Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Yerel Yönetim Mesajları: “Yeni Statüye İhtiyaç Var, Kayyum Uygulaması Artık İstisna Olmalı”
14 Mayıs 2025 Salı günü AK Parti TBMM Grup Toplantısı’nda konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, PKK’nın silahlı mücadeleyi bırakıp örgütü feshetmesinin ardından oluşan yeni siyasi iklimde dikkat çeken mesajlar verdi. En fazla yankı uyandıran bölümler ise yerel yönetimlerle ilgili açıklamalardı.
“Kayyum uygulamasının yeniden istisna haline geleceğini düşünüyoruz.”
“Merkeze uzak ilçeler sorunu vardır. Yeni bir belediye statüsüne ihtiyaç var.”
Bu iki ifade, hem siyasi hem hukuki hem de yerel hizmet bağlamında geniş yankı uyandırdı.
1. “Kayyum Uygulaması Yeniden İstisna Haline Gelecek”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, PKK’nın fesih kararı sonrasında ortaya çıkan yeni güvenlik iklimine vurgu yaparak, terör bağlantısı gerekçesiyle bazı belediyelere atanan kayyum uygulamasına daha sınırlı başvurulacağını belirtti. Bu ifade, başta Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde olmak üzere, kayyum politikasında bir ton değişikliğine işaret ediyor.
2. “Yeni Bir Belediye Statüsüne İhtiyaç Var”
Erdoğan, mevcut büyükşehir sisteminin coğrafi ve idari açıdan sorunlar yarattığını belirtti. “Merkeze uzak ilçeler sorunu vardır” ifadesi, büyükşehir yasasıyla birleşen kırsal alanlardaki hizmet yetersizliğine dikkat çekiyor. Bu da yeni bir yerel yönetim modeli arayışının işareti olarak yorumlanıyor.
3. “Belediyelerde Yozlaşma ve Denetim Sorunu Var”
Erdoğan, özellikle İstanbul büyükşehir belediyesi başta olmak üzere belediyelerdeki mali yolsuzluklara ve denetim zaafiyetlerine dikkat çekti. “Cumhuriyet tarihinin belki de en organize suç yapısı ortaya çıkarılıyor” ifadesiyle yönetimsel sıkıntılara vurgu yaptı. Bu durum, merkezi denetimin artacağı bir sürece girildiğine işaret olabilir.
4. “Hizmet Belediyeciliğiyle İdeolojik Belediyecilik Arasında Fark Açıldı”
Erdoğan, muhalefet partilerine yönelik eleştirisinde belediyelerin hizmet odaklılığından uzaklaştığını, ideolojik kutuplaşmanın öne çıktığını belirtti. Bu söylem, belediyelerin 2026 seçim sürecinde siyasi rekabetin ana zeminlerinden biri olacağına işaret ediyor.
5. Reform Sinyali: “Yasalar Gözden Geçirilecek”
Erdoğan, belediye kanunu ve büyükşehir yasasının revize edileceğine dair açık sinyaller verdi. Parti kurmaylarına bu konuda çalışmaları hızlandırmaları talimatı verdiği de kulislere yansıdı.
🌾 Hukukçular Ne Diyor?
Prof. Dr. Serap Yazıcı (Anayasa Hukukçusu)
“Cumhurbaşkanı’nın kayyum uygulamasını artık istisnaya indirgeme niyeti hukuk devleti açısından olumlu bir adımdır. Seçilmiş kişilerin ancak yargı kararyla görevden alınabileceği gerçeği, anayasal demokrasinin temelidir.”
Av. Mehmet Turalı (İdare Hukuku Uzmanı)
“Yeni statü vurgusu belirsiz ama tehlikeli olabilir. Bu, merkezi denetimin artması ve yerinden yönetimin daralması anlamına gelirse Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na aykırı olur.”
🏠 Yerel Yöneticilerin Tepkisi
Ekrem İmamoğlu (İBB Başkanı)
“Merkeze uzak ilçelerde hizmet alamıyoruz diye değil, merkezi bütçeden yeterli kaynak alamadığımız için sorun yaşıyoruz. Bu sistem sorunu değil, bütçe adaletsizliği.”
Ahmet Türk (Eski Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı)
“Kayyumların istisna olacağı sözü önemli ama samimi adımlarla desteklenmeli. Seçilmişlerin yerine atanan bürokratlar halkın iradesine zarar verdi.”
🔢 Analiz: Yön Neresi?
1. Teknik Reform:
- Büyükşehir yasası köylere yeterince hizmet götüremedi. Bu alanların yeni statülerle daha yetkin belediyelere dönüşmesi gündemde.
2. Siyasi Araç:
- Muhalefet, bu reform söyleminin denetim artırıcı ve merkezleştirici adımların zeminini hazırladığını savunuyor.
3. Dış Politika Etkisi:
- Kayyum uygulamasının yumuşatılması, yurt dışındaki demokrasi eleştirilerini yumuşatma amacı da taşıyor olabilir.
🔎 Reform mu, Kontrol Hamlesi mi?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşması, yerel yönetim sisteminde köklü bir değişimin sinyallerini veriyor. Ancak bu değişimin yönü belirsiz:
- Daha demokratik, şeffaf ve adil bir reform mu yapılacak?
- Yoksa merkezi kontrolü artıran bir yeniden yapılanma mı yaşanacak?
Bu soruların yanıtı, önümüzdeki aylarda TBMM’ye sunulacak yasa teklifleriyle netleşecek.
