Trump, ABD’nin Ekonomik Veri Güvenilirliğini Tehlikeye mi Atıyor?
Bloomberg’in özel haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) yöneticisini görevden alması sadece iç politika değil, küresel ekonomik veri güveni açısından da sarsıcı sonuçlar doğurabilir. Uzmanlara göre bu hamle, ABD’nin “apolitik veri üretme” kabiliyetine olan inancı zedeleyebilir.
Ne Oldu?
ABD’nin ekonomik verilerini hazırlayan Bureau of Labor Statistics (BLS) başkanı, istihdam verilerinin açıklanmasının hemen ardından Trump tarafından görevden alındı. Gerekçe olarak verilerin beklentilerden kötü gelmesi ve “manipülasyon şüphesi” öne sürüldü. Ancak karar, her iki siyasi partiden de sert tepki aldı:
- William Beach (Trump tarafından atanmış eski BLS başkanı), bu kararı “temelsiz” olarak nitelendirdi ve bunun tehlikeli bir emsal yaratacağını vurguladı.
- Larry Summers (eski Hazine Bakanı), verilerin manipüle edilmiş olmasının “akla sığmaz” olduğunu söyledi. BLS’nin sıkı süreçlerinden ve geniş kadrosundan dolayı böyle bir olasılığın gerçek dışı olduğunu belirtti.
- Janet Yellen (eski Hazine Bakanı ve mevcut FED Başkanı), bu tür görevden almaları, “muz cumhuriyetlerinde görmeye alışık olduğumuz şeyler” olarak tanımladı.
Neden Bu Kadar Önemli?
ABD, dünyanın en büyük ekonomisi ve küresel finans sisteminin merkezinde yer alıyor. Bu nedenle;
- ABD’den gelen ekonomik veriler (istihdam, enflasyon, büyüme vs.), dünya piyasaları için referans niteliğinde.
- Bu veriler sayesinde, dolar fiyatlaması, küresel faiz beklentileri ve yatırım pozisyonları şekilleniyor.
- Eğer bu verilerin objektifliği sorgulanırsa, ABD finansal sistemine olan güven, dolayısıyla doların rezerv para statüsü bile tartışmalı hâle gelebilir.
BS Ekonomi Notu
Bu gelişme, teknik bir görevden alma gibi görünse de jeoekonomik güven krizi yaratma potansiyeli taşıyor.
3 Katmanlı Risk
- Veri Güvenilirliği Riski:
ABD’de istihdam, enflasyon ve büyüme gibi temel makroekonomik göstergelere gölge düşerse, Fed kararları dahil olmak üzere tüm küresel fiyatlamalar şüpheli hale gelir. - Piyasa Reaksiyonu Riski:
Algılanan siyasileşme, başta ABD tahvilleri ve dolar olmak üzere, tüm gelişmiş ülke varlıklarında risk primi artışı yaratabilir. - Kurumsal Erozyon Riski:
Trump’ın ikinci döneminde bağımsız kurumlara müdahale algısı artarsa, “ABD artık öngörülebilir değil” algısı finansal merkez kaymalarını hızlandırabilir.
Son Söz
ABD’nin ekonomisi kadar güçlü olan şey, veri şeffaflığına ve kurumsal bağımsızlığa dayalı sistemiydi. Eğer Trump, kısa vadeli politik çıkarlar uğruna bu zemini zedeliyorsa, asıl kayıp enflasyon değil, güvendir.
