Tarihte ABD ile Çin ya da diğer büyük ticaret ortakları arasında yaşanan belirsiz ancak iyimser hava taşıyan müzakere süreçleri, küresel piyasalarda ciddi fiyat hareketlerine yol açtı. İşte bazı kritik örnekler ve piyasaya yansımaları:
1. ABD–Çin Ticaret Savaşı (2018–2019)
Ne oldu?
Trump döneminde ABD, Çin’den yapılan yüz milyarlarca dolarlık ithalata gümrük tarifesi uygulamaya başladı. Çin misilleme yaptı. Ancak süreç boyunca taraflar, zaman zaman “ilerleme var” açıklamalarıyla piyasaları yönlendirdi.
Piyasa etkileri:
- S&P 500, 2018 sonbaharında yaklaşık %15 düştü, ardından müzakere umutlarıyla 2019 başında hızla toparlandı.
- Altın, güvenli liman talebiyle 1.200$ seviyesinden 1.500$’a yükseldi.
- VIX endeksi, haber akışına bağlı olarak 12–25 bandında sert dalgalanmalar gösterdi.
Sonuç:
Ocak 2020’de taraflar “Faz 1 Anlaşması” imzaladı. Ancak temel yapısal sorunlar çözülmediği için piyasalarda kalıcı iyimserlik sağlanamadı.
2. ABD–Japonya Ticaret Gerilimi (1995)
Ne oldu?
ABD, Japon otomobil ve yarı iletken şirketlerinin pazar payını haksız buldu. Gümrük tarifeleri gündeme geldi ancak son anda uzlaşma sağlandı.
Piyasa etkileri:
- Nikkei 225 ve S&P 500, görüşmeler öncesi baskı altındaydı; anlaşma sonrası %4–6 arasında yükseldi.
- Yen/Dolar kuru, söylentilere duyarlı biçimde sert dalgalandı.
- ABD tahvil faizleri, deflasyon korkularının hakim olduğu dönemde gelişmelere sınırlı tepki verdi.
3. NAFTA Krizi ve USMCA Süreci (2017–2018)
Ne oldu?
Trump yönetimi, NAFTA’nın Amerikan işçilerine zarar verdiğini öne sürerek anlaşmanın yeniden müzakere edilmesini istedi. Görüşmeler aylarca sürdü.
Piyasa etkileri:
- USD/MXN kuru, çıkmaza giren görüşmeler sırasında 20’nin üzerine fırladı.
- Meksika borsası, yüksek volatilite yaşadı.
- Ancak yeni anlaşma olan USMCA açıklanınca yatırımcı güveni hızla toparlandı.
Temel Ders: “Söylentiyle Al, Gerçekle Sat”
Bu örneklerin ortak noktaları dikkat çekici:
- Ticaret görüşmelerine dair iyimser açıklamalar, risk iştahını kısa vadede artırıyor.
- Ancak somut adımlar gelmedikçe yükselişler kırılgan kalıyor.
- Özellikle tarife indirimi gibi net gelişmeler yoksa, yaşanan ilk ralliler çoğu zaman bir “satış fırsatı” sunuyor.
- Altın, tahvil faizleri ve VIX endeksi gibi göstergeler, bu belirsizlik ortamlarında daha sağlıklı sinyaller veriyor.
