ARC2020’nin eline geçen ve sızdırılan bir taslağa göre, AB’nin tarım ve gıda için hazırladığı yeni planın kısa bir özeti bu. Peki önümüzdeki 5 yıl için tarımsal gıda politikasının menüsünde neler var? Natasha Foote, Vizyon’un sektör için neler öngördüğüne ilk kez göz atıyor.
Komisyon tarafından 19 Şubat’ta yayınlanacak olan Vizyon, önümüzdeki beş yıl ve sonrasında Avrupa tarım ve gıda politikasının yönünü belirleyen bir plan olarak görülebilir.
Tarım ve gıdanın AB için ‘stratejik bir sektör’ olarak önemini vurgulayarak başlayan taslak belge, dört temel amiral gemisi eylem etrafında şekilleniyor. Bunlar arasında “cazip ve öngörülebilir” bir tarım-gıda sektörü yaratmaya odaklanmak yer alıyor: Çiftçilerin gelişmesini sağlayan gelirlerle “cazip ve öngörülebilir”; artan küresel rekabet ve şoklar karşısında “rekabetçi ve dirençli”; “geleceğe hazır” ve gezegensel sınırlar içinde işleyen; ve son olarak “gıdaya, adil çalışma ve yaşam koşullarına değer veren” ve “canlı ve iyi bağlantılı kırsal ve kıyı bölgeleri”.
Peki bunu nasıl yapmayı öneriyor? Bu yazıda en önemli politika parçalarını ele alıyoruz:
CAP: Daha fazla havuç, daha az sopa
AB’nin Ortak Tarım Politikası (CAP) konusunda iki önemli husus öne çıkmaktadır.AB’nin Ortak Tarım Politikası (CAP) konusunda iki önemli husus öne çıkmaktadır.
Birincisi, doğrudan ödemelerin devam edeceği, ancak bu paranın “gıda güvenliğine [ve] çiftliklerin ekonomik yaşayabilirliğine aktif olarak katkıda bulunan çiftçilere daha fazla yönlendirileceği”. Bu, ödemelerin “en çok ihtiyacı olanlar” lehine daha fazla ağırlıklandırılacağını ve en yüksek ödemede bir tavan olacağını söylemenin süslü yolları olan azaltma ve sınırlama gibi önlemlerin geliştirilmiş kullanımını içermektedir. Tüm çiftliklerin ekosistem hizmetleri için yapılan ödemelerden faydalanabilmesi gerektiğini belirtmektedir.
İkincisi, Komisyon’un bir sonraki OTP’yi çok daha yalın hale getirmek istemesi, ancak bunun daha yeşil olması gerekmiyor. Bu, çok fazla bürokrasi olmadan küçük ve orta ölçekli çiftçilere yardımcı olmak için basitleştirilmiş gelir desteği araçlarını içerir.
Vizyon, esnekliğin “çiftçilere genişletileceğini” ve onlara “çiftliklerine ve bağlamlarına daha uygun tarım uygulamaları tasarlama konusunda daha fazla yetki” verileceğini ortaya koyuyor. Bu arada, mevcut koşulluluk sistemi basitleştirilecek ve Komisyon gelecekteki OTP’yi koşullardan teşviklere doğru yönlendirecektir – daha fazla havuç, daha az sopa düşünün.
Gıda Stratejik Diyaloğu’ndan gelen öneriler doğrultusunda Komisyon, basitleştirme ve kıyaslamanın “el ele” gitmesini sağlayacağını söylediği “çiftlik içi sürdürülebilirlik değerlendirmesi için gönüllü bir kıyaslama sistemi” taahhüdünde de bulunacak. Bu sistem, çiftçilerin idari yüklerini azaltan ve sürdürülebilirlik verilerini “yalnızca bir kez” izlemelerine ve kaydetmelerine olanak tanıyan “tek durak noktası” olarak hareket edecek bir “sürdürülebilirlik pusulası” (evet, daha fazla ulaşım analojisi) içeriyor. Bu, sürdürülebilirlik performanslarını kıyaslamak ve ekosistem hizmetlerine sağladıkları katkıyı göstermek için kullanılabilir.
Komisyon’un basitleştirmeye odaklanması uyarınca, yol haritası tarımda ‘benzeri görülmemiş bir basitleştirme çabası’ vaat ediyor ve yükümlülüklere getirilen “sayısız istisnanın” “herkese uyan tek bir yaklaşımın bu kadar çeşitlilik arz eden bir sektör için en uygun araç olmadığını kanıtladığını” ekliyor.
Komisyon, 2025 yılının ikinci çeyreğinde mevcut tarımsal mevzuat çerçevesine ilişkin kapsamlı bir basitleştirme paketi ortaya koyacaktır. Bu paket, tarla içi basitleştirme ve gerekliliklerin düzene sokulmasının yanı sıra “iyileştirilmiş ve basitleştirilmiş planlama ve mevcut [AB bütçesi] kapsamında mevcut olan finansal araçlara erişim” sağlayacaktır. Bu, stratejik planların yönetimi için üye devletlere daha fazla esneklik sağlanmasını da içermektedir.
