Türkiye’de ürün güvenliği mevzuatı, malların serbest dolaşımı ve güvenli ürüne erişimi sağlamak amacıyla önem arz etmektedir. Bu kapsamda, kamu kurumları, ürün güvenliğini garanti altına almak için kapsamlı düzenlemeler ve denetimler yürütmektedir. Ülke genelinde ürünlerin güvenli olup olmadığını belirlemek amacıyla ithalat aşamasında ürün güvenliği denetimleri ile iç piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri aralıksız devam etmektedir.
Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda gerçekleştirilen piyasa gözetimi ve denetimi, dokuz kamu kurumu ve kuruluşunun katılımıyla sürdürülmektedir. Bakanlık, ilgili kuruluşların 2024 yılı piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerine ilişkin bir rapor yayımlamıştır. Rapora göre, geçen yıl denetlenen ürün partisi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 26 oranında artarak 262.898’e ulaşmıştır. Denetlenen ürün partilerinin 13.520’si uygunsuz olarak tespit edilmiştir. Bu ürünler için toplam 1 milyar 825 milyon 622 bin 152 lira para cezası uygulanmıştır.
En fazla ürün partisini denetleyen kurum 128.735 ile Tarım ve Orman Bakanlığı olurken, onu 64.016 ile Sağlık Bakanlığı takip etmiştir. Geçen yıl denetlenen ürün partisi sayısını en fazla artıran kurum ise yüzde 74 artışla Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü olmuştur. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı denetimlerini yüzde 42 artırarak bu kurumu izlemiştir.
Denetimlerde en sık kontrol edilen ürün grubu 65.600 ile gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler olurken, bunu 55.564 ile kimyevi ve organik gübreler, 52.505 ile biyosidal ürünler ve 13.929 ile asansörler takip etmiştir. Hazır beton dışındaki yapı malzemeleri, elektrikli ekipmanlar, yem ve hazır ambalajlı ürünler de 2024 yılında en fazla denetlenen diğer ürün grupları arasında yer almıştır.
Uygunsuz olarak sınıflandırılan 13.520 ürün partisinden 4.021’i “risk taşıyan”, 213’ü “ciddi risk taşıyan” ve 9.286’sı ise etiket veya işaret gibi eksiklikleri bulunan “diğer” uygunsuz ürün grubunda yer almıştır. Gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeler, asansörler ve kozmetik ürünler en fazla uygunsuzluk tespit edilen ilk üç ürün grubu olarak öne çıkmıştır. Bunları tıbbi cihazlar, elektrikli ekipmanlar ve makineler izlemiştir.
İç piyasada denetlenen 262.898 parti ürünün 45.862’sini ithal ürünler oluşturmaktadır. Denetlenen ithal ürünlerden 43.992’si uygun, 1.870’i ise uygunsuz bulunmuştur. Geçtiğimiz yıl denetlenen ithal ürünlerde uygunsuzluk sayısının en yüksek olduğu ilk beş ürün grubu elektrikli ekipmanlar, tıbbi cihazlar, makineler, kozmetikler, telsiz ekipmanları ve enerji verimliliği ürünleri olarak sıralanmıştır.
Öte yandan, piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşlarının denetim personeli sayısı 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 22 artışla 16.894’e yükselmiştir.
