☢️ FORDOW’DAN BUSHEHR’E 5 KRİTİK NOKTA
Ortadoğu’da gerilim tırmanırken, İsrail’in İran’daki nükleer altyapılara yönelik olası yeni saldırıları gündemde. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Nükleer Tehdit Girişimi’nin verileriyle hazırlanan bu harita, İran’ın en stratejik 5 nükleer tesisini gösteriyor. Her biri, çatışmanın büyümesi durumunda hedef listelerinin ilk sırasında.
📍 1. Fordow – Dağın İçine Gömülü Zenginleştirme Tesisi
- Konum: Tahran’ın güneybatısı
- Özellik: Yerin dağ içine oyulmuş olması nedeniyle askeri saldırılara karşı son derece korunaklı.
- Faaliyet: Uranyum zenginleştirme.
- Gündem Notu: İsrail’in geçmişte defalarca hedef aldığı bu tesis, nükleer silah üretimine en yakın faaliyetlere ev sahipliği yapıyor.
📍 2. Khondab – Tamamlanmamış ama riskli
- Konum: Merkezi İran
- Özellik: Bitmemiş bir araştırma reaktörü.
- Faaliyet: Sınırlı, ancak yayılma (proliferasyon) riski taşıyor.
- Gündem Notu: Reaktör faaliyete geçerse plütonyum üretme kapasitesi oluşabilir. Bu da nükleer silah yapımı için ikinci bir yol anlamına gelir.
📍 3. Natanz – Yeraltı Zenginleştirme Kompleksi
- Konum: Merkezi İran
- Özellik: Biri yerin altına inşa edilmiş, iki büyük uranyum zenginleştirme tesisi içeriyor.
- Faaliyet: İran’ın en gelişmiş santrifüjlerinin çoğu burada.
- Gündem Notu: İsrail’in 2020’de siber saldırı düzenlediği bu tesis, şu anda %60 saflıkta uranyum üretiminin yapıldığı merkezlerden biri.
📍 4. İsfahan – Nükleer Mühendisliğin Merkezi
- Konum: Merkezi İran
- Özellik: Santrifüj üretimi, yakıt işleme ve uranyum dönüşümü dahil çok yönlü faaliyet alanı.
- Gündem Notu: Bu tesis, İran’ın nükleer teknoloji altyapısını ayakta tutan en önemli teknik merkezlerden biri. Uzun vadeli nükleer kapasitenin beyni konumunda.
📍 5. Bushehr – İran’ın Tek Faal Nükleer Santrali
- Konum: Basra Körfezi kıyısında, Buşehr eyaleti
- Özellik: Rusya yapımı, Rus yakıtıyla çalışan, ticari amaçlı tek reaktör. Kullanılan yakıt tekrar Rusya’ya gönderiliyor.
- Gündem Notu: Şu an için barışçıl amaçlı olsa da, İsrail’in enerji altyapılarını hedef alması nedeniyle stratejik risk altında.
🛑 Analiz: Tesisler, Nükleer Eşik ve İsrail’in Olası Hamleleri
Bu beş tesisin her biri, İran’ın nükleer programının farklı aşamalarını temsil ediyor:
- Fordow ve Natanz, doğrudan silahlaşmaya dönük risk taşıyor.
- Khondab ve İsfahan, üretim altyapısı açısından kritik.
- Bushehr, sivil görünse de Körfez’deki enerji dengelerini etkileyecek stratejik bir hedef.
İsrail’in bu noktaları hedef alan “önleyici vuruş” stratejileri yeniden tartışılırken, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) son raporunda İran’ın yayılma yükümlülüklerini ihlal ettiğini vurguladı. Bu da saldırılara diplomatik zemin hazırlıyor.
🌍 Jeopolitik Etkiler: Enerji, Güvenlik ve Ticaret
Bu tesislerden biri veya birkaçı geniş çaplı saldırıya uğrarsa:
- Enerji piyasalarında şok artışlar,
- Rusya–İran nükleer iş birliğinin krize girmesi,
- Çin’in İran’dan enerji ithalatında riskler,
- Hürmüz Boğazı’nın kapatılması ihtimali gibi zincirleme etkiler doğabilir.
📝 BS Ekonomi Yorumu:
“Haritada gösterilen bu beş nokta, sadece İran’ın değil, Ortadoğu dengelerinin, nükleer diplomasi masalarının ve enerji piyasalarının da kalbidir. Bu tesislerden birinin imhası, bölgesel çatışmayı küresel felakete dönüştürebilecek tetikleyici etki yaratabilir.”
