Trump–Putin Alaska Zirvesi: Anlaşmasız Gösteri, Diplomasi Dersleri
Alaska’da gerçekleştirilen zirve, yüzeyde sakin ve hatta “ılımlı” göründü. Basın toplantısında Trump’ın ağzından çıkan basit ama derin bir cümle –“Anlaşma olana kadar anlaşma yok”– aslında görüşmenin özeti oldu. Bir ateşkes yok, bir yol haritası yok, bir uzlaşma yok. Fakat tüm dünyanın gözleri, o kırmızı halının üzerinde yürüyen iki lidere çevrildi.
Sorun şuradaydı: Trump’ın masaya ihtiyacı Putin’den çok daha fazlaydı. Amerikan diplomasisi için bu, bir anlaşma eksikliği değil, bir strateji zaafıydı.
Zirvedeki hedefler
- Trump’ın ihtiyacı: Kendi kamuoyuna “diplomasi yapabilen başkan” imajı vermek.
- Putin’in kazancı: Savaş suçlusu ilan edilmiş, seyahat kısıtlı bir liderin Amerikan topraklarında eşit protokolle karşılanması.
- Sonuç: Bir anlaşma çıkmadı ama sembolik kazanç Kremlin’in hanesine yazıldı.
Bu tablo, Trump’ın diplomasiyi kişisel kimya ve dostluk üzerine kurma ısrarının zayıf noktasını açığa çıkardı: Karşısında çıkarını bilen bir stratejist varken “kişisel sıcaklık” oyunu işe yaramadı.
Zirvedeki kazançlar ve kayıplar
- Rusya: Putin için zirve başlı başına bir zafer. Hiç taviz vermeden bir Amerikan başkanıyla aynı masada, aynı protokolde yer almak Kremlin’in istediği resimdi.
- ABD: Trump’ın dikkat dağıtma çabaları (örneğin Epstein gibi dosyaların gündem dışı kalması) iç siyasete mesaj veriyor. Fakat Washington’daki şahinler, “diplomasi varmış gibi yapma” hamlesini zayıflık olarak okuyor.
- Ukrayna: En büyük kaygı, savaşın müzakere masasında toprak kaybıyla kapanmasıydı. Zirveden sonuç çıkmaması, Kiev açısından “yarını görebilme” fırsatı oldu.
Türkiye’nin pozisyonu
Türkiye bu tabloya dışarıdan bakan ama sonuçlarından doğrudan etkilenen bir ülke. Karadeniz güvenliği, enerji fiyatları ve NATO içindeki rolü, Washington–Moskova dengesine bağlı. Türkiye için Alaska zirvesinin mesajı net: Büyük güçler anlaşmasa da küçük ve orta güçler için jeopolitik basınç devam edecek.
Zirvenin sonuç mesajı
Alaska zirvesinde bir “paket” çıkmadı. Bu da aslında bir mesaj:
- Rusya için: Tavizsiz de olsa protokol kazanımı yeterli.
- ABD için: “Anlaşmasız diplomasinin” sınırları ortaya çıktı.
Zirvenin politika testi
Bu zirve üç soru bırakıyor:
- ABD’nin diplomasi anlayışı “gösteri” ile sınırlı kalırsa caydırıcılığı azalır mı?
- Putin’in hiçbir şey vermeden elde ettiği meşruiyet, Moskova’nın Ukrayna’daki tavrını daha da sertleştirir mi?
- Avrupa bu sahnede nerede duracak?
Zirveden sonraki riskler
- Putin’in bu ivmeyle Batı’yı daha da bölmeye çalışması,
- Trump’ın iç politikada “Putin’le şov” eleştirilerine maruz kalması,
- Ukrayna’nın savaş alanında daha da yalnızlaşması.
Alaska zirvesi, diplomatik bir senfoni değil, bir tiyatro gösterisiydi. Trump sahnenin ışıklarını üzerine aldı, Putin sahnenin manşetini cebine koydu. Dünyanın gözü önünde kırmızı halıda yürüdüler ama masadan çıkan tek sonuç şu oldu: “Anlaşma yok.”
Ve işte asıl soru burada başlıyor: Diplomasi, anlaşmasız bir gösteriyle ne kadar sürdürülebilir?
