Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçtiğimiz hafta Alaska’da Donald Trump ile gerçekleştirdiği zirvede masaya koyduğu teklif, savaşın seyrine dair kritik ipuçları verdi. Görüşme sonrası ortaya çıkan bilgilere göre Putin, Ukrayna savaşını bitirmeye yönelik üç maddelik bir çerçeve sundu:
- Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk’tan tamamen çekilmesi.
- Diğer cephelerde mevcut hatların dondurulması.
- Rusya’nın gelecekte saldırmayacağına dair güvence verilmesi.
Moskova’nın Stratejisi
Putin’in şartları, aslında Rusya’nın savaşta geldiği noktayı özetliyor. Donetsk ve Luhansk, işgalin en başından bu yana Moskova için “olmazsa olmaz” kabul ediliyordu. Bu bölgelerden Ukrayna’nın tamamen çekilmesi, Rusya’ya hem askeri kazanım hem de iç kamuoyuna “zafer” söylemi üretme imkânı verecek. Diğer cephelerde sınırların dondurulması ise savaşın sıcak temaslarını sınırlayarak Rusya’ya ekonomik ve askeri nefes alma alanı açabilir.
Washington’un Hesapları
Trump’ın bu şartlara nasıl baktığı henüz netleşmiş değil. Ancak görüşmeden sızan bilgilere göre Putin’in masadan kalkarken tek taraflı bir çözüm çerçevesi sunduğu, “ya kabul edin ya da savaş sürsün” mesajı verdiği konuşuluyor. ABD tarafı açısından bakıldığında, bu şartlar Kiev’in elini ciddi şekilde zayıflatıyor. Özellikle Donetsk ve Luhansk’tan çekilme, Ukrayna için askeri değil, siyasi anlamda da ağır bir kayıp olur.
Kiev’in Durumu
Ukrayna cephesi ise bu önerileri kabul etmenin savaşı kaybetmekle eşdeğer olduğunu düşünüyor. Kiev yönetimi, uluslararası destek ve özellikle Batı’dan gelecek uzun vadeli askeri yardımlara bel bağlamış durumda. Bu nedenle Putin’in teklifine olumlu yanıt verilmesi pek olası görünmüyor.
Ekonomik Boyut
Savaşın dondurulması, Rusya’nın enerji ve hammadde ihracatında daha istikrarlı bir tabloya zemin hazırlayabilir. Avrupa tarafında enerji fiyatlarının seyrinde geçici bir rahatlama beklentisi oluşsa da, jeopolitik risk primi kolay kolay kaybolmaz. Küresel piyasalarda “çatışmanın donması” kısa vadeli dalgalanmaları azaltabilir fakat uzun vadeli belirsizlik korunur.
Yeni Zirve
ABD merkezli haber platformu Axios’da, Trump’ın 22 Ağustos’a kadar ABD, Rusya ve Ukrayna’yı bir araya getirecek üçlü zirvenin düzenlenmesini istediğini, Alaska’daki zirvenin ardından telefonla görüştüğü Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ve diğer Avrupalı liderlere de bu görüşünü ilettiğini yazdı Ancak bu bilgi taraflarca henüz teyit edilmedi.
Sonuç
Putin’in Alaska’da sunduğu şartlar, savaşın “tam çözümü”nden çok “kontrollü dondurulması”na işaret ediyor. Bu teklif, Rusya’nın işgal ettiği bölgeleri garanti altına almayı, geri kalanında ise statükoyu korumayı hedefliyor. Ancak Kiev’in reddi ve Batı’nın desteği sürdükçe, bu şartların sahada bir ateşkes getirmesi zor. Görünüşe göre önümüzdeki dönemde jeopolitik satranç daha da karmaşık hale gelecek.
