BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Trump’tan Gümrük Tarife Şoku, Orta Doğu Temasları ve Yeni Küresel Gelişmeler
Donald Trump’ın, bakır ithalatına %50 gümrük vergisi getireceğini açıklamasının ardından bakır vadeli işlemleri yaklaşık %13 yükseldi. ABD Başkanı ayrıca, önümüzdeki 18 ay içinde ilaç ithalatına uygulanacak vergilerin “yaklaşık %200” seviyesine çıkabileceğini ima etti. Daha önce 1 Ağustos’a ertelenen yeni gümrük vergisi takviminin yeniden uzatılmayacağını da kesin bir dille ifade etti. Bu “karşılıklı” önlemler Pazartesi günü genişletilmişti.
Bu sırada Trump, Salı gecesi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile “neredeyse tamamen Gazze’yi konuşacaklarını” teyit etti. Netanyahu şu anda Washington’da Trump’la temaslarda bulunuyor. ABD’nin Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff, bu hafta sonuna kadar 60 günlük bir ateşkes üzerinde anlaşmaya varılabileceğini ve anlaşmanın 10 canlı rehinenin yanı sıra ölen bazı kişilerin de serbest bırakılmasını içereceğini belirtti.
Trump ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i eleştirdi ve Moskova’dan gelen açıklamaların genellikle “anlamsız” olduğunu söyledi. Pentagon’un Ukrayna’ya yönelik bazı silah sevkiyatlarını durdurmasıyla ilgili önceden bilgi sahibi olup olmadığına dair soruyu ise yanıtsız bıraktı. Pazartesi günü yaptığı açıklamada ABD’nin sevkiyatlara yeniden başlayacağını duyurmuştu.
Teksas’ta felaket büyüyor: Geçtiğimiz hafta yaşanan seller nedeniyle eyalet genelinde hayatını kaybedenlerin sayısı 100’ü geçti. Yalnızca Kerr County’de bu sayı 87’ye ulaştı. Nehir kenarındaki bir yaz kampında kaybolan çocuklar ve personel hâlâ aranıyor. Şiddetli yağışlar ve enkazlar kurtarma çalışmalarını yavaşlatıyor. Trump’ın bu hafta bölgeyi ziyaret etmesi bekleniyor.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Afganistan’daki Taliban yönetiminin iki üst düzey lideri hakkında kadın ve kız çocuklarına yönelik sistematik baskı uygulamak suçundan yakalama kararı çıkardı. Taliban 2021’de iktidara döndüğünden bu yana kadınların ortaöğretim ve yükseköğretime, parklara girmesini, yüzlerini açıkta bırakmasını ve seslerini yükseltmesini yasaklamıştı.
Tayvan ihracatta rekor kırdı: Yapay zekâ çipleri ve sunuculara yönelik küresel talep, Tayvan’ın ikinci çeyrek ihracatını 154 milyar dolarla rekor seviyeye taşıdı. Haziran ayında ihracat 53 milyar dolarla tarihin en yüksek aylık seviyesine çıktı. Bu artış, Tayvan ile ABD arasındaki ticaret fazlasını büyütürken, Trump’ın önerdiği %32’lik gümrük vergisini önlemek amacıyla iki taraf müzakerelere başladı. Ancak fazla, Tayvan’ın elini zayıflatabilir.
Dünyanın ilk bebeklere yönelik sıtma ilacı İsviçre’de onaylandı. İsviçre merkezli ilaç şirketi Novartis, kiraz aromalı çözünür formdaki “Coartem Baby” adlı ilacın, 4.5 kg altındaki bebekler için mevcut tedavi boşluğunu doldurduğunu belirtti. Her yıl yaklaşık 30 milyon bebek, sıtma riski bulunan bölgelerde doğuyor. İlacı değerlendiren 8 Afrika ülkesinin de kısa sürede onay vermesi bekleniyor.
Günün rakamı: 10.000 rupi (yaklaşık 115 dolar). Mumbai’de içki ruhsatı olmadan alkol tüketmenin cezası. Ayrıca 6 aya kadar hapis cezası da var.
