🧭 Fed Kararı Eşiğinde Küresel Belirsizlik: Jeopolitik Riskler ve Piyasa Dalgası
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) Çarşamba günü açıklayacağı faiz kararı, küresel piyasalar için kritik bir eşikte geliyor. İsrail ile İran arasında tırmanan çatışma, sadece Orta Doğu’yu değil; enerji fiyatları, enflasyon beklentileri ve merkez bankası politikalarını da sarsıcı biçimde etkiliyor. Fed’in faizleri sabit tutmasına kesin gözüyle bakılırken, asıl dikkat kurumun ekonomik projeksiyonları ve Powell-Trump hattındaki siyasi gerilim üzerine odaklanmış durumda.
💣 Jeopolitik Tetikleme: Enerji Üzerinden Küresel Yansımalar
13 Haziran’da İsrail’in İran’daki nükleer altyapılara yönelik geniş çaplı hava operasyonu sonrası başlayan karşılıklı füze saldırıları, petrol arz güvenliğini yeniden gündeme taşıdı. İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapattığını açıklaması, Brent petrolü 5 ayın zirvesine taşırken, navlun ve LNG fiyatlarında da ani sıçramalar görüldü. Bu gelişmeler, Fed’in politika patikasını etkileyebilecek sistemik risk sinyallerini artırdı.
Enerji fiyatlarındaki bu tür sıçramalar, Fed’in “enflasyon yeniden hızlanabilir mi?” sorusuyla daha temkinli bir duruş benimsemesine yol açabilir. Özellikle Hürmüz Boğazı’ndan geçen günlük 20 milyon varillik petrol akışının sekteye uğraması, yılın geri kalanında hem reel sektör hem de hane halkı enflasyonunu baskılayabilecek nitelikte.
💼 Fed ve Powell: Riskler Arasında Denge Arayışı
Fed, son toplantılarında hem iş gücü piyasasında zayıflama hem de inatçı çekirdek enflasyon sinyalleri nedeniyle dikkatli bir bekle-gör stratejisi uyguluyordu. Ancak İsrail-İran savaşının enerji fiyatlarına etkisi, para politikasının yönünü doğrudan etkileyecek yeni bir parametre olabilir. MetLife stratejisti Drew Matus’un ifadesiyle: “Fed, henüz bir şey yapmadan, yapabileceklerini ima eden bir duruş sergilemeye çalışacak.”
Bu haftaki projeksiyon güncellemeleri, yıl sonu faiz tahminlerinin ne ölçüde aşağı çekileceğini veya sabit kalacağını gösterecek. Özellikle işsizlik oranında yukarı yönlü bir revizyon, Fed’in sonbaharda faiz indirimine açık kapı bırakabileceğini işaret edebilir. Larry Werther gibi ekonomistler, işsizlik tahminlerinin %4,4’ten %4,6’ya çıkabileceğini öngörüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Powell’ın yerine birini atayacağı söylentileri piyasada yankı uyandırmış durumda. Her ne kadar Trump, Powell’ı görevden almayacağını söylese de, 2026 sonrası için yeni bir Fed başkanı hazırlığı, piyasa beklentilerini ve merkez bankasının kurumsal bağımsızlığı konusundaki hassasiyeti yeniden tartışmaya açtı.
Trump’ın sık sık “daha hızlı faiz indirimi” talebi, Fed’in önümüzdeki dönemdeki manevra alanını siyasi olarak da daraltıyor. Üstelik Trump’ın tarifeleri yeniden devreye alma tehdidi (özellikle Çin’e yönelik 90 günlük sürenin 8 Temmuz’da dolması), enflasyon üzerindeki dış kaynaklı baskıyı artırabilir.
📉 Piyasalarda Kırılgan Denge
Cuma günü küresel hisse senetlerinde yaşanan %1’in üzerindeki düşüş, jeopolitik risklerin yatırımcı duyarlılığı üzerindeki etkisini gösterdi. S&P 500 yılın en düşük seviyesinden %20’lik yükselişle teknik boğa piyasasına girerken, bu çıkışın devamı Fed’in tonu ve enerji cephesindeki gelişmelere bağlı.
Empower’dan Marta Norton, “Piyasa çok hızlı yükseldi. Bu kadar hassas bir dengede, her olumsuz haber çok daha büyük etki yaratır” diyor.
🔍 Sonuç: Fed Üzerindeki Baskılar Artıyor
İsrail-İran savaşı ile enerji ve navlun piyasalarında oluşan fiyat baskısı, Fed’in faiz indirimi planlarını belirsizliğe sürüklüyor. Hürmüz Boğazı’nın kapatılması sadece bir askeri hamle değil, aynı zamanda küresel para politikaları üzerinde doğrudan etki yaratan bir jeostratejik kırılma noktası.
Bu hafta Fed’in alacağı pozisyon, sadece ABD değil, tüm gelişmiş ve gelişen ülkelerin merkez bankaları açısından yön belirleyici olacak. Ve bu tablo, artık sadece ekonomik verilerle değil; savaşın, boru hatlarının ve boğazların diliyle okunuyor.
🧠 BSEkonomi Notu:
Jeopolitik çatışmalar artık sadece dış politika meselesi değil. Enerji güvenliği, deniz yolları ve navlun maliyetleri, merkez bankalarının enflasyon hedeflerini doğrudan etkileyen birer parasal göstergeye dönüşmüş durumda.
İsrail–İran savaşı, Fed’in faiz patikasını sadece çekirdek enflasyon ve işsizlik gibi klasik göstergeler üzerinden değil, enerji ve arz zinciri riskleri üzerinden de yeniden yorumlamasına yol açıyor.
Bundan sonra piyasa beklentileri için şu üçlü birlikte okunmalı:
📊 Fed fon vadeli fiyatlamaları + 🛢️ Brent & LNG fiyatları + 🌍 Jeopolitik rotalar (Hürmüz, Kızıldeniz, Malakka
