🇺🇸 ABD, Çin’i İran’ı Hürmüz Boğazı’nı Kapatmaktan Vazgeçirmeye Çağırdı
22 Haziran 2025 – BS Ekonomi
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 21 Haziran’da İran’ın üç nükleer tesisine yönelik gerçekleştirilen ABD saldırısının ardından Çin’i Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasını engellemek için diplomatik müdahaleye çağırdı. Bu çağrı, dünyanın petrol-kazan merkezi olan boğazın kapanmasının yaratacağı ekonomik şoklara karşı ortak bir refleks olarak görülüyor.
🌐 Detaylar ve Arkaplan
- Çin’in ekonomik bağımlılığı: Rubio, Çin’in büyük oranda petrolünü Hürmüz üzerinden aldığını vurgulayarak, “Çin hükümetinin İran’la temasa geçmesini içtenlikle öneriyorum” dedi
- Ekonomik intihar uyarısı: İran’ın boğazı kapatmasının “ekonomik intihar” olduğunu belirtti .
- ABD askeri müdahaleleri: ABD, üç İran nükleer tesisine 14 bunker-buster bombası, 20+ Tomahawk füzesi ve 125 hava operasyonuyla büyük çaplı saldırı düzenledi
- Teyid edilmeyi bekleyen son karar: İran Meclisi, boğazın kapatılmasına yönelik teklifi onayladı; nihai karar Dini Lider ve Güvenlik Konseyi bekliyor
⚠️ Küresel Ekonomi Üzerindeki Riskler
- Hürmüz Boğazı dünya petrol ve gaz ticaretinin yaklaşık %20’sini taşıyor
- Olası kapanma senaryoları, Brent petrol fiyatlarının $100–$150 aralığına yükselmesini tetikleyebilir ve ABD pompa fiyatlarını da $1–$1.50 arasında artırabilir
- Ayrıca İran, bölgede GPS sinyallerini karartarak 1.600 gemiyi etkileyen bir siber operasyon gerçekleştirmiş
- JP Morgan, tam kapanma durumunda petrolün $120–$130 bandına çıkabileceği konusunda uyarıda bulundu
🧩 Jeopolitik ve Stratejik Boyut
- Çin ekseninde diplomasi: Çin, İran’ın en önemli petrol müşterilerinden biri; ABD, Pekin’e bu bağımlılığı kullanarak durumu yumuşatması çağrısında bulunuyor .
- Uluslararası tepki: İran’ın bu hamlesi “ekonomik intihar olduğu kadar, büyük bir tırmanış” olarak değerlendiriliyor . BM ve AB ülkeleri barış çağrısında bulunuyor .
- Rusya’nın yanıtı: Rus yetkililer, bu durumun nükleer gerilimi artırabileceğine dikkat çekiyor .
📌 BS Ekonomi Notu
ABD’nin Çin’e çağrısı, diplomatik manevra zenginliğinin bir göstergesi. Hürmüz Boğazı kapanırsa global enerji piyasalarında şok etkisi yaşanır. Çin’in tepkisi, İran dış politikası üzerinde belirleyici olabilir. ABD, askeri tehditlerle sınırlı kalmayıp enerji güvenliği üzerinden akılcı müdahaleye yöneliyor.
Önümüzdeki dönemde takip edilecek başlıklarsa şunlar:
- Çin’in diplomatik tavrı ve Tahran’a ne tür mesajlar gönderdiği
- İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nin nihai karar metni
- Küresel piyasalarda petrol ve LNG fiyatlarında ani reaksiyonlar
- Golden Swan Abone Ayrıcalıkları -
