Başkan Xi Jinping, Çin’in en büyük siyasi toplantısına ekonominin yeniden ivme kazandığı bir dönemde giriyor. Ancak Donald Trump’ın artırdığı gümrük tarifeleri, Pekin’in bu ivmeyi sürdürebilme gücünü test edecek.
Yapay zekâ alanındaki atılımlar ve Xi’nin Alibaba’nın kurucusu Jack Ma gibi özel sektör liderlerine yaklaşımı, Ulusal Halk Kongresi öncesinde borsalarda sert yükselişe yol açtı. Ancak bu iyimserlik gölgeleniyor. Trump’ın yüzde 10’luk yeni tarifesi, Başbakan Li Qiang’ın Çin’in yıllık ekonomik yol haritasını açıklamasından sadece bir gün önce yürürlüğe girecek.
Çarşamba günü Pekin’de toplanacak binlerce delege, bakanlık yetkilileri ve eyalet liderleri, ekonomide yaklaşık yüzde 5’lik iddialı bir büyüme hedefi belirleyecek. Bloomberg’in anketine göre, yetkililer bu hedefe ulaşmak için Çin’in resmi bütçe açığı hedefini son 30 yılın en yüksek seviyesine çıkararak deflasyon, emlak krizi ve ABD ile süregelen ticaret savaşıyla mücadele edecek.
Çin İç Talebi Artırmaya Odaklanıyor
Trump’ın yeni başkanlığının ikinci ayına girerken, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki gerilim artıyor. Bu da Çin Komünist Partisi için, halkın harcama gücünü artıracak teşvikleri hızla devreye sokma ihtiyacını doğuruyor.
Geçen yılın aksine, Pekin’in ihracat patlamasına güvenme şansı düşük görünüyor. Bunun yerine liderler, iç talebi genişletmeye öncelik vereceklerini belirtiyor.
Pekin Üniversitesi ekonomi profesörü Yao Yang, Çin’in bu yıl politikasını “önemli ölçüde değiştirmeye” hazırlandığını, ancak alınacak önlemlerin yeterince cesur olmayabileceğini söylüyor.
“İlk endişem, mali teşvikin yeterince büyük olmaması, özellikle de yerel yönetim borçlarını göz önünde bulundurursak,” diyor Yao. “İkinci olarak, Çin ve ABD bir anlaşmaya varamazsa, Amerikan hükümeti tarifeleri artırabilir. Bu durumda bir misilleme savaşı başlar ve bu çok kötü olur.”
Yuan’da Devalüasyon Beklentisi Zayıf
Para birimi yatırımcıları, teşvik paketinin detaylarını yakından izliyor. Çinli yetkililer, politikalardan ziyade yuanın istikrarını korumaya daha fazla odaklanmış durumda. Çin Merkez Bankası, dolar karşısında 7,2 seviyesinin üzerinde bir kur belirleyerek, ticaret savaşının ekonomik kayıplarını telafi etmek için yuanı devalüe edebileceği yönündeki spekülasyonlara karşı çıktı.
Bloomberg Ekonomistleri Ne Diyor?
“Ticaret savaşı, Ulusal Halk Kongresi’nde kapalı kapılar ardında en önemli gündem maddelerinden biri olacak. En son tarifelerin kongrenin açılışından sadece bir gün önce yürürlüğe girmesi nedeniyle, Çin’in bütçe politikası aniden değişmeyecek. Ancak dış baskılar arttıkça, politika yapıcılar teşviklerin uygulanmasını hızlandırabilir.”
— Chang Shu, Asya başekonomisti
Hükümet Harcamaları Artıracak
ABD’nin ek tarifeleri Çin’in ihracat motorunu durdurabilecek seviyeye gelirken, Pekin’in aynı büyüme hızını koruması için kamu harcamalarını artırması gerekecek. Nomura Holdings Inc. başekonomisti Lu Ting’e göre, 2024’te neredeyse yüzde 6 artan ihracat, bu yıl durma noktasına gelebilir.
Bu durum, hükümetin kendi yatırımlarını artırmasını ve işletmeleri ile hanehalklarını daha fazla harcama yapmaya teşvik etmesini zorunlu kılıyor.
Tsinghua Üniversitesi ekonomi profesörü ve Pekin’in düzenli danışmanlarından David Li Daokui, ticaret tarifeleriyle başa çıkmanın yolunun iç tüketimi artırmak olduğunu söylüyor.
“Bu yıl tüketici harcamalarını teşvik edecek daha fazla politika uygulanacak,” diyor Li. Hükümetin, üretim fazlasıyla mücadele etmek için elektrikli araçlar gibi sektörlerde yeni firmaların piyasaya girebilmesi için mevcut şirketlerden lisans satın almasını zorunlu kılabileceğini belirtiyor. Bu hamle, fiyat savaşlarını dizginleyerek deflasyonist baskıları ve işsizlik oranını hafifletebilir.
12 Trilyon Yuanlık Açık Hedefleniyor
Bu yılki teşviklerin büyüklüğünü ölçmek için ana gösterge, hükümetin bütçe açığını ne kadar artıracağı olacak.
Ekonomistlerin Bloomberg anketine göre, Çin’in 2024’te GSYİH’nin yüzde 3’ü seviyesindeki bütçe açığı hedefi bu yıl yüzde 4’e çıkarılacak. Daha geniş bir bütçe açığı ölçütü olan “genişletilmiş açık” 12 trilyon yuan seviyesine ulaşacak.
Bu miktarın, ekonomistlerin tahmin ettiği yaklaşık yüzde 5’lik büyüme için yeterli olduğu belirtiliyor. Analistler, böyle bir büyüme hızına ulaşmak için bütçe açığının 3-4 trilyon yuan artırılması gerektiğini öngörüyor.
Öngörülen teşvik paketi, 2 trilyon yuanlık yeni özel devlet tahvili kotası—geçen yılın iki katı—ve 4 trilyon yuan değerinde yeni özel yerel yönetim tahvili içerecek. Bu tahminler, gizli borçları kapatmak için yapılacak borçlanmaları kapsamıyor.
Geçen ay Çin devlet tahvilleri değer kaybetti. Piyasadaki olumlu hava ve yatırımcıların kısa vadeli parasal gevşeme beklentilerini azaltmasıyla birlikte, 10 yıllık devlet tahvili getirileri aralık ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
