Fed’in üç buçuk yıl önce başlattığı niceliksel sıkılaşma (QT) programı sona eriyor. Bu karar, yalnızca teknik bir bilanço ayarı değil; dolar likiditesi, tahvil piyasası ve küresel risk iştahı için yön...
Fed’in üç buçuk yıl önce başlattığı niceliksel sıkılaşma (QT) programı sona eriyor. Bu karar, yalnızca teknik bir bilanço ayarı değil; dolar likiditesi, tahvil piyasası ve küresel risk iştahı için yön değişimi anlamına geliyor. Piyasalar şimdi şu sorunun cevabını arıyor: Bu adım yeni bir gevşeme döngüsünün başlangıcı mı, yoksa sadece tansiyon düşürücü kısa bir mola mı?
QT nedir?
Niceliksel sıkılaşma (Quantitative Tightening), merkez bankasının bilançosunu küçülttüğü süreçtir. Fed bunu ağırlıklı olarak vadesi gelen tahvilleri yenilemeyerek yaptı. Bilanço daraldı, bankaların rezervleri azaldı, piyasa likiditesi sıkılaştı. Amaç enflasyonla mücadele ve para bolluğunun frenlenmesiydi.
Neden başlamıştı?
Pandemi dönemindeki QE (niceliksel genişleme) ile piyasaya trilyonlarca dolar aktı, tahvil alımları bilanço şişirdi, finansal koşullar aşırı gevşedi. Enflasyon kontrolden çıkınca Fed tersine döndü — varlık alımları durdu, bilanço küçüldü, fonlama maliyetleri yükseltildi. QT bir nevi “şeker yüklemesi sonrası diyet”ti.
Neden şimdi bitiyor?
Üç kritik sebep öne çıkıyor:
- Banka rezervleri hedef banda düştü – likidite daha fazla çekilirse sistem stres üretmeye başlayacaktı.
- Tahvil piyasasında dalgalanma ve zaman zaman görülen likidite boşlukları Fed’in yeniden alıcı pozisyonuna dönmesini motive etti.
- Enflasyon yavaşlıyor, büyüme yumuşuyor – sıkılaştırmanın marjinal etkisi azalırken finansal koşulların gereğinden fazla sertleşmesi risk yaratıyordu.
Bu programlı bir son mu?
Evet, QT baştan itibaren sonsuz kurgulanmış bir araç değildi. Fed hep aynı hedefe bakıyordu: rezervlerin “nötr” kabul ettiği seviyeye inmesi. Bugün o noktaya gelindi. Bundan sonrası daha esnek. Gerekirse yeniden sıkılaşabilir, gerekirse alım yaparak genişleyebilir. Yani bu bir kapı kapanışı değil — ayarlar artık ince vidalarla yapılacak.
Sonuç: Fed yeniden piyasada alıcı
Bu ne anlama geliyor?
• Tahvil getirilerinde ilave geri çekilme potansiyeli var.
• Banka rezervleri daralmayı bırakacak — finansal koşullar yumuşayabilir.
• Riskli varlıklarda algı pozitif dönebilir, çünkü büyük oyuncu geri geliyor.
• Ancak bu otomatik para bolluğu demek değil — Fed gevşemiyor, sadece freni bırakıyor.
Kısacası, QT’nin bitişi bir dönüm noktası: sıkı para düzeninin en sert aşaması geride. Bundan sonrası veri akışına bağlı bir ince ayar ekonomisi. Fed artık kısmayı bırakıyor — ama henüz beslemeye başlamış değil. Piyasalar bu gri alanda yön bulacak.
