ABD, Suriye’ye Yaptırımları Kaldırdı: İsrail ile Normalleşme İçin Tarihi Adım
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’ye yönelik onlarca yıllık ekonomik yaptırımların büyük bölümünü kaldırdı. Bu adım, Şam’daki yeni yönetimin İsrail’le diplomatik normalleşme sürecine girmesinin hemen ardından geldi.
Trump, Pazartesi günü imzaladığı başkanlık kararnamesiyle Suriye’ye uygulanan finansal ve ticari kısıtlamaların çoğunu yürürlükten kaldırdı. Suriye’nin eski lideri Beşşar Esad ve terör gruplarına yönelik hedefli yaptırımlar ise geçerliliğini koruyor.
ABD’li yetkililere göre bu karar, doğrudan bir şart içermese de İsrail’le normalleşmenin kaçınılmaz bir sonuç olacağı beklentisiyle alındı. İsrail ile Suriye’nin arka planda yürüttüğü diplomatik temasların Katar ve Suudi Arabistan tarafından desteklendiği ve bu çabaların haftalardır sürdüğü ifade ediliyor.
Yeni Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, İran’la bağları koparma, İran güçlerini ülkeden çıkarma ve bölgedeki gerilimleri azaltma yönünde sert adımlar atmıştı. Bu tutum, İsrail cephesinde de dikkat çekti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun en yakın danışmanlarından Ron Dermer, iki ülke arasında olası bir barış anlaşmasını görüşmek üzere Washington’da bulunuyor.
İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar, yaptığı açıklamada Suriye ve Lübnan’ı da kapsayacak şekilde İbrahim Anlaşmaları’nın genişletilmesine açık olduklarını söyledi. Ancak İsrail, Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğinden geri adım atmayı reddediyor. ABD de bu statüyü 2019’da tanımıştı.
Böyle bir anlaşma sağlanırsa, İsrail’in Mısır, Ürdün ve potansiyel olarak Suriye ile barış içinde olması, Arap sınır komşularıyla ilişkilerinde tarihi bir dönemece işaret edebilir. Ancak Suriye’de halkın önemli bir kesimi, İsrail’le yakınlaşma konusunda temkinli. Özellikle Golan Tepeleri meselesi, olası barışın önündeki en kritik engel olarak duruyor.
Trump, Suriye lideri Şara hakkında “genç ve vizyon sahibi bir lider” yorumunda bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, kararnamede Suriye’nin “terörü destekleyen devlet” statüsünün de yeniden değerlendirileceğini açıkladı. Hazine Bakanlığı yetkilileri, bu adımın Suriye’nin küresel finans sistemine yeniden entegrasyonu ve yatırım çekmesi açısından bir dönüm noktası olacağını ifade etti.
Avrupa Birliği de geçtiğimiz ay bazı yaptırımları kaldırmıştı. ABD’nin kararı, bu süreci hızlandırabilir. Ancak Lübnan cephesi hâlâ belirsiz. İsrail ve Lübnan arasında henüz doğrudan görüşme bulunmuyor.
Trump, İran’la yaşanan gerilimin ardından Arap ve Müslüman ülkelerle daha derin ilişkiler kurulabileceğine inanıyor. İsrail tarafı da, İran’la savaşın ardından oluşan jeopolitik boşluğun yeni diplomatik fırsatlar sunduğunu düşünüyor.
Sharaa’nın hükümeti, halen iç muhalefet ve rejim kalıntılarıyla mücadele ediyor. Ayrıca Kürt milislerle yapılan entegrasyon anlaşmasının hayata geçirilmesi gibi zorlu görevlerle karşı karşıya.
ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırması, yalnızca diplomatik bir sinyal değil, aynı zamanda bölgesel denklemde önemli bir değişimi temsil ediyor. Bu gelişme, Suriye’nin İran’dan uzaklaşarak yeniden uluslararası topluma entegre olmasının önünü açabilir.
