Türkiye ekonomisinin 2024’te yıllık bazda yüzde 3,2 büyümesinin sevindirici ve kıymetli olduğunu belirten iş dünyası temsilcileri, son çeyrekte sanayi üretiminde yaşanan ivmelenmeye dikkati çekti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024’e ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi, geçen yıl yüzde 3,2, 2024’ün son çeyreğinde de yüzde 3 büyüme kaydetti.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 63,5 artarak 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olarak gerçekleşti. Kişi başına GSYH değeri, 2024’te cari fiyatlarla 507 bin 615 lira (15 bin 463 dolar) olarak hesaplandı.
Büyümenin ve yatırımların son çeyrekte yönünü yukarı çevirmesi sevindirici
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, 2024’ün bir yandan dezenflasyon süreci, bir yandan da küresel ekonomik görünüme ilişkin riskler sebebiyle zor bir yıl olduğunu belirterek, “Bunların da etkisiyle yılın ilk çeyreğine yüzde 5,4 büyümeyle başladıktan sonra ikinci ve üçüncü çeyrekte büyümemiz sırasıyla yüzde 2,4 ve 2,2’e gerilemişti” dedi.
Özellikle sanayi üretimindeki negatif büyümenin dikkatle takip edilmesi gerektiğini dile getiren Olpak, iş dünyası olarak son çeyrekte yakalanan büyümenin tekrar yüzde 3‘e yükselmesini ve sanayi üretiminin eksiden artıya geçerek yüzde 1,4 artmasını, yıllık büyümenin ise yüzde 3,2 şeklinde olmasını sevindirici bulduklarını vurguladı.
Olpak, sanayi üretiminin pozitife geçmesine ilaveten tüm sektörlerin büyümeye pozitif katkı vermesinin de olumlu olduğunun altını çizerek, “Talep tarafında baktığımızda ise hane halkı tüketiminin yüzde 3,9 artarak büyümede öncü olmasıyla birlikte, yılın başındaki yüzde 7,3’ten bu seviyeye inmesi bir başka başlık. Yatırımların yılın ikinci ve üçüncü çeyreğindeki sıfıra yakın büyümesinden sonra yüzde 6,1‘e yükselmesi önemli. Diğer taraftan, son çeyrekte ihracatımızın büyümeye eksi katkı vermesi, dikkatle takip etmemiz gereken bir diğer başlık” değerlendirmesinde bulundu.
Veriler, finansal istikrar ve enflasyonla mücadeleye adanmış bir yıl için önemli
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye’nin 2024’te yakaladığı yüzde 3,2‘lik büyümenin, finansal istikrar ve enflasyonla mücadeleye adanmış bir yıl için önemli ve kıymetli bir oran olduğunu belirtti.
Açıklanan verilerin geleceğe ilişkin ipuçlarını da içerdiğine işaret eden Avdagiç, yatırımlardaki büyümenin son çeyrekte yeniden hızlanmasının umut verici olduğunu söyledi.
Avdagiç, 2024 yılında büyümeye en yüksek katkıyı veren kalemin 2,4 puanla iç tüketim olduğunu kaydederek, “Hem milli gelirimizi artırmak hem de enflasyonda kalıcı düşük oranlara kavuşmak için büyümenin ana taşıyıcısı net ihracat ve yatırım olmalıdır. Büyüme kompozisyonumuzu ihracat ve yatırım ağırlıklı yapıya kavuşturarak kalıcı refaha ulaşacağız” dedi.
En sağlıklı büyüme, üretimle ve ihracatla olandır
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, geçen yıl Türkiye ekonomisinin yüzde 3,2 büyüyerek küresel belirsizliklere rağmen istikrarlı performans sergilediğini belirtti.
Bu büyüme oranının, uluslararası beklentilerin bir miktar üzerinde gerçekleştiğini ve ekonominin dayanıklılığını bir kez daha kanıtladığını vurgulayan Gültepe, “Hem ihracatta hem küresel ekonomiler arasında ilk 10 ülke arasına girmeyi hedefliyoruz. Dolayısıyla istikrarlı şekilde büyümeye devam etmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Gültepe, 2024’te yerleşik hane halklarının tüketiminin yüzde 3,7 arttığını ve iç talebin güçlü seyrettiğini kaydederek, “İhracatın büyümeye 1,1 puan pozitif katkı verdiği görülüyor. Ancak yılın son çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. Bu durum, küresel talep dalgalanmalarına ve rekabetçilikteki gerilemeye işaret ediyor” dedi.
Ekonomimiz, 18 çeyrek üst üste pozitif büyüme başarısı göstermiştir
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı, 2024’ün ülke ekonomisi açısından ciddi bir sınanma yılı olarak geride kaldığını belirterek, “Böylesi zor dönemde Türkiye ekonomisinin pozitif büyüme patikasında yoluna devam etmesi ve yüzde 3,2 büyümeyi başarması, takdire şayan bir gelişme olmuştur” dedi.
Asmalı, “Milli ekonomimiz, yılın son çeyreğinde kaydettiği yüzde 3’lük büyümeyle 18 çeyrek üst üste pozitif büyüme başarısı göstermiştir” ifadelerini kullandı.
Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında topyekun genişleme kaydedildiğinin görüldüğüne dikkati çeken Asmalı, “Bu dönemde inşaat sektörünün yıllık yüzde 9,3’lük büyüme oranı ön plana çıkarken tarım sektörünün yüzde 3,9 ve hizmetler sektörünün yüzde 3,1 genişlemesi de diğer olumlu gelişmeler olmuştur. Sanayi sektörünün büyüme oranı ise 0,5 puanda kalarak nispi bir durgunluk arz etmiştir” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye, bu büyüme oranıyla çok sayıda ülkeyi geride bıraktı
Önder Sanayici İşadamları Derneği (ÖNSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Kap, 2024’ün herkes için zor bir yıl olduğunu belirterek, Türkiye’nin tüm küresel olumsuzluklara ve içeride uygulanan dezenflasyon programına rağmen yüzde 3,2 büyümesinin güzel bir gelişme olduğunu söyledi.
Kap, “Türkiye ekonomisi, hem küresel ekonomideki olumsuzluklar hem yanı başındaki iki savaş hem de içerideki seçim ve deprem gibi etkenler nedeniyle zorlu mücadelelerden geçti. Tüm bunlara rağmen büyüme performansımız çok önemli” ifadelerini kullandı.
Son çeyrekte sanayide tüm sektörlerin büyümesi memnuniyet verici
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, Almanya ve Avusturya gibi ekonomilerin daraldığı bir ortamda OECD ülkeleri arasında İspanya ile birlikte en hızlı büyüyen iki ülkeden birisinin Türkiye olduğunu belirterek, bundan duydukları memnuniyeti dile getirdi.
Aydın, “Son çeyrekte üretim tarafında sanayide tüm sektörlerin büyümesi ayrıca memnuniyet verici. Dış finansman ihtiyacının gerilemesi, rezervlerin artması ve istikrar ortamının oluşması, doğru politikaların eseridir. Kalıcı kazanımlar önemli, bunun için yapısal dönüşümler devam etmelidir” dedi.