Not: İkinci Trump dönemi, sadece Amerika’yı değil, dünyayı da şekillendiriyor.
Çin’in Kendi Kendini Sabote Eden Rekabeti
Eğer bir tiyatroda bir kişi ayağa kalkarsa, diğerleri de görmek için kalkmak zorunda kalır. Sonunda herkes yorulur ama kimse daha iyi bir manzara elde edemez. Bir firmanın fiyat kırması da benzer şekilde işler; rakipleri de aynı şeyi yapmak zorunda kalır, herkesin kârı düşer ama kimse pazar payı kazanmaz. Çinlilerin “neijuan” yani involution olarak adlandırdığı bu durum, kendi kendini tüketen bir rekabet biçimidir. İşte bu dinamik, Çin’deki deflasyonun başlıca sebeplerinden biri haline geldi. Çarşamba günü açıklanacak resmi verilere göre, Çin’de üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre üst üste 33. ayda da düşmüş olacak.
Çinli politika yapıcılar bu tabloyu nihayet ciddiyetle ele almaya başladı. Parti yayın organlarından biri bu ay, “İnvolüsyonist rekabet büyük zarara yol açtı” ifadesini kullandı. Ancak Çin’deki deflasyon yalnızca aşırı rekabetin değil, yetersiz talebin de bir sonucudur. Tüketici güveni düşük, hane halkı tasarruf eğilimi yüksek ve konut alımı çok zayıf seyrediyor.
Yani tiyatroda sadece firmalar birbirinin önünü kapatarak ayakta durmuyor; seyircilerin çoğu da salona girmemeyi tercih ediyor.
Milyarderlerin Yıllık Yaz Kampı
Çarşamba günü, medya ve teknoloji dünyasının patronları Idaho, Sun Valley‘de düzenlenecek olan ve halk arasında “milyarder yaz kampı” olarak bilinen etkinlikte bir araya gelecek. Yatırım bankası Allen & Co tarafından organize edilen ve katılımcı listesi ile programı gizli tutulan bu buluşmanın müdavimleri arasında Jeff Bezos ve Bill Gates gibi isimler yer alıyor. Bu iki isim ve diğer birçok zengin isim, geçtiğimiz Haziran sonunda Venedik’te yapılan ve yıldızlarla dolu olan Bezos’un düğününde de bir araya gelmişti. Bu düğün, Sun Valley buluşmasının önüne geçmiş olabilir.
Bekleneceği üzere, sohbetlerin ana konularından biri Donald Trump olacak. Trump’ın Japonya ve Güney Kore gibi yarı iletken tedarik zincirinin önemli ülkelerinden gelen ithalata yönelik gizli gümrük tarifesi tehditleri, teknoloji sektörünü doğrudan etkileyecek.
Medya patronları ise Paramount’un, Trump’ın CBS röportajıyla ilgili açılan bir davayı sonlandırmak için başkanlık kütüphanesine 16 milyon dolar ödeme yapma kararını konuşacak. Bu ödeme, Trump’ın gelecekteki başkanlık arşivinin finansmanı için katkı anlamı taşıyor.
Ancak belki de en tartışmalı konu, yapay zekâ modellerinin eğitimi için telifli medya içeriklerinin kullanımı olacak. Son dönemde Anthropic ve Meta lehine verilen mahkeme kararlarının ardından, teknoloji devleri bu cephede şimdilik üstünlük sağlıyor gibi görünüyor.
Trump’tan İngiliz çeliğine belirsiz süreli tarif hamlesi
Bu, devasa bir çelik yazı-tura oyunu. Çarşamba günü, İngiltere’nin çelik üreticileri, ürünlerini Amerika’ya ihraç ederken %50 gümrük tarifesiyle karşılaşıp karşılaşmayacaklarını — ya da en azından bir kısmını vergisiz satıp satamayacaklarını öğrenebilir.
