- Yaptırım Endişesi: Çin’in önde gelen devlet petrol şirketleri (Sinopec, PetroChina vb.), ABD’nin Rus enerji devleri Rosneft ve Lukoil’i hedef alan yaptırımları sonrası, ikincil yaptırımlara maruz kalma riskini bertaraf etmek amacıyla deniz yoluyla Rusya’dan petrol alımını geçici olarak askıya aldı.
- Fiyatlar Fırladı: Haberin ardından Brent ham petrol ve WTI fiyatları hızla yükselişe geçti; Çin ve Hindistan’ın alternatif kaynaklara (Orta Doğu, Afrika) yönelmesi beklentisi, küresel arz yönlü baskıları artırdı.
- Hazırlık mı, Zorunluluk mu?: Çin’in son aylarda rekor seviyelerde petrol stoklaması, bu ani duraksama öncesinde enerji arz güvenliğini sağlamaya yönelik stratejik bir “hazırlık” olarak yorumlanıyor.
Reuters, ABD’nin Rus enerji devlerine yönelik yeni yaptırımlarının ardından Çinli devlet petrol şirketlerinin, yaptırım riski nedeniyle deniz yoluyla Rus petrolü alımını askıya aldığını bildirdi. Bu gelişme, Çin’in son aylarda rekor seviyelerde petrol stokladığı yönündeki haberlerle birlikte değerlendirildiğinde, küresel enerji piyasalarında büyük bir jeopolitik risk ve fiyat dalgalanması potansiyeli yaratıyor.
Küresel enerji piyasaları, Çin’den gelen şok bir kararla sarsılıyor. Uluslararası haber ajanslarının kaynaklara dayandırdığı bilgilere göre, Çin’in dört büyük devlet petrol şirketi (PetroChina, Sinopec, CNOOC ve Zhenhua Oil) Batı’nın Rusya’ya uyguladığı yeni yaptırımlar nedeniyle, deniz yoluyla taşınan Rus ham petrolü alımlarını askıya aldı.
Moskova’ya ve Küresel Fiyatlara Darbe
ABD’nin, Rus enerji devleri Rosneft ve Lukoil ile Rusya’nın petrol taşıyan “gölge filosu”ndaki bazı tankerleri yaptırım listesine eklemesi, Çinli devlet şirketlerini büyük bir risk değerlendirmesine itti. Şirketler, ABD’nin ikincil yaptırımlarına hedef olmamak için alımları en azından kısa vadede durdurdu.
Bu karar, hali hazırda Hindistan’ın da Rus petrolü ithalatını gözden geçirdiği bir döneme denk geliyor. Rusya’nın en büyük iki müşterisi olan bu dev ekonomilerin alımları askıya alması, Moskova’nın enerji gelirleri üzerinde ciddi bir baskı yaratacak.
Uluslararası piyasalarda bu gelişme, petrol fiyatlarının yeniden yükselmesine neden oldu. Brent ve WTI ham petrol fiyatları, küresel arzın daralacağı endişesiyle sert bir sıçrama yaşadı. Analistler, Çin ve Hindistan’ın hızla Orta Doğu, Afrika ve Latin Amerika’daki alternatif kaynaklara yöneleceğini, bunun da fiyatları yukarı yönlü baskılayacağını öngörüyor.
Çin’in Stratejik Hamlesi: Stoklama Operasyonu
Bu ani askıya alma kararı, son aylarda piyasalarda sıkça tartışılan bir başka gelişmeyle ilişkilendiriliyor: Çin’in devasa petrol stoklaması.
Çin, jeopolitik belirsizliklerin arttığı ve küresel fiyatların görece düşük olduğu (varil başına 70 dolar altı) dönemleri fırsat bilerek, ulusal stratejik rezervlerini artırmak için 11 yeni tesisle depolama kapasitesini önemli ölçüde genişletmişti. Analistler, son aylarda ithalatın büyük bir kısmının doğrudan ulusal rezervlerde depolandığını ve bu stokların 2026’nın ilk çeyreğine kadar devam etmesinin beklendiğini belirtiyordu.
Şimdi, Çin’in bu stoklama hamlesi, olası bir arz şoku veya yaptırım engeli öncesinde enerji güvenliğini güvence altına almak için atılmış stratejik bir “hazırlık” adımı olarak yorumlanıyor. Bu stoklar, Çin’in kısa vadede Rusya sevkiyatlarındaki boşluğu tolere etmesini sağlayacak. Ancak bu durum, uzun vadede küresel enerji arz dengesi için yeni bir belirsizlik ve jeopolitik risk faktörü yaratmış durumda.
