BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
ChatGPT’nin 2022’de başlattığı yapay zekâ (YZ) dalgasından üç yıl sonra sektörün gündemi artık milyar değil, trilyon dolarlar. Microsoft’un piyasa değeri 4 trilyon dolara yaklaşırken, Alphabet 3 trilyon doları geçti. Amazon, iyi bir günde 3 trilyona yuvarlanıyor. Meta ise artık sağlam bir şekilde 2 trilyon dolarlık bir şirket. Oracle bile geçen hafta 1 trilyon dolara koştu. Yıl sonunda OpenAI, Anthropic ve xAI’nin toplam değerlemesi de 1 trilyon dolara ulaşabilir.
YZ yatırımları da benzer şekilde 13 haneli boyutlara taşındı. 2023’te donanım ve yazılım harcamaları 1 trilyon doları geçti; 2026’ya kadar 2 trilyona çıkması bekleniyor. Önümüzdeki üç yılda Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta ve Oracle’ın toplam yatırım harcaması 1 trilyon doları aşacak. Bunun büyük kısmı veri merkezleri ve Nvidia ile Broadcom’un sağladığı çiplere gidecek. İki şirketin toplam piyasa değeri 6 trilyon dolar ve bu dönemde neredeyse 1 trilyon dolarlık satış yapmaları bekleniyor.
Ancak bu “trilyonluk ekonomi”yi değerlendirirken dikkat çekici bir sorun var: amortisman. Nvidia CEO’su Jensen Huang, yeni çip serilerini artık her yıl çıkaracaklarını söyledi. Bu, pahalı YZ çiplerinin ömrünü fiilen kısaltıyor. Buna rağmen büyük teknoloji devleri sunucuların kullanım süresini muhasebede uzatıyor. Microsoft ve Alphabet bu süreyi 6 yıla, Amazon 5–6 yıla, Meta ise 5,5 yıla çıkardı. Fakat bazı analistler, gerçek ekonomik ömrün yalnızca 2–3 yıl olabileceğini belirtiyor.
Eğer bu doğruysa, kârların önemli kısmı “kağıt üzerinde” fazla görünüyor. Barclays’in yaptığı analize göre amortisman sürelerinin kısalması Alphabet, Amazon ve Meta’nın hisse başı kazançlarını %5–10 düşürebilir. Tüm büyük beşli için bu mantık işletilirse, yıllık kârlar 26 milyar dolar azalır. Bu da piyasa değerinde 780 milyar dolarlık kayıp demek. Ömür iki yıla düşerse kayıp 1,6 trilyon dolara, Huang’ın abartılı örneğiyle bir yıla inerse 4 trilyon dolara ulaşabilir.
Gerçekte tüm sunucular üç yıl içinde çöp olmayacak; daha düşük seviye işler için kullanılmaya devam edebilir. Ancak şirketler YZ’ye odaklandıkça daha pahalı ve hızla modası geçen donanımlara yöneliyorlar. Alphabet, Amazon ve Microsoft geçen yıl Nvidia’ya yaklaşık 15 milyar dolar harcadı; Meta da geride değildi. Bu nedenle amortismanın yeniden hesaplanması kaçınılmaz görünüyor.
Sonuç: Yapay zekânın trilyon dolarlık cazibesi sürüyor. Ancak bu “trilyonların” ne kadarının gerçek, ne kadarının muhasebe oyunu olduğu sorusu giderek büyüyor. YZ ekonomisinin geleceği, teknoloji değil, muhasebe tabloları üzerinden şekillenebilir. Kaç trilyon eder? Onu da en iyi muhasebeciler bilecek.
