Demiryollarının Altın Çağı: 1881’de Borsanın %63’ü Tek Sektördeydi
Bank of America Global Research verilerine göre bugün “Muhteşem 7” teknoloji devlerinin ABD borsasındaki ağırlığı %35’e ulaşmış durumda. Bu oran yüksek görünse de BofA analistleri, asıl dikkatin şirketlerin borsadaki ağırlıklarından çok ciro ve gelirlerine verilmesi gerektiğini vurguluyor. Tarihsel veriler, tek bir sektörün borsa hâkimiyetinde teknoloji çağını bile aşan örnekler barındırıyor.
Grafikte yer alan verilere göre, 19. yüzyılın son çeyreğinde demiryolları sektörü, ABD hisse senedi piyasasının en baskın yenilik alanıydı. 1881 yılında demiryolu şirketleri, toplam piyasa değerinin %63’ünü oluşturuyordu. Bu oran, modern ekonomilerde bugüne dek görülmemiş bir yoğunlaşma seviyesiydi.
1828’den itibaren hızla yükselen demiryollarının piyasa payı, ABD’nin sanayi devriminde yaşadığı ekonomik dönüşümün ve altyapı yatırımlarının simgesi oldu. Ancak 20. yüzyılın başlarından itibaren otomotiv, enerji ve diğer sanayi kollarının yükselmesiyle demiryollarının borsadaki ağırlığı kademeli olarak düştü ve 1950’lerden sonra neredeyse sıfır seviyesine geriledi.
BofA’nın notu, tarihten çıkarılması gereken temel dersi hatırlatıyor: Sektörel yoğunlaşma rekorları, ekonomik evrim içinde geçicidir. Bugün teknoloji hisselerinin ulaştığı ağırlık dikkat çekici olsa da, tarihteki demiryolu örneği, sektör liderliğinin daima yeni dalgalarla değiştiğini gösteriyor.
