Kiev’e ölümcül saldırı: AB ve Britanya Rus büyükelçilerini çağırdı — yeni yaptırım paketi yolda
Ukraynalı yetkililere göre Rusya’nın Kiev’e gece yarısı düzenlediği kombine füze/İHA saldırısında aralarında çocukların da bulunduğu en az 18 kişi hayatını kaybetti, onlarcası yaralandı. Vurulan hedefler arasında AB Delegasyonu ile British Council’ın bulunduğu binalar da var. Saldırı sonrası AB ve Britanya, Rus büyükelçilerini Dışişleri’ne çağırdı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, daha sert yaptırımlar çağrısını yinelerken, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen “yakında 19. yaptırım paketi” ile geleceğini duyurdu.
Ne oldu?
Gece boyunca başkent Kiev’de çok sayıda noktaya isabet eden saldırılarda can kaybı hızla artarken, AB Delegasyonu ve British Council ofisleri de hasar gördü; can kaybının “bu yazın en ağır” bilançosu olduğu değerlendiriliyor.
Londra ve Brüksel, saldırıların ardından Rusya’nın üst düzey diplomatlarını resmen izahat için çağırdı; Avrupa liderleri saldırıyı “kasten sivilleri ve kurumları hedef almak” diye niteledi.
Kim ne dedi?
Zelenskiy, “ısıran” (painful/biting) yaptırımlar ve özellikle Rus petrolüne ikincil yaptırımlar çağrısını yineledi.
Ursula von der Leyen, “AB ofisimizin de isabet aldığı bu saldırı karşısında maksimum baskıyı sürdüreceğiz; kısa süre içinde 19. yaptırım paketi geliyor, ayrıca dondurulmuş Rus varlıklarının kârlarını Ukrayna’nın savunması ve yeniden inşası için kullanma çalışmalarını hızlandırıyoruz” dedi.
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Brüksel’deki Rusya Büyükelçisi’nin derhal çağrıldığını açıkladı.
Londra, British Council binasının hasar görmesini “anlamsız bir tırmanma” diye tanımlayıp Moskova’ya resmi protesto verdi.
Yaptırım cephesinde sırada ne var?
Von der Leyen’in mesajı, AB’nin 19. yaptırım paketi için düğmeye bastığını netleştiriyor. Paketin kapsamına dair nihai liste açıklanmadı; ancak Brüksel’in son aylarda tartıştığı başlıklar şunlardı:
- İkincil yaptırımların genişletilmesi: Rusya’ya mal/hizmet akışında aracı ülke ve şirketlere yönelik önlemlerin keskinleştirilmesi.
- Enerji ve lojistikte deliklerin kapatılması: Gölge filo ve yeniden bayraklama yoluyla yapılan petrol sevkiyatlarının takibi/sigortası üzerinde daha sıkı kontrol.
- Çifte kullanımlı (dual-use) ürünler ve yüksek teknolojili bileşenler: İhracat kısıtlarının genişletilmesi.
- Dondurulmuş varlıkların kârları: Rus varlıklarından doğan faiz/temettü gelirlerinin Ukrayna’ya aktarım mekanizmasının büyütülmesi.
Piyasalar ve ekonomi: “risk primi” kanalları
Bu tür saldırılar ve yaptırım tartışmaları küresel risk iştahını ve emtia kanallarını üç yoldan etkiliyor:
- Enerji: Petrol ve dizel ürünlerine ikincil yaptırım beklentisi sevkiyat maliyetlerini artırabilir; gölge filoya baskı Ural hamı iskontosunu ve navlunları oynatır.
- Metaller ve tahıl: Kiev çevresindeki altyapı ve enerji şebekesi zarar gördüğünde iç lojistik aksar; Karadeniz hattında sigorta/primler yükselebilir.
- Finansal aktörler: İkincil yaptırımların genişlemesi, Rusya ile ticaret hacmi yüksek üçüncü ülke şirketlerinde uyum maliyetini artırabilir.
Diplomatik resim: “müzakere varken vurmak”
Avrupa başkentleri, müzakere söylemi sürerken Kiev’e yönelik bu ölçekli saldırının “konuşurken savaşmak” taktiğinin devamı olduğuna dikkat çekiyor. AB’nin tepki çıtasını yükseltmesi —büyükelçi çağırma, yeni paket sözü— bu okumanın bir yansıması.
Türkiye ve bölge için olası yansımalar
- Enerji faturası hassasiyeti: Petrol ürünleri ve navlunda olası artışlar, enerji maliyetleri üzerinden enflasyon beklentilerini etkileyebilir.
- Tahıl koridoru ve sigorta: Karadeniz’de deniz sigortası primlerinin yükselmesi, bölgesel tahıl akışlarında operasyonel maliyet artışı yaratabilir.
- Savunma hisseleri ve güvenli limanlar: Avrupa’da savunma sanayi gündeminin (mühimmat kapasitesi artışı vb.) hızlanması, hisse akımlarını etkileyebilir; jeopolitik endişe artışı altın gibi varlıklara talebi destekleyebilir.
Nereye gidiyor?
Kısa vadede denge iki unsurda şekillenecek:
- AB’nin 19. paketinin kapsamı ve dondurulmuş varlık kârlarının kullanımı netleşirse, Moskova’ya ekonomik basınç katlanır.
- Kiev’in hava savunması ve kritik altyapının onarım hızı. Saldırının AB ve Britanya kurumlarını vurması, Batı’dan ek hava savunma mühimmatı ve ikincil yaptırım dosyalarına ivme kazandırıyor.
