ABD Dışı Üretime %100 Tarife, Apple’dan 100 Milyar Dolarlık Yatırım Sözü
ABD’de seçimler yaklaşırken, Donald Trump çip savaşında vites yükseltti. Eski Başkan ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Trump, ABD sınırları dışında üretilen tüm yarı iletken çiplere %100 gümrük vergisi getireceğini açıkladı. Bu açıklamayı yaparken yanında Apple CEO’su Tim Cook da yer aldı. Cook, ABD’ye önümüzdeki 4 yıl içinde 100 milyar dolarlık yatırım sözü verdi.
Trump’ın bu çıkışı, hem teknoloji sektörünü hem de küresel tedarik zincirlerini sarsacak türden. Özellikle Tayvan, Güney Kore ve Çin gibi çip üretim merkezleri, bu adımın etkilerini doğrudan hissedecek.
Yeni Tarife Ne Anlama Geliyor?
Trump’ın önerdiği %100 gümrük vergisi, yurtdışında üretilip ABD pazarına satılan tüm yarı iletkenleri kapsıyor. Bu; TSMC, Samsung, MediaTek, ASML ve hatta bazı Intel ürünlerini bile doğrudan etkileyebilir. Sadece ABD topraklarında üretilen çipler bu tarifeden muaf olacak.
“Amerikan teknolojisi, Amerikan topraklarında üretilecek. Güvenliğimiz ve refahımız başka ülkelere bağlı kalamaz.” — Donald Trump
Apple’dan Karşı Hamle: ABD’ye 100 Milyar $ Yatırım
Trump’ın yanında açıklama yapan Apple CEO’su Tim Cook ise ülke içi üretimi büyütme taahhüdü verdi. Buna göre:
- Apple, önümüzdeki 4 yılda 100 milyar dolarlık yatırım yapacak.
- Yatırımlar, Teksas, Arizona ve Florida başta olmak üzere farklı eyaletlerde fabrika ve Ar-Ge tesisi kurulumlarını kapsıyor.
- Apple’ın TSMC ile birlikte kurduğu Arizona’daki çip fabrikasının kapasitesi artırılacak.
Bu adım, Apple gibi küresel bir şirketin tedarik zincirini ABD içine çekme stratejisini hızlandırdığını gösteriyor.
Sektörel Yorum: Kim Kazanır, Kim Kayıp Yazar?
| Etkilenecek Taraflar | Olası Etki |
|---|---|
| ABD İçindeki Üreticiler (Intel, GlobalFoundries) | Rekabet avantajı, yeni sübvansiyonlar |
| Tayvan/Kore Merkezli Çipçiler (TSMC, Samsung) | İhracat maliyetleri artar, pazar kaybı |
| Apple, Nvidia, AMD gibi tasarımcılar | Üretimi ABD’ye kaydırmak zorunda kalabilir |
| Tüketiciler | Cihaz maliyetleri artabilir, fiyat baskısı oluşur |
| ABD–Çin İlişkileri | Yeni ticaret savaşı riski doğar |
Bsekonomi Yorumu:
Trump’ın bu açıklaması, yalnızca bir seçim vaadi değil; aynı zamanda jeoekonomik bir meydan okuma. Çin’in yapay zekâ, kuantum ve çip teknolojisinde artan gücüne karşı, ABD’yi yeniden üretim üssü hâline getirme stratejisinin agresif bir adımı. Apple’ın pozisyonu ise çarpıcı: Trump ile birlikte kameraların karşısına geçmek, şirketin Washington’la ilişkilerinde yeni bir safhaya girildiğini gösteriyor.
Piyasalara Etkisi Ne Olur?
- Nasdaq çip endeksinde kısa vadeli satış dalgası görülebilir.
- ABD tahvillerine güvenli liman alımı artabilir.
- ABD içi çip üretim hisselerinde (INTC, GFS) yükseliş potansiyeli doğar.
- Apple’ın üretim zinciri dönüşümü, ticarî marjlarını kısa vadede zorlayabilir ama uzun vadede siyasi baskıyı hafifletir.
bsekonomi yorumu: ABD’nin “teknolojik bağımsızlık” doktrini, ticaret savaşı değil üretim savaşı dönemine girildiğinin işareti. Apple’ın bu kartta erken pozisyon alması, sektörün dönüşüm yönünü de gösteriyor.
