Bu değerlendirme, ABD tahvil piyasalarının küresel ekonomi üzerindeki baskılayıcı etkisini çok iyi özetliyor. Aşağıda bu durumu daha sistematik bir şekilde açalım:
📉 ABD Tahvil Faizleri: Kısa Tarihsel Seyir ve Müdahaleler
2023–2025 döneminde ABD’nin 2, 5, 10 ve 30 yıllık tahvil faizleri sert yükselişlerle %5 seviyesini test etti. Bu, hem finansal sistemde likiditeyi hem de kamu borçlanma maliyetlerini baskılayan bir eşik oldu:
| Vade | 2023 Ortası | 2024 Sonu | 2025 İlkbahar | Not |
|---|---|---|---|---|
| 2 Yıl | %4,90 | %5,00 | %4,88 | Kısa vade risk algısı yüksek |
| 5 Yıl | %4,30 | %4,80 | %4,65 | Uzun tarafa kayma sinyali |
| 10 Yıl | %4,00 | %4,60 | %4,51 | Yapışkan enflasyon etkisi |
| 30 Yıl | %4,10 | %4,50 | %4,43 | Talep eksikliği, ihale baskısı |
📌 Faizler %5’e yaklaştıkça:
- Fed ve Hazine’nin “sözlü yönlendirme” ile faizleri dizginleme çabası görüldü.
- Tahvil ihalelerinde vade kompozisyonu değiştirildi, kısa vadeli bonolar öne çıkarıldı.
- Bu şekilde, borçlanma maliyeti düşürülmeye ve yatırımcıların uzun vade riski alması önlenmeye çalışıldı.
🏛️ ABD Bütçe Gerçeği: Faiz Gideri Birinci Kalem
- ABD Hazine’sinin toplam borcu: 36 trilyon dolar
- 2025–2026 döneminde vadesi gelen borç: 8 trilyon dolar
- 2025 yılı bütçe açığı beklentisi: 2,5 trilyon dolar
- Toplam yeni borçlanma ihtiyacı: 10 trilyon doların üzerinde
- Faiz ödemelerinin bütçe içindeki payı: %18 ve yükseliyor
Bu kalem, savunma harcamalarını bile geçmiş durumda.
⏳ Uzun vadeli faizlerin yüksek kalması, bu borçların çevrilmesini hem ekonomik hem de jeopolitik açıdan çok daha zor hale getiriyor. Bir “borç servisi krizinin” ilk emareleri bu tablo içinde saklı.
🇹🇷 Türkiye Cephesi: Kısa Vade, Yüksek Faiz Riski
- Ortalama iç borçlanma vadesi: 3,2 yıl
- TL tahvil faizleri: %30–45 arası
- 2025 yılında iç borç ödemesi: yaklaşık 2,7 trilyon TL
- Faiz harcamalarının bütçeye oranı: yaklaşık %20 ve artıyor
Türkiye, yüksek faiz sarmalına kısa vadeli borç stoku ile yakalanmış durumda. Enflasyonla mücadele ederken borçlanma maliyetleri, bütçe disiplinini zorlayacak düzeyde.
🌍 Küresel Etki: ABD Faizleri Dünyayı Sıkıştırıyor
ABD faizlerinin yukarıda kalmaya devam etmesi, şu etkilere yol açıyor:
- Küresel sermaye gelişen ülkelerden çıkıyor.
- Dolar güçleniyor, EM para birimleri değer kaybediyor.
- Eurobond ihraçları pahalılaşıyor, düşük kredi notlu ülkeler fon bulmakta zorlanıyor.
- Küresel risk iştahı zayıflıyor, yatırım ve büyüme daralıyor.
- Bankalar, yüksek faizli ABD tahvillerine yöneliyor, kredi genişlemesi duraksıyor.
⏳ Sonuç: Eğer ABD faizleri yukarıda “asılı kalırsa”…
- Küresel ekonomi uzun süreli bir sıkılaşma rejiminde kalır.
- Gelişen ülkeler için büyüme ve borç çevirme daha maliyetli hale gelir.
- Jeopolitik riskler ve sosyal baskılar artar.
- En önemlisi: Bir sonraki kriz, likidite değil “borç sürdürülebilirliği” üzerinden gelir.
