Özet
Donald Trump’ın küresel tarife politikaları, ABD’nin çip üretimini teşvik etme hedeflerini tehdit ederken, ülkenin yapay zeka (AI) alanında dünya lideri olma çabalarını da sekteye uğratabilir. Artan maliyetler ve tedarik zincirlerindeki belirsizlikler, OpenAI, Google ve Microsoft gibi devlerin AI projelerini zorlaştırabilir.
ABD’de Yükselen Endişe: Ticaret Savaşı ve AI Altyapısı
Donald Trump’ın uygulamaya koyduğu küresel tarife rejimi, ABD’nin yerli çip üretimini teşvik etme hedefiyle çelişiyor ve ABD’nin yapay zeka yarışında liderlik iddiasını riske atıyor.
Teknoloji sektörü temsilcileri, tedarik zinciri uzmanları ve analistler, artan inşaat maliyetleri nedeniyle ABD’deki yarı iletken üretim tesisleri ve yapay zeka veri merkezlerinin genişletilmesinin tehlikeye girebileceği uyarısında bulunuyor.
SemiAnalysis danışmanlık firmasından Sravan Kundojjala, “Trump tarifeleri kaynaklı ekonomik belirsizlik, Amerikan AI üstünlüğünün önündeki en büyük engel olabilir” yorumunda bulundu.
Büyük Teknoloji Şirketlerinin Yatırım Planları Risk Altında
Microsoft, Google, Amazon ve Meta gibi teknoloji devleri, sadece 2025’te AI altyapısına 300 milyar dolar yatırım yapmayı taahhüt etti.
Ayrıca, Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’nin (TSMC) ABD’de çip üretim kapasitesini artırmak için 100 milyar dolarlık bir yatırım sözü verdiği biliniyor.
Ancak sektör temsilcileri, tarifeler ve tedarik zincirindeki kırılmaların bu projeleri ciddi şekilde geciktirebileceğini belirtiyor.
OpenAI, SoftBank ve Oracle’ın yürüttüğü 500 milyar dolarlık Stargate veri merkezi projesinde yer alan bir kaynak, “En küçük bir bileşenin gecikmesi bile tüm projeyi durdurabilir” ifadelerini kullandı.
Tarifelerin Maliyeti: 11 Milyar Dolar
Altana adlı araştırma kuruluşunun verilerine göre, yalnızca Çin’e uygulanan tarifeler, Amerikan veri merkezi geliştiricilerinin yıllık maliyetini 11 milyar dolar artıracak.
Üstelik, Trump yönetimi, yarı iletken ithalatlarının ulusal güvenliğe etkilerini araştırmak için bir Section 232 soruşturması başlattı. Bu sürecin sonunda daha ağır kısıtlamalar getirilmesi ihtimali bulunuyor.
Trump, sosyal medya hesabında “Hiç kimse paçayı sıyırmayacak” açıklamasında bulundu ve yarı iletkenler ile tüm elektronik tedarik zincirinin inceleneceğini duyurdu.
Karmaşık Tedarik Zinciri: Tarife İstisnası Yetersiz
Analistler, yarı iletkenlere doğrudan uygulanacak tarifelerin sınırlı etkisi olacağını belirtiyor. Çünkü AI veri merkezlerinde kullanılan GPU’lar (grafik işleme birimleri) genellikle sunucu sistemleri içinde ABD’ye geliyor.
Bu ürünler, üretim süreçlerinde Tayvan, Güney Kore, Malezya, Filipinler ve Meksika gibi birçok ülkeyi kapsayan karmaşık bir tedarik zincirine dayanıyor.
Z2Data CEO’su Mohammad Ahmad, “GPU doğrudan tarifeye tabi olmasa bile, bileşenlere uygulanan tarifeler tüm tedarik zincirini sarsabilir” dedi.
ABD İmalatı Daha Pahalı Hale Geliyor
Kundojjala’ya göre, Tayvan’dan yapılan ithalatlara önerilen %32’lik tarife bile, ABD’de çip üretimini daha pahalı hale getirecek.
“ABD kendi üretim kapasitesini yeniden inşa etmek isterken, kendisine zarar verebilir” diyen Kundojjala, üretimin ABD dışında kalmasının ekonomik olarak daha cazip olabileceğini savundu.
Bir Tayvanlı çip tasarım şirketinin yöneticisi ise, Amazon gibi müşterilerin fiyat indirmesi yönünde baskı yaptığını ancak üretimin ABD’ye kaydırılmasının yıllar alacağını belirterek, “Fiyatları düşürürsek, ABD hükümetinin politikasını baltalamış oluruz” dedi.
Politika Alternatifleri: Daha Geniş Bir Araç Seti Mümkün mü?
Center for a New American Security adlı düşünce kuruluşundan Geoffrey Gertz, Trump yönetiminin riskleri azaltmak için sadece tarifelere değil, kamu alımları, vergi düzenlemeleri ve diğer ticaret dışı politikalarla da müdahale edebileceğini belirtti.
Gertz, “Bu süreç hızlıca %25’lik bir çip tarifesiyle mi sona erecek, yoksa daha yaratıcı bir politika süreci mi işleyecek?” sorusunu gündeme taşıdı.
Sonuç
Trump yönetiminin uyguladığı ve olası yeni tarifeler, ABD’nin yapay zeka teknolojilerinde liderlik hedeflerini doğrudan tehdit ediyor. Artan maliyetler, karmaşık küresel tedarik zincirlerine bağlılık ve belirsiz regülasyon ortamı, Amerikan teknoloji devlerinin yatırım planlarını yeniden değerlendirmesine yol açabilir.
