📌 Umman’daki Nükleer Görüşmeler İptal, Enerji Altyapısı Hedefte, Güney Pars Yanıyor
Ortadoğu’da savaş genişliyor. Umman’da yapılması planlanan nükleer müzakereler son anda iptal edildi. İsrail’in doğrudan Güney Pars doğalgaz sahasını hedef alması, çatışmayı küresel enerji krizine sürükledi. Kudüs’te gece patlamaları, Bat Yam’da enkaz altında 35 kayıp, Tahran’da rafineri yangını.
🛑 Diplomasi Tümden Çöktü: Umman Görüşmeleri İptal Edildi
İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının ikinci gününde en büyük siyasi darbe, Pazar günü Umman’da yapılması planlanan ABD–İran nükleer görüşmelerinin iptal edilmesiyle geldi. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, “İran halkı barbarca saldırılara uğrarken müzakere edemeyiz” diyerek, barış masasını dağıttıklarını duyurdu.
ABD Başkanı Donald Trump, “Eğer İran nükleer programını sınırlandırmayı kabul ederse geç kalınmış sayılmaz” açıklamasını yaparken, İsrail Başbakanı Netanyahu, “Görülenler, İran’ın önümüzdeki günlerde yaşayacaklarının fragmanı bile değil” diyerek gerilimi tırmandırdı.
💥 Enerji Altyapısı Hedefte: Güney Pars Gaz Sahası Vuruldu
İsrail ordusunun Cumartesi gecesi İran’ın güneyindeki Buşehr açıklarında yer alan Güney Pars doğalgaz sahasına yönelik saldırısı, savaşın yönünü değiştirdi. Saldırı sonrası çıkan büyük yangın nedeniyle İran, sahadaki üretimi kısmen durdurmak zorunda kaldı.
📍 Güney Pars – dünyanın en büyük doğalgaz sahası:
- İran’ın toplam gaz üretiminin yaklaşık %60’ı buradan sağlanıyor.
- Katar ile paylaşılan sahada üretim kesintisi, küresel LNG arz zincirini etkileyebilir.
- İranlı General İsmail Kosari, misilleme olarak Hürmüz Boğazı’nın kapatılabileceği uyarısında bulundu.
👉 İlk etkiler petrol piyasasında hissedildi:
Brent petrol, Cuma günü %9 artarak 91 $ seviyesini gördü. LNG kontratlarında da %12’ye varan artışlar yaşandı. Enerji güvenliği konusu, artık sadece ekonomik değil jeopolitik bir tehdide dönüştü.
🧨 İsrail-İran Saldırıları: Şehirler Vuruluyor, Can Kayıpları Artıyor
İran’ın Cumartesi gecesi başlattığı füze saldırıları sonrası Kudüs ve Hayfa’da sirenler çaldı, yaklaşık bir milyon kişi sığınaklara indi. İsrail ordusu, gece 02:30 sularında yeni saldırılar için halkı uyardı, ardından Tel Aviv ve Kudüs semalarında önleyici roketlerle havada çarpışan füzeler görüldü.
🔴 Bat Yam kentinde 8 katlı bir apartmana füze isabet etti.
- En az 35 kişi kayıp,
- 7 kişi hayatını kaybetti, aralarında bir çocuk da var.
- 140’tan fazla kişi yaralandı.
- Enkaz altında arama kurtarma çalışmaları sürüyor.
İran ise İsrail’in Tahran’daki Şahran petrol deposuna ve bir rafineriye saldırdığını, çıkan yangının kontrol altına alındığını duyurdu. Ayrıca İran Savunma Bakanlığı binasının da hedef alındığı, ancak yalnızca hafif hasar oluştuğu bildirildi.
İsrail tarafı, İran’ın balistik füze üslerine yoğun saldırılar gerçekleştirdiğini ve İran Hava Kuvvetleri’nin iki savaş uçağının düşürüldüğünü öne sürdüğünü açıkladı.
⚠️ İran’ın Kaybı Ağır: 78 Ölü, 29’u Çocuk
İran, ilk saldırı dalgasında 78 kişinin öldüğünü, ikinci gün ise özellikle Tahran’da 14 katlı bir apartmanın çökmesiyle 29’u çocuk çok sayıda sivilin hayatını kaybettiğini açıkladı. Toplamda ölü sayısı 100’ü, yaralı sayısı 400’ü geçti.
BM Nükleer Gözlem Ajansı (IAEA), İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimiyle ilgili yayılmama anlaşmasını ihlal ettiğini bildirdi. Bu, İsrail’in nükleer altyapıya saldırılarını “önleyici müdahale” olarak gerekçelendirmeye çalıştığı bir argüman.
🌍 Bölgesel Çöküş Riski: Dış Güçler Çekiliyor mu?
- B’Tselem (İsrail İnsan Hakları İzleme Örgütü), hükümeti “savaş başlatmakla” suçladı.
- Tahran, İsrail’in müttefiklerini uyardı: İran füzelerinin engellenmesine yardım eden tüm bölgesel üsler hedef alınabilir.
- Ancak Gazze’de Hamas ve Lübnan’da Hizbullah gibi İran vekil güçlerinin zayıflatılması, İran’ın misilleme kapasitesini sınırlıyor.
🧭 Sonuç: Enerji Krizi, Diplomatik Felç, Küresel Endişe
Bu savaş artık yalnızca bir askeri çatışma değil; küresel enerji güvenliğini, diplomatik dengeleri ve jeopolitik ittifakları doğrudan tehdit eden çok katmanlı bir kriz:
- Diplomasi alanı tamamen kapandı
- Enerji arzı kesintiye uğradı
- Bölgesel çatışma, küresel ekonomik tehdit halini aldı
⏳ Eğer Hürmüz Boğazı kapatılırsa, dünya ticaretinde günde 1/5 oranında ham petrol akışı durabilir. Bu da sadece fiyat şoku değil, tedarik krizleri ve stagflasyon riski anlamına gelir.
📍 BS Ekonomi Notu:
Yatırımcılar için bu gelişmeler;
- Kısa vadede emtia ve savunma sektörlerine yönelim anlamına geliyor.
- Orta vadede enerji ve ulaşım maliyetlerinde artış, küresel enflasyonist baskıları tetikleyebilir.
- Uzun vadede jeopolitik risk priminin yeniden fiyatlandığı bir döneme girildiğini gösteriyor.
