Türkiye’deki şirketler, rekor seviyeye ulaşan döviz cinsi borçlanma ile Türk lirasındaki istikrara güvenerek yurt içinde dolar ve euro üzerinden kredi kullanma yoluna gidiyor.
Döviz Cinsi Borçlanma Neden Artıyor?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyonla mücadele amacıyla politika faizini yüzde 40’ın üzerinde tutması, şirketleri yerel para birimi yerine döviz cinsi borçlanmaya yöneltti.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Ocak ayı itibarıyla Türkiye’deki firmaların yurtiçinde kullandığı döviz kredilerinin toplamı 170,4 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 30’luk bir artış anlamına geliyor.
Şirketler, lira cinsi kredilerde yüksek faiz oranlarından kaçınmak için dolar ve euro bazlı borçlanmayı tercih ediyor. Euro kredilerinin ortalama faizi yüzde 6, dolar kredilerinin ise yüzde 8 seviyesinde. Buna karşılık, lira cinsi ticari kredilerde faiz oranı yüzde 55’e kadar çıkabiliyor.
İstanbul’da bir kozmetik firmasının sahibi olan Alper Akmaner, “Maliyetler çok daha uygun ama bu kredilere erişmek giderek zorlaşıyor” diyerek, döviz cinsi kredilere olan talebi özetledi.
Türkiye’de Döviz Kredileri, Sıkı Para Politikası Ortamında Artış Gösteriyor
Şirketler için dövizle borçlanmak daha maliyet avantajlı hale geliyor.
Merkez Bankası Döviz Borçlanmasını Kısıtlamaya Çalışıyor
TCMB, döviz cinsi borçlanmayı sınırlamak için yerel bankaların döviz kredisi verme hızını kademeli olarak düşürdü.
- Ocak ayında bankaların döviz kredisi büyüme sınırı yüzde 1,5’tan yüzde 1’e indirildi.
- Mart ayında ise bu sınır yüzde 0,5’e çekildi.
Bu adımlarla TCMB, şirketlerin döviz borçlanmasını sınırlamayı ve lira kredilerini teşvik etmeyi amaçlıyor.
Şirketler ise döviz kurundaki dalgalanmalara karşı önlem almak için borçlarının vadesini kısa tutmaya yöneliyor. 2018’de yaşanan döviz krizinden ders çıkardığını belirten Akmaner, “Şu an beş-altı ay vadeli krediler alıyorum” dedi.
2018 Krizi ve Bugünkü Farklar
Türkiye’de geçmişte döviz cinsi borçlanmalar ekonomik krizlere yol açmıştı.
- 2018’de döviz kredilerinin toplamı, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYH) yüzde 65’ine denk geliyordu.
- O yıl, lira yaklaşık yüzde 30 değer kaybetti ve birçok şirket döviz borçlarını ödemekte zorlandı.
Ancak uzmanlara göre, bu kez durum biraz farklı. TCMB’nin uyguladığı sıkı para politikası, liranın istikrarlı kalmasına yardımcı oluyor. Bu nedenle, geçmişte yaşanan keskin değer kayıplarının tekrarlanması beklenmiyor.
Tera Investment Araştırma Direktörü Çağdaş Doğan, “TCMB’nin liranın reel değer kazanması yönündeki politikası, döviz kredilerine olan talebi artırdı” dedi.
Faiz İndirimi ve Döviz Kredilerinin Geleceği
TCMB, 6 Mart’taki toplantısında politika faizini 250 baz puan düşürerek yüzde 42,5’e çekti.
Bu faiz indirimi, önümüzdeki dönemde lira kredilerine olan ilgiyi artırabilir ve döviz cinsi borçlanmanın cazibesini azaltabilir. Doğan, daha sıkı kredi kısıtlamaları ve kademeli faiz indirimleriyle birlikte döviz kredilerinin yıllık büyüme hızının tek haneli rakamlara düşeceğini öngörüyor.
Özetle, şirketler kısa vadeli avantajlar nedeniyle dövizle borçlanmaya yönelse de, TCMB’nin aldığı önlemlerle bu trendin zamanla yavaşlaması bekleniyor. (Kaynak: Bloomberg)
