1. Trump’tan Tarifeler, Çin’den Propaganda: Sertleşen Başlangıç
ABD Başkanı Donald Trump‑ın Nisan 2025’te uygulamaya koyduğu yeni ve ağır gümrük tarifeleri, çıkış noktası oldu. Trump, onlarca ülkeden gelen ürünlere %20’ye varan yeni vergiler koydu. Pekin, bu hamleye resmi sosyal medya hesaplarından Mao Zedong afişleriyle, Kore Savaşı zaferleriyle yanıtladı: “Emperyalistlere boyun eğmek yok!”
2. Kapılar Arkasında Kırılganlık: Yalnızlaşma ve Ekonomik Baskı
Yüzeyde görülen sertlik, kapalı kapılar ardında yerini derin bir ekonomik endişeye bıraktı. Pekin’e yakın üç yetkiliye göre, çinli liderler, tarifelerin etkisinin ve ABD’nin çevresindeki ülkelerle anlaşma sürecine girmesinin çin’i yalnızlaştırmasından korkuyor. Bu nedenle Ekonomi Çarı He Lifeng, ABD’li muhataplarıyla görüşmek üzere Cenevre’ye gönderildi.
3. Fentanil Krizi: Diplomatik Gerginlikte Yeni Bir Cephe
ABD’nin Pekin’e nisan sonunda ilettiği fentanil mektubu, çin tarafında “küstahça” bulundu. Mektupta Pekin’in parti yayınları aracılığıyla kamuoyuna fentanil baskısı uygulaması, spesifik kimyasal düzenlemelere gitmesi ve polis işbirliğini artırması talep edildi. Bu talepler, çin tarafından iç siyasete mücahale olarak değerlendirildi.
4. He Lifeng Cenevre’de: Xi Jinping Sahne Arkasında
ABD, görüşmeleri Xi Jinping düzeyine çekmek istese de çin, bunun liderlik itibarına zarar vereceğini düşünüyor. Bu nedenle Xi’nin sadık adamı He Lifeng öne sürüldü. Bu atama, hem Washington’a jest hem de Pekin için kontrollü bir açılım anlamı taşıyor.
5. Ekonomik Gerilim: Fabrikalar Durdu, Talep Çöktü
Mobilya, tekstil ve oyuncak gibi geleneksel ihracat alanlarında faaliyet yürüten çinli şirketler iflas eşiğinde. ABD’ye bağımlı üreticiler yeni pazar bulamıyor. Vietnam ve Hindistan gibi rakip ülkelerin Washington’la masaya oturması, çin’in pazardaki konumunu sarsıyor. Nomura, ticaret savaşının çin’de 16 milyona kadar iş kaybına yol açabileceğini bildiriyor.
6. ABD Tarafında Hazırlıksızlık ve Kaos
Trump’ın ekibi görüşmelere hâlâ net stratejiyle girmiş değil. Çin ile daha önce temasta olan diplomatlardan bazıları dışlandı. Yeni büyükelçi David Perdue, henüz Pekin’e ulaşmadan, Ulusal Güvenlik Konseyi’nden çin uzmanı Sarah Beran görevden alındı. Bu durum, ABD tarafında iletişimsizliğe ve kaotik bir diplomasiye yol açtı.
7. Masada Neler Var? Fentanil, LNG, Tarım ve Nadir Metal İhracatının Gevşetilmesi, Oranın %60’a Çekilmesi
Çin, görüşmelerde daha fazla Amerikan LNG’si ve tarımsal ürün alımı teklif edebilir. 2019’daki Birinci Aşama Anlaşması’na benzer şekilde, ABD tarımına yönelik alımlar öncelik olabilir. TikTok’un satılması, gümrük muafiyeti gibi başka konular ise daha sonraki turlarda gündeme gelebilir.
8. Sert Görünen Taraflar, Ekonomik Çöküşe Karşı Dayanışma Arıyor
CSIS uzmanı Scott Kennedy’nin yorumuyla, her iki taraf da sert görünürken “çöküşü önleme” sorumluluğunu almak istemiyor. Çin, itibar kaybına yol açmadan diplomatik alan yaratmaya çalışıyor. ABD ise diplomatik karmaşayla boğuşuyor.
Cenevre’deki bu temas, yeni bir “ticaret süreci”nin ilk adımı olabilir. Ya da büyük bir fiyasko…
