• Ray Dalio, küresel finansal sistemin “borcun borcu finanse ettiği” bir evreye girdiğini belirterek parasal düzenin çözülme sürecine dikkat çekti.
• 2025’te merkez bankalarının tarihte görülmemiş miktarda altın alımı, bu dönüşümün en somut göstergesi olarak öne çıkıyor.
• Dalio’ya göre altın artık yalnızca bir emtia değil, “dünyanın ikinci en büyük rezerv parası.”
Bridgewater Associates’in kurucusu Ray Dalio, küresel finans sistemine ilişkin yaptığı son değerlendirmede, hem kamu borçları hem de merkez bankalarının bilançoları üzerinden ciddi bir “monetary order” (parasal düzen) erozyonu yaşandığını söyledi.
Dalio, 2025 yılında merkez bankalarının tarihte hiçbir yılda olmadığı kadar altın satın aldığını hatırlatarak, bu hareketin “yaklaşan finansal dönüşümün sessiz ama güçlü bir sinyali” olduğunu vurguladı:
“Kamuoyuna nedenini söylemiyorlar ama eylemleri çok şey anlatıyor.”
Dalio’nun tam açıklaması:
“Muhtemelen bu bütçe açıkları, daha fazla tahvil satışına yol açacak ve bu da sorunu büyütecek. Döngünün, borcun borçla ödenmek zorunda kaldığı ve faiz yükünün bileşik hale geldiği noktaya gelindiğinde, işler sorun olmaya başlar.
Bu durum merkez bankaları için de bir problem yaratır. Çünkü bu sadece Amerika’nın değil, tüm dünyanın sorunudur — merkez bankalarının kendileri de bu borçların sahibidir. Dolayısıyla borçtan zarar ederler. Borçtan zarar ettiklerinde ve varlıklarının değerinde sorunlar yaşadıklarında, sadece hükümetin borcunu değil, aynı zamanda kendi bilançolarındaki borçları da parasal genişleme yoluyla finanse etmek zorunda kalırlar.
İşte bu dinamikler, parasal düzenin bozulmasına yol açan koşulları oluşturur. Şu anda da tam olarak bunu görüyorsunuz. Ülkelerin neden rezervlerini, varlıklarını ya da tahvillerini azalttığını ve bunun yerine altın biriktirdiğini açıklayan mekanizma budur.
Altın bir para birimidir. Biz genellikle para birimlerini büyük itibari (fiat) para birimleri olarak düşünürüz, ancak altın da bir para birimidir — hatta dünyanın ikinci en büyük rezerv parasıdır.”
Dalio’nun uyarısı: “Borç borcu finanse ediyor”
Dalio’nun tespitine göre dünya ekonomisi, klasik borç döngüsünün son evresine girmiş durumda. Hükümetler artık açıklarını kapatmak için tahvil ihracına başvuruyor; merkez bankaları ise bu tahvilleri satın alarak bilançolarında kendi borçlarını biriktiriyor.
Bu durum, hem kamu maliyesi hem de para otoriteleri açısından “çift taraflı bir sıkışma” yaratıyor: bir yandan borç sürdürülebilirliği zayıflarken, diğer yandan bilançolardaki değer kayıpları, güven krizini tetikliyor.
Dalio’ya göre bu tablo, merkez bankalarını kaçınılmaz biçimde altına yöneltiyor. Çünkü altın, itibari paraların tersine, politik müdahaleye açık olmayan ve uzun vadeli güven sağlayan tek rezerv varlık.”
Küresel rezerv sisteminde yaşanan bu kayma, 1970’lerin dolar-altın kırılmasını andıran yeni bir dönemin habercisi olabilir. 2025’te görülen rekor altın alımları, ülkelerin yalnızca dolar bağımlılığını azaltmakla kalmadığını, aynı zamanda parasal mimaride “fiat güveninin” azaldığını da gösteriyor.
https://x.com/financefelix/status/1984576293518635079