Mayıs ayında Başbakan Sir Keir Starmer ile ABD Başkanı Donald Trump bir ticaret anlaşması duyurduğunda, İngiliz çeliğine belirli bir kota çerçevesinde tarife uygulanmayacağı izlenimi oluşmuştu. Ancak Trump, geçen ay genel çelik tarifelerini %50’ye yükselttiğinde, İngiltere’ye özel oranı %25 olarak belirledi. Müzakereler devam edecek ve nihai karar 9 Temmuz ve sonrasında açıklanacak.
İngiltere İş Dünyası Bakanı Jonathan Reynolds’a göre, anlaşmadaki pürüz, Amerika’nın çeliğin İngiltere’de “eritilip dökülmesini” şart koşması. Ancak Tata Steel gibi bazı firmalar şu an yalnızca ithal katı çeliği işliyor, yani bu kriteri karşılamıyor.
Reynolds, sadece ABD tarafı değil, ülke içindeki durumdan da endişeli. Trump’ın tarifeleri nedeniyle diğer ülkeler çeliklerini ABD yerine İngiltere’ye yönlendirmeye başlarken, İngiltere de kendi ithalat kotalarını sıkılaştırmak zorunda kalıyor.
İspanya Başbakanı Sánchez sorunlar denizinde
İktidardaki Sosyalist Parti’den iki yakın çalışma arkadaşı yolsuzlukla suçlanıp, bunlardan biri geçen ay tutuklu yargılanmaya başlanınca, Pedro Sánchez, yedi yıllık başbakanlık kariyerinin en büyük krizini yaşamaya başladı. 5 Temmuz’da partide düzenlediği toplantıyla sayfayı çevirmeye çalıştıysa da, bu planı da pek iyi gitmedi: Üst düzey bir göreve aday gösterdiği isim, cinsel taciz iddiaları nedeniyle istifa etti.
Çarşamba günü Sánchez, mecliste “yenilenme” planını açıklayacak. Hedefi, kendisini iktidarda tutmak için aşırı sol ve milliyetçi müttefiklerini ikna etmek. Ancak bu hamle, onu yalnızca sonbahara kadar idare edebilir; çünkü çoğu kişi, partiden daha fazla skandalın çıkmasını bekliyor. Sánchez’in görevde kalabilmesi için artan sayıda kişi, kendisinin güven oylamasına gitmesini talep ediyor. Sánchez ise, bu baskıya direnebildiği kadar direnecek, ancak bu da ülke adına siyasi felç riski anlamına geliyor.
Koalisyon ortaklarına olan bağımlılığı, bu parlamentoda kayda değer yasaları geçirmekte zorluk yaşamasına yol açtı. Ve görünen o ki, bu durum daha da kötüleşecek.
Berlin’deki Museum Island 200 yaşında
9 Temmuz 1825’te, Almanya’nın sanat için özel olarak inşa edilen ilk müzesinin temel taşı atıldı. Beş yıl sonra, Altes Museum (Eski Müze) kapılarını açarak Antik Roma ve Yunanistan’a ait eserlerden oluşan Prusya koleksiyonuyla halkı büyüledi. Bugün Spree Nehri’nin ortasında yer alan Berlin’in Museum Island (Müze Adası) olarak bilinen alanın ilk halkası işte böyle oluştu.
Museum Island’ın 200. yılı, Çarşamba günü başlayacak beş yıllık kutlama serisiyle anılıyor. Açılışta, müzenin kurulduğu dönemden kalma resim ve çizimlerin yanı sıra, İkinci Dünya Savaşı’nda yıkılmadan önceki döneme ait 19. yüzyıl fotoğrafları da sergilenecek. Ayrıca, 1830’daki ilk sergiden kalma heykeller ve heykelcikler de ziyaretçilerin beğenisine sunulacak.
Ancak asıl büyük heyecan, 2037 yılında, Museum Island’ın en değerli mücevheri olarak anılan Pergamon Müzesi’nin tamamen yenilenmiş haliyle yeniden açılması olacak. Antik Yakın Doğu, Helenistik ve İslam sanatlarına ait birinci sınıf koleksiyonlara sahip bu müzenin güney kanadı 2027’de ziyarete açılacak olsa da, tüm yenileme çalışmaları orijinal takvimin tam 40 yıl gerisinde kalmış durumda.
