● Küresel likidite endeksi, 2000’den bu yana her 5–6 yılda bir zirve ve dip döngüsünü tekrarlıyor.
● Türkiye ekonomisinin genişleme dönemleri, AKP iktidarı boyunca bu likidite dalgalarıyla neredeyse birebir çakıştı.
● Şu anda endeksin yeniden yükselişe geçtiği bir evredeyiz; bu da 2026’ya kadar sermaye akımlarında yeni bir ivme olasılığına işaret ediyor.
Finansal Times’ın yayımladığı ve CrossBorder Capital verilerine dayanan Global Liquidity Index grafiği, 2000 sonrası dünya ekonomisinin “para döngülerini” açık biçimde ortaya koyuyor. Mavi çizgi, uluslararası kredi, merkez bankası bilançoları ve sermaye akımlarını kapsayan küresel likiditeyi; gri dalga ise ortalama 65 ay süren uzun vadeli çevrimi temsil ediyor.
2002’de başlayan ilk genişleme dalgası, Türkiye’nin AB uyum süreciyle çakışarak ekonomide %7’yi aşan büyüme oranlarını besledi. 2008 küresel krizinde endeks sert düşerken Türkiye de daralma yaşadı. 2010–2013 arasındaki yeni yükseliş, bol dolar likiditesiyle birlikte içeride kredi patlamasına ve büyük altyapı yatırımlarına dönüştü. Ardından 2018’deki küresel sıkılaşma dalgası, Türkiye’de kur şoklarıyla sonuçlandı.
2020 pandemi döneminde merkez bankalarının parasal genişlemesiyle endeks yeniden tepe noktasına ulaştı; Türkiye’de düşük faiz–yüksek kredi politikasıyla geçici bir büyüme sağlandı. Ancak 2022 sonundaki sert likidite daralması, tıpkı 2008 ve 2018’de olduğu gibi hem küresel hem yerel sıkışıklığa yol açtı.
Bugün grafikteki toparlanma, 2024 sonrasında küresel para bolluğunun yeniden başlayabileceğini ima ediyor. Bu durum, Türkiye ekonomisinin dış kaynak bulma kapasitesi, borsa ve emlak piyasalarındaki sermaye girişleri açısından belirleyici olacak.
BS Ekonomi yorumu: 20 yıllık AKP iktidarının büyüme hikâyesi, büyük ölçüde “küresel likidite rüzgârlarına” yaslandı. Şimdi ise yeni döngünün başında, dış finansmanın yönü kadar, ülkenin bu sermayeyi neye dönüştürdüğü sorusu daha kritik hale geliyor.
