Küresel Savaşta Stratejik Kaldıraçlı Yeni Cephe: Arktik

Trump yönetimi, Pasifik ve Batı kıyılarında açık deniz petrol aramalarını genişletirken Alaska ve Arktik bölgesi yeniden büyük güç rekabetinin merkezine kayıyor.
Buzulların hızla erimesi, nükleer kapasiteli buz kırıcı denizaltıların devreye alınması ve yeni kuzey ticaret rotalarının açılması Arktik’i jeopolitik bir “enerji ve lojistik koridoru” hâline getiriyor.
Washington’un enerji hamleleri ile Rusya–Çin’in Arktik konumlanması aynı eksende birleşerek küresel rekabetin en sert yeni sahasını oluşturuyor.

Trump yönetimi, ABD’nin Pasifik ve Batı kıyılarında onlarca yıl sonra ilk kez geniş ölçekli offshore petrol ve gaz aramalarını yeniden açma planını devreye aldı. Kaliforniya kıyıları dâhil Pasifik hattında yeni blokların enerji şirketlerine kiralanması, yönetimin “enerji hâkimiyeti” stratejisinin en görünür adımı olarak öne çıkıyor. Aynı paket içinde Alaska’da yeni sahaların satışa çıkarılması ve Körfez bölgesinde ek lisansların verilmesi, ABD’nin fosil yakıt arzını artırma çabasının geniş bir coğrafyaya yayıldığını gösteriyor.

Bu hamle, Washington’un Pasifik enerji denkleminde yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir kaldıraç oluşturma hedefi taşıyor. Özellikle Batı kıyılarında çevre hassasiyeti yüksek eyaletlerin sert muhalefetine rağmen planın ilerletilmesi, yönetimin enerji güvenliğini önceliklendirdiğini ortaya koyuyor. Ekonomik cephede ise petrol şirketlerine yeni yatırım alanı açılırken, ABD’nin küresel enerji piyasasında yeniden arz ağırlığını artırma niyeti dikkat çekiyor.

Bu gelişme, neredeyse aynı anda Arktik bölgesindeki güç mücadelesinin sertleşmesiyle kesişiyor. Buzulların hızla erimesi, yeni kuzey deniz rotalarının ortaya çıkması ve askeri kapasitenin bu bölgede yoğunlaşması Arktik’i kritik bir stratejik alan hâline getirdi. Rusya’nın Kuzey Deniz Rotası üzerindeki konumlanması, Çin’in “Buz İpek Yolu” projesi ve ABD’nin bölge ülkeleriyle yaptığı savunma anlaşmaları Arktik’i jeopolitik rekabetin en sıcak yeni sahasına dönüştürüyor. ABD’nin Finlandiya ile imzaladığı kapsamlı güvenlik anlaşmaları ve nükleer kapasiteli buz kırıcı denizaltı projelerine yönelmesi, bu rekabetin askeri boyutunu net bir şekilde ortaya koyuyor.

Küresel iklim değişikliği Arktik bölgesini yalnızca ekolojik olarak değil, ekonomik ve askeri açıdan da yeniden şekillendiriyor. Erime hızlandıkça Rusya’nın kontrol ettiği Kuzey Deniz Rotası, Asya-Avrupa taşımacılığında geleneksel Hint Okyanusu rotalarına göre yüzde 30-50 daha kısa bir alternatif sunuyor. Bu, enerji taşıma maliyetleri, lojistik zincirleri ve güvenlik politikaları üzerinde derin etkiler yaratıyor. Çin’in bölgedeki araştırma üsleri, Rusya ile artan ortak tatbikatları ve ABD’nin Grönland-Finlandiya-Kanada hattındaki askeri tahkimatı üçlü yarışın giderek sertleştiğini gösteriyor.

Son tablo, iki jeopolitik trendin birbirine dolandığı bir yapıya işaret ediyor: ABD’nin Pasifik açık deniz enerjisini genişletme hamlesi ve Arktik’te hızlanan bloklaşma. Enerji arzı, askeri kapasite, buz kırıcı denizaltılar ve yeni ticaret yolları artık tek bir stratejik dosyanın parçaları hâline geldi. Washington, Moskova ve Pekin’in hamleleri birbirini tetikliyor; küresel enerji-politik denklemin ağırlık merkezi Pasifik’ten Kuzey Kutbu’na doğru hızla kayıyor.