ABD’de Düşüş, Dünyada Artış
13 Mayıs 2025 – ABD Başkanı Donald Trump, 12 Mayıs’ta imzaladığı başkanlık kararnamesiyle, ülkesindeki reçeteli ilaç fiyatlarını yüzde 30 ila 80 oranında düşürmeyi hedefliyor. Bu karar, “en fazla kayrılan ülke” (most-favored nation) politikası kapsamında, ABD’nin ilaçlar için dünyada en düşük fiyatı ödeyen ülkeyle aynı fiyatları ödemesini öngörüyor.
Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Reçeteli ilaç ve farmasötik fiyatları neredeyse anında %30 ila %80 oranında düşürülecek. Dünya genelinde fiyatlar artacak, böylece eşitlik sağlanacak ve uzun yıllardır ilk kez Amerika’ya adalet getirilecek.”
İlaç Devi Şirketler Ne Yapacak?
ABD’de fiyatların dramatik şekilde düşürülmesi, küresel ilaç devlerini yeni pozisyonlar almaya zorluyor. Özellikle düşük kurumlar vergisi avantajı nedeniyle merkezlerini İrlanda’ya taşıyan Pfizer, Boston Scientific ve Eli Lilly gibi firmalar, bu gelişmelerin ardından stratejilerini gözden geçirecek.
Bu şirketler, İrlanda’daki operasyonlarını vergi avantajı nedeniyle korumak isteyecektir. Ancak ABD piyasasında kâr marjlarının daralması, bu firmaları üretim maliyetlerini düşürmeye, üretimi daha ucuz ülkelere kaydırmaya ya da Ar-Ge bütçelerini yeniden yapılandırmaya itebilir.
Öte yandan, Trump’ın fiyatları ABD içinde düşürmesi, küresel dengede tersine bir baskı yaratıyor. Şirketler, kaybettikleri marjları diğer ülkelerdeki fiyat artışlarıyla dengelemeye çalışabilir.
Küresel Etkiler ve Türkiye
ABD’nin bu yeni fiyat politikası, küresel ilaç piyasasını doğrudan etkileyecek. ABD’nin artık daha düşük fiyatla ilaç alması, firmaların diğer ülkelerdeki fiyatları artırmasına neden olabilir. Bu durum, Türkiye gibi gelişmekte olan pazarlarda ciddi bir baskı oluşturabilir. Türkiye’de ilaç fiyatlarına zam beklentisi şimdiden konuşulmaya başlandı.
Trump’ın kararı, ABD iç siyasetinde “halk için zafer” olarak pazarlanırken, küresel ilaç devleri için ciddi bir kârlılık testi anlamına geliyor. Pfizer, Eli Lilly ve Boston Scientific gibi firmaların önümüzdeki dönemde üretim lokasyonları, fiyat politikaları ve Ar-Ge stratejilerinde değişiklikler yapmaları bekleniyor. Aynı zamanda, Türkiye dahil birçok ülkede ilaç fiyatlarının yukarı yönlü baskı altında kalması olası.
Bu kararın dünya çapındaki ekonomik ve sağlık etkileri önümüzdeki haftalarda netleşmeye başlayacak.