Bu sadeleştirme planı, OTP’yi de içermekle birlikte daha geniş kapsamlı olup “çiftçilerin ve gıda işletmelerinin daha rekabetçi ve dirençli olmalarına yardımcı olacak” tüm unsurlara odaklanmaktadır.
Ticaret konusunda sert
Vizyon taslağı ticaret konusunda sert bir duruş sergiliyor – mevcut jeopolitik bağlam göz önüne alındığında kaşları kaldırması muhtemel bir duruş.
Taslak ‘daha adil bir küresel oyun alanı’ ihtiyacını vurgulamaktadır. Vizyon bu noktada iki yönlü bir yaklaşım öngörmektedir; bir yandan ‘AB ürünlerinin ihracatının stratejik olarak desteklenmesi ve savunulması’ konusunda daha iddialı bir duruş sergilenirken, diğer yandan başta tarım ilaçları ve hayvan refahı olmak üzere ‘ithal ürünlere uygulanan üretim standartlarının daha güçlü bir şekilde uyumlaştırılması’.
Hayvan refahı konusunda, gelecekteki mevzuat tekliflerinin AB’de üretilen ve üçüncü ülkelerden ithal edilen ürünler için aynı standartları uygulaması gerektiğini savunan yol haritası, hayvan refahı mevzuatının yeni bir hedefli gözden geçirmesinin, bunu dünya ticaret kurallarıyla uyumlu bir şekilde uygulamak için bir fırsat olacağını da ekliyor.
Pestisitlerle ilgili olarak, AB’de sağlık ve çevresel nedenlerle yasaklanan en tehlikeli pestisitlerin ithal ürünler yoluyla AB’ye geri dönmesine izin verilmemesinin sağlanması da buna dâhildir.”
Ayrıca bunu güçlendirmeye yardımcı olmak üzere menşe etiketlemesine ilişkin bir önerinin yanı sıra promosyon politikasının yoğunlaştırılması önerisini de ekliyor.
Bu ruh övgüye değer ve hem çiftçiler hem de yeşil kampanyacılar tarafından memnuniyetle karşılanacak olsa da, elbette tüm bunların “uluslararası kurallar doğrultusunda” yapılması gerektiğini söylemesi bir uyarıdır. Bir başka uyarı da, AB’nin dayanıklılığının “ticari ilişkilerini çeşitlendirme, sektör için yeni ihracat fırsatları yaratma ve gübre gibi temel girdiler gibi kritik bağımlılıkları azaltma becerisine bağlı olduğunun” vurgulanmasıdır.
Para konuşur
AB’nin yeni bütçesine ilişkin müzakerelerin başladığı şu günlerde Vizyon, hem çiftçilerin cebine girecek hem de gıda zincirindeki konumlarını güçlendirecek paraya güçlü bir vurgu yapıyor. Bunu yapmak için AB’nin “tüm gelir kaynaklarından yararlanması” gerektiğini belirten Vizyon, buna piyasa gelirleri, kamu desteği, çeşitlendirilmiş ve yeni tamamlayıcı gelir kaynaklarının da dahil olduğunu belirtiyor.
Yol haritasında “kamu yatırımlarının azami düzeye çıkarılacağı, özel sermayenin kaldıraç olarak kullanılacağı ve riskten arındırılacağı” belirtiliyor ve AYB gibi “kurumsal yatırımcılarla” ve bankacılık sektörüyle yakın bir şekilde çalışılacağı vaat ediliyor.
Bu arada, doğa için karma kamu özel finansmanı da dahil olmak üzere “yenilikçi finansman araçlarına” büyük ölçüde dayanıyor. “Kamu desteğine ek olarak, [bu] doğaya olumlu uygulamaları sürdüren veya bunlara geçiş yapan çiftçileri ödüllendirebilir ve onları bu tür uygulamalara ilgi duyan şirketler ve yatırımcılarla bir araya getirebilir” diyor.
Buna karbon çiftçiliğinin yanı sıra doğa kredilerinin geliştirilmesi de dahildir ve her ikisi de ek gelir için potansiyel olarak ayrılmıştır.
Ayrıca, ek gelir ve emisyon azaltımı sunarken “enerji güvenliğini artırdığını” söylediği bir yol olarak güneş panelleri, yel değirmenleri ve biyogaz üretimi gibi yenilenebilir enerji üretimine güçlü bir vurgu yapmaktadır.
