Türkiye’nin önde gelen şirketlerini içeren Borsa İstanbul 30 (BIST 30) endeksi, tarihteki en sert ve en uzun süreli kâr revizyonlarından birini yaşıyor. Yüksek nominal kârlar ile enflasyon muhasebesinin çarpıştığı bu süreç, hisse senedi piyasasında alışılmışın dışında bir tablo ortaya koyuyor.
Son verilere göre, ileriye dönük hisse başına kazanç (EPS), 2023 ortalarına kadar güçlü bir yükseliş sergilese de 2024 itibarıyla keskin bir düşüş trendine girdi. Yukarıdaki grafik, BIST 30 hisselerinin ileriye dönük kârlarının hızla gerilediğini gözler önüne seriyor. Ancak bu düşüş, reel ekonomide büyük bir kriz olduğu anlamına gelmiyor. Aksine, şirketlerin finansal tabloları güçlü kalmaya devam etse de yatırımcılar, hisse fiyatlarının yükselmemesi nedeniyle piyasadan uzak duruyor.
Piyasa ve Enflasyon Muhasebesi Arasındaki Çatışma
Yüksek enflasyon ortamında, nominal kârlar ilk etapta güçlü bir artış gösterdi. Ancak enflasyon muhasebesine geçişle birlikte, finansal tablolar yeniden düzenlendi ve bu durum, hisse başına kâr beklentilerinin revize edilmesine yol açtı. Bu sürecin bir sonucu olarak:
- Hisse fiyatları ya yatay seyrediyor ya da düşüyor,
- Ancak ileriye dönük fiyat/kazanç (P/E) oranları yükseliyor,
- Yatırımcılar, belirsizlik nedeniyle risk almaktan kaçınıyor.
Dünyanın En Yüksek Faiz Ortamlarından Biri
Bu paradoksun en önemli sebeplerinden biri de Türkiye’nin mevcut faiz politikası. Yatırımcılar, yüksek faiz ortamında hisse senetleri yerine risksiz getiri sunan enstrümanlara yöneliyor. Yılbaşından bu yana TL mevduat faizleri %45 seviyelerine ulaşırken, hisse senetlerinde anlamlı bir getiri fırsatı yaratmak zorlaşıyor.
Uzmanlara göre, piyasanın toparlanması için birkaç kritik faktör gerekiyor:
- Faiz oranlarında stabilizasyon: Mevcut faiz ortamının yatırımcı dostu hale gelmesi,
- Kârlılığın yeniden yükselmesi: Enflasyon muhasebesinin etkisinin azalmasıyla şirket kârlarının istikrar kazanması,
- Güven ortamının sağlanması: Hem yerli hem de yabancı yatırımcıların tekrar hisse senetlerine yönelmesi.
Borsa İstanbul 30 endeksi, makroekonomik belirsizlikler ve yatırımcıların temkinli duruşu nedeniyle baskı altında kalmaya devam ediyor. Ancak analistler, faizlerin gevşemesi ve enflasyon muhasebesinin etkilerinin zamanla hafiflemesi durumunda, BIST 30’daki toparlanmanın kaçınılmaz olacağını öngörüyor.
Yatırımcılar için temel soru şu: Piyasa mevcut seviyelerde dengelenip yeni bir yükseliş dalgasına mı hazırlanıyor, yoksa enflasyon muhasebesi kaynaklı revizyonlar devam mı edecek? Önümüzdeki çeyreklerde alınacak ekonomik kararlar, bu sorunun yanıtını belirleyecek.
