✅ CAATSA Yaptırımlarında Dönüm Noktası
- Bloomberg ve Reuters’a göre, ABD ile Türkiye arasındaki uzun süredir devam eden CAATSA yaptırımlarının kaldırılması ve Türkiye’nin yeniden F‑35 programına alınması konusunda mutabakata varılmaya çalışılıyor (
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Washington ziyareti sonrasında, iki liderin teknik düzeyde “yaptırımların tamamen kaldırılması ve Türkiye’nin F‑35 programına iadesi” yönünde çalışma başlattığı belirtiliyor
✈️ F‑35 Satışı ve Stratejik Etkiler
- Türkiye, önceden 1,3‑1,4 milyar dolar ödeyerek 6 F‑35A savaş uçağı satın almıştı. Bu uçaklar hâlen ABD’de bekliyor (
- Trump yönetimi, S‑400 sistemini devre dışı bırakmak ya da İncirlik gibi üslerde ABD kontrolüne almak kaydıyla F‑35 satışına onay verme niyetinde
- F‑35 satışı, Türkiye’nin hem savunma sanayii entegrasyonu açısından hem de NATO içindeki operasyonel kapasitesine yeniden katılım anlamına gelecek.
📊 Ekonomik Avantajlar
- Türkiye, ABD’nin en düşük vergi dilimini uyguladığı ülkelerden biri haline gelecek; savunma ithalatı hacminde rekabet avantajı sağlanabilir.
- Mütekabiliyet hükümleriyle İncirlik Üssü gibi üslerin statüsü netleşse de, lojistik hizmet ihracatı ve ABD askerî kullanımına dayalı gelir de artabilir.
- Sayın Erdoğan ile Trump arasındaki olumlu kişisel ilişki, savunma ve enerji gibi kritik sektörlerde ikili projelerin önünü açabilir. Özellikle yerli savunma sanayiinin ABD’ye teslimat yapması için kapı aralanacak.
⚖️ Bütçe ve Sanayi Perspektifi
- F‑35 satışının eklenmesi durumunda, Türkiye’nin savunma harcamalarında dışa bağımlılığı %20–25 oranında azalabilir.
- Türkiye, ABD’den uzun vadeli bakım‑onarım ve yenileme anlaşmaları ile savunma sanayi ihracatını artırabilir.
- CAATSA ile bağlantılı yaptırım lisanslarının kaldırılması, ihracat yapan savunma firmalarının finansman erişimini kolaylaştıracak.
🧭 Stratejik Güç Dengesi
- Bu anlaşmayla ABD‑Türkiye ilişkileri jeopolitik bir dönüş gerçekleştirebilir; NATO içinde yeniden kritik üs konumları güçlenir, Doğu Akdeniz ve Suriye’de Türkiye’nin rolü artar.
- Bir zamanlar yaptırımlar nedeniyle gerileyen Türkiye‑ABD askeri işbirliği, bu hamleyle yeni bir stratejik ortaklık dönemine geçiyor.
⚠️ Hukuki Engel: NDAA 1245
- CAATSA yaptırımlarının kaldırılması Beyaz Saray’ın yetkisinde olsa da, 1245 numaralı NDAA maddesi, F‑35 satışını yasaklıyor. Bu engelin aşılabilmesi için ya S‑400’ün devre dışı bırakılması ya da Kongre’nin yasanın değiştirilmesi gerekiyor (
📝 BS Ekonomi Notu
- Beklenen ekonomik kazanç: Doğrudan savunma sanayi üretimi ve lojistik gelir kalemlerinden yılda 1–2 milyar dolar ek katkı.
- Jeopolitik kazanım: NATO içindeki Türkiye’nin konumu güçleniyor; ABD ile stratejik denge yeniden kuruluyor.
- Riskler: Kongre engelleri, yasal sürecin uzaması, S‑400’ün devre dışı bırakılmasının teknik olarak karşılanamaması.