Ayrıca, çiftçilerin piyasadan daha iyi bir anlaşma elde etmelerinin nasıl sağlanacağına dair öneriler de bulunmaktadır. “Çiftçilerin sistematik olarak maliyetlerin altında satış yapmaya zorlandığı uygulamalara müsamaha gösterilmeyecektir” deniyor. Bu ilke, Haksız Ticaret Uygulamaları ve Ortak Pazar Organizasyonu yönetmeliğinin devam eden revizyonunda yer alacaktır, ancak bunların ne olabileceği konusunda daha fazla ayrıntı vermeden “başka girişimler” de vaat etmektedir.
Bu arada plan, güven ve adaleti teşvik etmeye yardımcı olmak amacıyla gıda zincirinde maliyet ve marjların nasıl oluştuğu ve paylaşıldığı konusunda daha fazla şeffaflık yaratmak için yeni bir Tarımsal Gıda Zinciri Gözlemevi kurulmasını öneriyor. Bu aynı zamanda son dönemdeki enflasyonun etkilerine yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır.
‘Çatal’ tarafı
İnsanların “köklerine” dönmelerine yardımcı olmaya ve gıda, bölge, mevsimsellik ve yerel gelenekler arasındaki bağı yeniden kurmaya odaklanmasına rağmen, Vizyon gıda zincirinin tüketici tarafında daha zayıftır.
Ancak kısa tedarik zincirlerinin güçlendirilmesine yönelik bir hedef ortaya koymaktadır. Buna kamu alımlarının rolünün güçlendirilmesine ilişkin bir yasa teklifi de dahildir. Buna göre, “gıda alımlarında ihalelerin sonuçlandırılmasında en düşük fiyat artık tek kriter olmamalıdır”. Ayrıca AB okul programının gözden geçirilmesini de önermektedir.
Yeni, parlak şeyler
Vizyonda ayrıca, 2025 yılında teslim edilecek yeni bir nesil yenileme stratejisi de dahil olmak üzere, bir dizi yeni ve parlak politika önerisi de yer almaktadır. Bu, hem AB hem de ulusal/bölgesel düzeyde ihtiyaç duyulan politika yanıtı ve tedbirler için tavsiyeler sağlayacaktır.
Arazi mevcudiyetinin temel bir sorun olduğuna dikkat çekerek, arazi geçişleri ve arazi kullanım haklarının devri, fiyat eğilimleri ve piyasa davranışları için şeffaflık ve işbirliğinin geliştirilmesine yardımcı olmak üzere tarım arazileri üzerine yeni bir AB gözlemevi önermektedir
Yol haritası ayrıca biyopestisitlerin hızlı bir şekilde onaylanması ve bunlara erişim için yeni bir yol belirleyerek 2025 yılında (Komisyon için yoğun bir yıl olacak gibi görünüyor) yeni bir teklif vaat ediyor. Diğer taraftan, pestisit yasakları daha da zorlaşacak gibi görünüyor, çünkü insan sağlığının veya önemli tarım habitatlarının risk altında olduğu durumlar dışında, alternatiflerin “makul bir süre içinde ve makul bir maliyetle mevcut olmaması” durumunda hiçbir kimyasalın yasaklanmayacağı belirtiliyor.
Yol haritası ayrıca hayvancılık sektörü için yeni bir ‘uzun vadeli vizyon’ ve AB tarımı, rekabet gücü ve uyumunun önemli bir parçası olduğunu savunduğu ‘hayvancılık üzerine bir çalışma akışı’ vaat ediyor. Yeni bir protein planı da hazırlanmaktadır.
Kırsal dayanıklılık
Son olarak, politika planı, gıda ve toprak arasındaki bağlantıları yeniden canlandırma ve kırsal alanları yeniden canlandırma çabalarında, güncellenmiş bir AB kırsal eylem planının yanı sıra bölgesel değerlendirmeleri de içeren bir ‘kırsal kanıtlama ilkesi’ vaat ediyor.
“Kırsal alanlarda etkili destek ve somut etkinin daha da arttırılması” için özellikle Uyum ve CAP arasında olmak üzere finansman araçlarının daha yakın bir koordinasyonuna ihtiyaç duyulduğu da ekleniyor. Bu durum, Komisyon’un iki bütçe kalemini birleştirmek istediği yönündeki söylentiler arasında kaşları kaldıracak gibi görünüyor – ki bu da çiftçilik camiasında pek hoş karşılanmadı.
Bu arada LEADER ve toplum öncülüğünde yerel kalkınma gibi katılımcı kalkınma araçları ve Akıllı Köyler gibi diğer işbirliği biçimleri “daha da güçlendirilecek”.
Sırada ne var?
Bu sadece sızdırılan versiyon, dolayısıyla elbette değişebilir. 19 Şubat’ta Vizyon’un resmi olarak açıklanması yapılacaktır. Bu tarihi ajandalarınıza not edin ve Vizyon ve AB tarımsal gıda politikasına ilişkin gelecek planları hakkında en son gelişmeleri size aktaracağız Kaynak : https://www.arc2020.eu
