Yapay zekâ seçim sonuçlarını etkileyebilir mi?

2024’teki küresel seçim dalgası, yapay zekâ (YZ) çağının ilk seçimi olarak lanse edildi. Ancak bunun ne anlama geldiği konusunda görüşler farklıydı. YZ; kötü niyetli deepfake videoların ve büyük dil modelleriyle üretilmiş spam içeriklerin artmasına mı neden olacaktı? Yoksa siyasetçilerin farklı dillerdeki seçmenlere hitap etmesini ve seçmenlerin karar vermek için yeni bilgi kaynaklarına ulaşmasını mı sağlayacaktı?

Oy verme işlemleri sona erdi, oylar sayıldı ve yeni veya yeniden seçilen siyasetçiler koltuklarına oturdu. Geniş çapta YZ destekli kampanyaların yapılacağı öngörüsü büyük ölçüde doğru çıktı. Uluslararası Bilgi Ortamı Paneli’ni temsil eden akademisyenlerin derlediği kapsamlı seçim veritabanı, geçen yılki seçimlerin beşte dördünde YZ kullanıldığını gösterdi.

Kendini İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ile özdeşleştiren bu grup, Amerika’dan Hindistan’a, Britanya’dan Endonezya’ya kadar birçok ülkede seçimlerde YZ’nin etkili olduğunu ortaya koydu. Bu teknolojiden etkilenmeyen birkaç demokrasi ise genellikle küçük ülkelerdi; 2 milyonun üzerinde nüfusa sahip olup da YZ kullanımının hiç görülmediği tek ülkeler Botsvana, Moğolistan ve Togo oldu.

Ancak YZ’nin etkisi genellikle olumsuzdu. Kullanımın çoğu içerik üretimi alanındaydı ve bu içeriklerin kaynağı çoğu zaman bilinmiyordu. Panelin verilerine göre, YZ ile oluşturulan içeriklerin yaklaşık %46’sının kaynağı izlenemedi. Kaynağı tespit edilebilen içeriklerin ise %25’i yerli, YZ konusunda bilgili siyasi gruplardan, %20’si ise yabancı aktörlerden geliyordu.

Kimi zaman kimliğin gizlenmesi, rekabetçi siyasetin doğası gereği anlaşılabilir sebeplere dayanıyordu. Örneğin, bir politikacının konuşmasını azınlık bir dile YZ ile dublajlamak, temsil edilmeyen gruplar arasında saygı uyandırabilir. Ancak bu videoda süreci yöneten danışmanlık şirketinin logosu yer alsaydı, etki azalabilirdi. YZ’yi açıkça kullanan devletler ise bunu her zaman olumlu bir amaçla yaptı. Örneğin, Madagaskar’da seçmen tespiti sürecine destek amacıyla YZ kullanıldı.

Ancak kaydedilen YZ kullanımlarının üçte ikisinden fazlası zararlıydı. Örneğin, Hindistan’da ölmüş ünlü siyasetçilerin YZ ile canlandırılıp destek açıklaması yaptırılması ya da Bangladeşli bir adayın yarıştan çekildiğini gösteren sahte bir video bunlara örnekti. Yabancı aktörler ise her durumda düşmanca hareket etti. Örneğin, Solomon Adaları’ndaki 750 bin vatandaş, Rusya ve Çin kaynaklı YZ içerikli müdahalelere hedef oldu.

Yine de asıl soru cevapsız kalıyor: Tüm bu saldırılar, deneyler ve “şakalar” gerçekten bir etki yarattı mı? Bazılarının kesinlikle kutuplaşmayı artırdığı görüldü. Romanya’da anayasa mahkemesi, YZ’nin kullanıldığı bir seçim müdahalesi nedeniyle başkanlık seçiminin iptal edilip yeniden yapıldığını açıkladı. Ancak panelin misyonu, IPCC ile başka bir açıdan daha benzeşiyor: Ortamın değiştiğini her iki grubun araştırmaları da doğruluyor. Ancak bu değişime ne yapılacağı, uzman kurullardan çok siyasetçilerin kararına kalmış durumda.