İran, yalnızca matem tutmuyor – aynı zamanda yeni bir döneme hazırlanıyor. Dün Tahran’da düzenlenen olağanüstü cenaze töreni, rejim açısından yalnızca bir “yas günü” değil; aynı zamanda güvenlik doktrininde keskin bir dönüşümün eşiği oldu. Törenin merkezi figürleri, İran dış politikasının ve bölgesel milis stratejisinin temel taşı olan isimlerdi: İran’ın Suriye’deki Kudüs Gücü Operasyonları Komutanı General Hassan Mahdavi ile Irak Haşdi Şabi’nin elit tugaylarından sorumlu üst düzey komutan Ali Rezaeian.
Her iki isim de geçen hafta Şam yakınlarında düzenlenen ve İsrail’e atfedilen bir hava saldırısında öldürülmüştü. İran bu saldırıyı doğrudan misilleme tehdidiyle yanıtlamasa da, cenaze töreninde kullanılan söylemler ve sahadaki hareketlilik rejimin yeni stratejik adımlara hazırlandığını gösterdi.
📊 Duygusal Tören, Sert Sinyaller
Tahran’ın merkezinde düzenlenen tören, yüz binleri aşan kalabalığı ve rejimin tüm güvenlik katmanlarının olağanüstü seferberliğiyle gerçekleşti. Ali Hamaney’in bizzat mesaj gönderdiği, İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Mohammad Bagheri’nin ise açıkça “intikam ve caydırıcılık kapasitemizi genişletmek zorundayız” dediği törende, kamusal öfke ile stratejik hazırlık iç içe geçti.
Bu atmosferde, savunma kaynaklarına göre İranlı yetkililer Çin’den HQ-16 orta menzilli hava savunma sistemlerini satın almak üzere ileri düzeyde görüşmelere hız verdi. Aynı zamanda Rus Su-35 savaş uçaklarının alımına yönelik müzakerelerin yeniden gündeme geldiği bildiriliyor.
🎯 HQ-16: Yeni Tehditlere “Orta Menzilli” Yanıt
Çin’in HQ-16 hava savunma sistemleri, 40 km’ye kadar etkili olup, özellikle drone, seyir füzesi ve orta irtifa tehditlerine karşı hızlı tepki verebilmesiyle biliniyor. Bu yönüyle İsrail’in son dönemde kullandığı insansız sistemlere karşı İran’ın mevcut “Tor-M1 ve Sayyad-2 tabanlı sistemlerinin eksiklerini kapatma” amacını taşıyor.
Özellikle törende dile getirilen “hava sahamız artık daha görünmez ve daha kırılgan” yönündeki ifadeler, rejimin güvenlik mimarisine olan güvenini sarstığını açıkça ortaya koydu.
🛡️ Tören Sonrası Sessiz Hazırlık
Törenin hemen ardından İran Savunma Bakanlığı’nın Çinli muhataplarıyla yürüttüğü görüşmelerin ön protokol aşamasına geldiği öğrenildi. İran basınında henüz resmi bir açıklama yapılmadı, ancak sızan bilgiler, anlaşmanın hem teknik eğitim hem de platform adaptasyon süreciyle birlikte planlandığını gösteriyor.
Ayrıca, İran’ın bu süreci dikkat çekmeden ve ABD’nin ikincil yaptırımlarını tetiklemeden yönetmek istediği, bu nedenle anlaşmanın “askeri değil, endüstriyel kanal üzerinden yürütüldüğü” ifade ediliyor.
💬 BS Ekonomi Değerlendirmesi:
- Cenaze, stratejik eşik oldu: Mahdavi ve Rezaeian’ın ölümü, İran’ın dış güçlerle yürüttüğü vekalet savaşının kırılganlığını hatırlattı.
- Alım stratejik ama pahalı: HQ-16 ve Su-35 alımları İran’a taktik avantaj sağlasa da, ekonomik olarak yaptırımlar altındaki rezervleri daha fazla zorlayacak.
- İç güvenlik ve dış savunma birleşiyor: Rejim, artık halkın verdiği sokak sinyallerini bile savunma stratejisinin içine alıyor.
- Çin-İran hattı derinleşiyor: Bu savunma alımı, Çin’in İran’daki etkisini artırırken, Rusya’nın geleneksel üstünlüğünü gölgeliyor olabilir.
📌 Son Söz
İran’daki son cenaze töreni, yalnızca bir yas değil; bir stratejik revizyon manifestosuna dönüştü. Rejimin temel isimlerinden ikisinin ölümünün ardından verilen askeri refleks, ülkenin artık daha temkinli ama aynı zamanda daha saldırgan bir savunma çizgisine geçmekte olduğunu gösteriyor. HQ-16 alımı da bu yön değişikliğinin simgesine dönüşüyor.
Tahran, artık cenazeleriyle yeni silah anlaşmalarına imza atıyor. Ve bu, sadece askeri değil, ekonomik ve jeopolitik bir dönüm noktası.
