Cenevre Sonrası Ortak Zemin: Çin ve ABD’den “Yapıcı Diyalog ve Kazan-Kazan” Mesajı
12 Mayıs 2025 – Cenevre / Pekin / Washington
İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleşen iki günlük ABD–Çin ticaret görüşmelerinin ardından her iki taraftan gelen açıklamalar, resmi bir anlaşmaya varılmamış olsa da önemli bir ortak bildirinin zeminini ortaya koydu. Taraflar, diyaloğun devamına yönelik güçlü bir irade sergilerken, karşılıklı çıkar temelli bir işbirliği mesajı verdi.
Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng, toplantıların ardından yaptığı açıklamada görüşmeleri “önemli bir ilk adım” olarak nitelendirdi. Bazı farklılıkların bulunduğunu ancak bunların doğası gereği olduğunu belirten He, “Çin–ABD ticaret ilişkilerinin temeli kazan-kazan anlayışıdır” dedi. He ayrıca, dünya ekonomisine daha fazla istikrar getirme ve işbirliği alanlarını genişletme konusunda ABD ile çalışmaya hazır olduklarını açıkladı.
Benzer bir ton, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in açıklamalarında da dikkat çekti. Bessent, “Görüşmeler çok verimli geçti ve üretkenlik düzeyi yüksekti. Kapsamlı bir anlaşmanın temellerini attığımızı düşünüyoruz” dedi. Bessent’e göre bu süreç, yalnızca ikili ilişkiler değil, aynı zamanda küresel ekonomik düzen açısından da belirleyici olacak.
ABD Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Jamieson Greer ise “Tarafların ne kadar hızlı yakınlaşabildiğini görmek umut verici. Aramızdaki farklar başlangıçta düşünüldüğü kadar büyük değil” açıklamasıyla geleceğe dair pozitif sinyaller verdi.
Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Li Chenggang da, varılacak her anlaşmanın Çin’in kalkınma çıkarlarına uygun olması gerektiğini vurguladı. Bu ifadeler, Pekin’in ulusal çıkarlarını koruma kararlılığını korurken diyaloğa açık kalacağının da altını çiziyor.
Ortak Bildiri Olasılığı: “İstişare Mekanizması” Vurgusu
Gelen açıklamalara göre, ABD ve Çin, sürekli ve kurumsal bir istişare mekanizması kurulması konusunda uzlaşmaya vardı. Bu mekanizma, olası krizleri yönetmek, anlaşmazlıkları daha hızlı çözmek ve işbirliği alanlarını genişletmek için kullanılacak.
Her iki tarafın da yapıcı, pragmatik ve çözüm odaklı bir dil benimsemesi, uluslararası gözlemciler tarafından “ortak açıklamanın eli kulağında” şeklinde yorumlandı.
Gelecek Adımlar
Henüz somut bir ticaret anlaşması imzalanmamış olsa da, atılan bu diplomatik adımlar tarafların karşılıklı güveni yeniden inşa etmeye başladığını gösteriyor. Uzmanlar, bir sonraki temasın birkaç hafta içinde gerçekleşebileceğini ve bu süreçte ön anlaşma niteliğinde maddelerin netleşebileceğini belirtiyor.
Cenevre görüşmeleri, ticaret savaşının bitişi değilse de, diplomatik çözüm yolunun açıldığının güçlü bir göstergesi oldu. Her iki tarafın açıklamaları, yakın zamanda ortak bir bildiri ya da çerçeve anlaşmanın duyurulabileceğine işaret ediyor.
