Tayvan Fırtınası Japonya-Çin Hattında Koptu

• Japonya, Başbakan Takaichi’ye yönelik çevrimiçi ölüm tehdidi sonrası Çin Büyükelçisini Dışişleri’ne çağırarak diplomatik nota verdi.
• Çin, Japonya’nın Tayvan çıkışlarını “kırmızı çizgi ihlali” olarak görüp seyahat uyarısı yayımladı ve sahada Coast Guard devriyesini artırdı.
• Kriz, Tokyo–Pekin hattında güven bunalımını derinleştirirken, Tayvan Boğazı’nda askeri tansiyonu bir kademe daha yukarı taşıdı.

Japonya, Başbakan Sanae Takaichi’yi hedef alan çevrimiçi tehditler nedeniyle Çin Büyükelçisini resmen Dışişleri’ne çağırdı. Süreci tetikleyen olay, Çin’in Osaka’daki konsolosluk hesabından paylaşıldığı belirtilen ve Japon kamuoyunda infial yaratan “o kirli boynu gidermek” ifadesi oldu. Tokyo, bu mesajı yalnızca diplomatik teamüllere aykırı değil, bir NATO müttefiki statüsündeki Japonya’ya yönelik “devlet kaynaklı tehdit” olarak gördü.

Arka planda ise çok daha büyük bir fay hattı var. Başbakan Takaichi’nin birkaç gün önce yaptığı “Çin’in Tayvan’a müdahalesi halinde Japonya askeri yanıt verir” çıkışı Pekin’de kırmızı alarm yarattı. Çin basını, bu sözleri “savaş çağrısı” olarak nitelendirdi ve hükümet Japonya’ya seyahat uyarısı yayımladı. Aynı saatlerde Çin Sahil Güvenliği’nin Senkaku çevresindeki devriye yoğunluğunu artırması, gerilimi deniz sahasına da taşıdı.

Bu tablo yalnızca iki ülkeyi değil, tüm Asya jeopolitiğini etkiliyor. Ekonomik olarak Japon turist akışının kesilmesi, Çinli tüketicilerin Japon markalarına yönelik boykot çağrıları ve tedarik zincirlerinde yeni kırılmaların gündeme gelmesi muhtemel. Güvenlik cephesinde ise Tayvan Boğazı çevresindeki sıcak temas ihtimali yükselirken, ABD’nin bölgedeki pozisyonu kritik hâle geliyor. Washington, Japonya’nın güvenlik garantörü; bu da krizi artık yalnızca Tokyo–Pekin hattında değil, ABD–Çin denkleminin merkezinde konumlandırıyor.

Sonuç olarak Japonya’nın Çin Büyükelçisini çağırması bir “protokol uyarısı” değil, Asya’nın en kırılgan fay hattı olan Tayvan dosyasının yeniden kızıştığının net göstergesi. Taraflar geri adım atmazsa, ekonomik sürtünme hızla askeri boyuta tırmanabilir.

BS Ekonomi Yorumu
Bu tür jeopolitik gerilimlerde en kritik gösterge “ani ve geniş tabanlı tepkiler”dir. Çin’in seyahat uyarısı, sahadaki devriyelerin artırılması ve medyanın saldırgan tonu birlikte değerlendirildiğinde, Pekin’in yalnızca sembolik tepki vermediği açık. Tokyo’nun güvenlik duruşu ise ABD ile ittifak çerçevesini güçlendiriyor; bu da Çin’in stratejik alanını daraltıyor. Asya’da yeni bir risk primi oluşuyor: Bu prim, kur baskısından yarı iletken tedarik zincirlerine kadar geniş bir alanı etkileyebilir. Özellikle yen, riskten kaçış dönemlerinde yeniden güçlenebilir. Piyasalar için kritik soru, bu gerilimin “kontrollü sürtüşme” mi yoksa “sert ayrışma” mı olduğunun gösterileceği diplomatik temaslarda gizli. Şu anki ton, ikinci ihtimalin giderek ağır bastığını söylüyor