Hudson Enstitüsü – Washington, 7 Nisan 2025
Beyaz Saray Ekonomi Danışmanları Konseyi (CEA) Başkanı Steve Miran, Hudson Enstitüsü’nde yaptığı konuşmada, ABD’nin küresel güvenlik ve finansal sistemin sağlayıcısı olarak üstlendiği ağır yükün artık diğer ülkelerce paylaşılması gerektiğini söyledi. Miran, Başkan Trump’ın “Yeni Altın Çağı” vizyonunun ancak bu şartla mümkün olacağını vurguladı.
“ABD, Sadece Kendi Refahını Değil, Başkalarınınkini de Finanse Ediyor”
Miran konuşmasında, ABD’nin iki büyük küresel kamu malı sunduğunu belirtti: Askerî güvenlik şemsiyesi ve rezerv para olarak dolar. Bu unsurlar sayesinde dünya tarihindeki en uzun barış dönemi ve en yüksek refah seviyesi sağlandı. Ancak bu durumun Amerikalılar için maliyeti yüksek oldu.
“ABD doları üzerinden yapılan küresel işlemler, genellikle Amerikan Hazine tahvilleri gibi varlıklarda saklanan tasarruflarla finanse ediliyor. Bu sistemin sağlayıcısı olarak ABD, sadece kendi halkının değil, tüm dünyanın refahı için çalışıyor,” diyen Miran, bu durumun artık sürdürülemez olduğunu ifade etti.
Sanayi Kaybı ve Güvensiz Tedarik Zincirleri
Miran, doların rezerv para olmasının ticaret açıklarına yol açtığını ve bunun da ABD sanayisinin çöküşüne neden olduğunu söyledi. “Üretim iş gücümüzde yüzde 33’ten fazla azalma yaşandı, küresel üretimden aldığımız pay yüzde 40 geriledi” dedi.
Covid-19 dönemindeki tedarik krizini örnek gösteren Miran, “Hayati ekipmanları en büyük rakibimizden almak zorunda kaldık. Bu kabul edilemez” dedi.
Yük Paylaşımı İçin Beş Öneri
ABD’nin bu küresel sistemdeki liderliğini sürdürebilmesi için diğer ülkelerin de katkı yapması gerektiğini belirten Miran, beş maddelik bir öneri listesi sundu:
- ABD ihracatına uygulanan gümrük tarifeleri misillemesiz kabul edilmeli
- ABD’den daha fazla ithalat yapılmalı
- ABD’den savunma malzemesi alımları artırılarak istihdam desteklenmeli
- ABD içinde üretim yapacak yatırımlarla gümrük avantajı sağlanmalı
- ABD Hazine Bakanlığı’na doğrudan mali katkılar yapılmalı
“Tarifeler Zararlı Değil, Gerekli ve Adil”
Miran, ekonomistlerin çoğunluğunun tarifelere karşı olduğunu belirterek bu yaklaşımı eleştirdi. “ABD, 50 yıldır cari açık veriyor ve dolar hala değer kazanıyor. Bu, modellemelerin gerçeklerden uzak olduğunu gösteriyor” dedi.
Yeni nesil ekonomik çalışmaların, kalıcı ticaret açıklarının varlığını kabul ettiğini ve tarifelerin doğru tasarlandığında fayda sağladığını belirten Miran, “2018–2019 döneminde Çin, Trump’ın tarifelerinin bedelini para biriminin değer kaybıyla ödedi. Bu sayede Amerikalılar vergi indirimi aldı. Bu kez aynı gelir hem bütçe açığını kapatacak hem yeni vergi indirimleri sağlayacak” dedi.
“Yeni Altın Çağ” İçin Adil Katılım Şart
ABD’nin küresel liderliğini sürdürebilmesi için yalnızca ekonomik değil, stratejik nedenlerle de yük paylaşımı gerektiğini savunan Miran, sözlerini şöyle tamamladı:
“Dünya Amerikan güvenliğinden ve ticaret sisteminden faydalanmaya devam edebilir ama artık bunun bedelini ödemek zorunda. Aksi takdirde, hem güvenliğimiz hem de finansal sistemimiz riske girer.”
