Suriye’nin yeni hükümeti ile ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında imzalanan entegrasyon anlaşması, Türkiye tarafından ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılandı. Türkiye’nin uzun süredir dile getirdiği bazı taleplerin anlaşma kapsamında karşılandığı belirtilirken, Ankara’nın özellikle SDG’nin nasıl dağıtılacağını yakından izleyeceği ifade ediliyor.
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa ile SDG komutanı Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğudaki sivil ve askeri kurumların merkezi hükümetin idaresine katılmasını öngörüyor. Ayrıca bölgedeki sınır kapıları, havaalanları ve enerji kaynakları da Şam yönetiminin kontrolüne geçecek.
Türkiye’nin Tutumu ve Beklentileri
Türkiye, SDG’yi PKK’nın bir uzantısı olarak gördüğünü ve grubun dağıtılması gerektiğini uzun süredir dile getiriyordu. PKK’nın hapisteki lideri Abdullah Öcalan’ın geçen ay yaptığı silah bırakma ve örgütü feshetme çağrısı, anlaşmanın zeminini hazırlayan önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz yıl SDG’nin PKK bağlantılı unsurları tamamen temizleyerek merkezi hükümete katılması gerektiğini ifade etmişti.
Salı günü, Türkiye’deki hükümete yakın medya kuruluşları anlaşmayı olumlu bir gelişme olarak yansıttı.
- TRT, SDG’nin Türk baskısına boyun eğdiğini ileri sürerken,
- Yeni Şafak gazetesi grubun silahsızlanmayı kabul ettiğini iddia etti.
Türk yetkililer, anlaşmanın içeriğine temkinli yaklaşıyor. İki üst düzey yetkili, anlaşmanın federal ya da özerk bir Kürt devleti fikrini içermediğini ve bunun Türkiye’nin temel taleplerinden biri olduğunu söyledi.
Bir Türk yetkili, “Bu anlaşma, tek bir Suriye ordusu olacağını ve kuzeydoğunun merkezi yönetime bağlı bir devlet yapısının parçası olacağını gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Buna karşın, Ankara’nın resmi olarak anlaşmayı henüz değerlendirmemesi, sürecin nasıl gelişeceğini görmek istediğine işaret ediyor.
MHP lideri Devlet Bahçeli, Öcalan’ın çağrısına dikkat çekerek, SDG’nin tamamen feshedilmesi gerektiğini savundu.
Bir Türk yetkili ise Ankara’nın süreci yakından takip edeceğini, SDG’nin PKK unsurlarını bölgeden çıkarmasını ve Suriye Savunma Bakanlığı’na bağımsız bir güç olarak değil, bireysel birimler şeklinde katılmasını beklediklerini söyledi.
ABD ve Türkiye Arasındaki Diplomatik Baskılar
Bölgesel uzmanlar, anlaşmanın arkasındaki en önemli faktörlerden birinin ABD’nin SDG’ye yönelik baskısı olduğunu belirtiyor. ABD’nin aylardır SDG’yi Suriye’nin yeni yönetimi ile işbirliği yapmaya teşvik ettiği bildiriliyor.
Üst düzey bir ABD yetkilisi, Türkiye’nin Öcalan’ın çağrısını düzenlemesinin karşılığında, Washington’un SDG’yi anlaşmaya zorladığını iddia etti.
Yetkili, “Bu, silah bırakmak anlamına geliyor ve Kürtlerin özerklik talebi olmadığı anlamına geliyor” dedi.
Trump yönetiminin, Suriye ile ticari ilişkileri güçlendirmek ve özellikle kuzeydoğudaki petrol kaynaklarına erişim sağlamak istediği belirtiliyor.
ABD’nin, IŞİD savaşçılarının tutulduğu cezaevlerinin geleceği konusunda da endişeli olduğu ifade ediliyor. Türkiye, geçen hafta Lübnan, Ürdün ve Irak ile yeni bir platform kurarak IŞİD’e karşı ortak mücadeleyi sürdüreceğini duyurdu. Anlaşma kapsamında, bu cezaevlerinin kontrolünün Şam yönetimine geçmesi öngörülüyor.
İsrail ve Bölgesel Tepkiler
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suriye Kürtlerini Türkiye ile işbirliği yapmamaları konusunda uyardı. Ancak bu açıklama Ankara’nın tepkisini çekti.
İsrail merkezli bir güvenlik uzmanı, bu anlaşmanın Türkiye’nin Suriye’deki kontrolünü güçlendireceğini ve diğer aktörlerin süreç üzerinde etkisini azaltacağını söyledi.
Öte yandan, İsrail savaş uçakları, pazartesi gecesi Şaraa-Abdi anlaşmasının imzalandığı sırada Suriye’nin güneyini bombaladı.
Bölgesel uzmanlar, SDG’nin bu hamlesinin zaman kazanmaya yönelik bir taktik olabileceği görüşünü dile getiriyor.
Suriye uzmanı Suhail el-Ghazi, geçmişte SDG’nin Kürt Ulusal Konseyi ile müzakere yaptığını ancak somut bir sonuca varılamadığını hatırlatarak, “Bu tür anlaşmalar daha önce de yapıldı ama sahada bir değişiklik olmadı. Anlaşmanın dili geniş tutulmuş ve her taraf kendine göre yorumlayabilir” dedi.
