Orta Doğu’da artan jeopolitik gerginliklerin gölgesinde Türkiye’nin konumu bir kez daha tartışma konusu oldu. BBC’nin “Türkiye, Orta Doğu’dan ayrılıyor mu?” başlıklı videosu sosyal medyada gündeme otururken, yanıt jeopolitik değil jeolojik bir düzlemden geldi: “Evet.”
Levhaların Oyunu
Türkiye’nin hikâyesi, sınırlarının ötesinde; dünyanın derinliklerinde yazılıyor. Bilim insanlarının keşfine göre, Türkiye’nin güneydoğusundan İran’a kadar uzanan 1500 kilometrelik gizli bir yarık, milyonlarca yıl önce kopan bir levhanın mirası.
Bu yarık, günümüzde Anadolu’yu yavaş ama istikrarlı biçimde hareket ettiren kuvvetlerin izini taşıyor.
Dünya, yedi ana levhadan oluşuyor ve Türkiye üç devin kavşak noktasında: Avrasya, Anadolu ve Arap levhaları.
Arap levhası kuzeyden bastırıyor, Avrasya karşıdan direniyor.
Bu gerilimin neticesinde Anadolu batıya doğru kayıyor. Ölçüm basit ama çarpıcı: Türkiye her yıl 2-3 santimetre hızla Avrupa’ya doğru ilerliyor.
Jeopolitik–Jeolojik Paralellik
Jeoloji, siyasete metafor sunuyor. Orta Doğu’da gerilimin arttığı her dönemde, Türkiye’nin “yönü” tartışma konusu oluyor. Ekonomi, güvenlik ve diplomasi açısından Ankara’nın Avrupa kurumlarıyla kurduğu daha yakın ilişki, jeolojik kayışla aynı doğrultuda okunuyor. Bu fiziksel hareket, bir bakıma Türkiye’nin stratejik tercihlerinin de sembolü haline geliyor.
Finansal Yansımalar
Böylesi jeopolitik–jeolojik tartışmalar, piyasa aktörleri için de bir “yön tayini” işlevi görüyor. Avrupa’yla artan entegrasyon, uzun vadede sermaye akışlarını ve yatırım perspektifini belirlerken; Orta Doğu’daki kırılganlık Türkiye’nin risk primini yükselten unsur olmaya devam ediyor. Yani levhaların 2-3 santimetrelik kayışı, piyasalarda bazen 200-300 baz puanlık dalgalanmalar yaratabiliyor.
Sonuç
Türkiye’nin Avrupa’ya doğru “ilerleyişi” yalnızca diplomasi masalarında değil, dünyanın derinliklerinde de şekilleniyor. Jeoloji ve jeopolitik arasında çizilen bu paralellik, aslında basit bir gerçeği hatırlatıyor: Konum, yalnızca haritalarda değil, levhaların ve güç dengelerinin sürekli hareketinde anlam kazanıyor.
Türkiye, yılda birkaç santimetreyle Avrupa’ya yaklaşırken; siyaset, ekonomi ve güvenlikte bu kayışı hızlandıracak ya da yavaşlatacak kararların ağırlığı masada kalmaya devam edecek.
