Giriş:
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden uygulamaya koyduğu “karşılıklılık” tarifeleri, ABD’nin Çin’den en çok ithal ettiği 50 ürünün 46’sını hedef alıyor. Akıllı telefon ve dizüstü bilgisayarlar muaf tutulsa da, mikrodalga fırınlardan oyuncaklara kadar milyonlarca ürün daha pahalı hale gelebilir. ABD’li tüketiciler, bu tarifelerin faturasını günlük hayatlarında doğrudan hissedebilir.
Ana Gövde:
1. ABD’nin Çin’e Bağımlılığı ve Tarife Etkisi
ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünler arasında video oyun konsolları, elektrikli vantilatörler, mikrodalga fırınlar ve oyuncaklar gibi günlük tüketim malları öne çıkıyor. 2024’te ABD’ye ithal edilen bu ürünlerin %75’ten fazlası Çin menşeliydi.
- Elektrikli vantilatörlerin %90’ı,
- Mikrodalga fırınların %90’ı,
- Tüm ithal oyuncakların %75’i Çin’den geldi.
Mattel, yani Barbie’nin üreticisi, ürünlerinin %40’ını Çin’de üretiyor ve tarifeler nedeniyle ABD’de fiyatları artırmayı planlıyor. Bu açıklama, son tarife artışlarından önce yapılmıştı.
2. Akıllı Telefon ve Dizüstü Bilgisayarlar Hariç Tutuldu
Trump yönetimi, Apple, Microsoft ve Nvidia gibi ABD’li teknoloji devlerini korumak adına akıllı telefonlar, bilgisayarlar, yönlendiriciler ve çip üretim ekipmanlarını tarifelerden muaf tuttu.
2024’te Çin’den ithal edilen en değerli iki ürün 74 milyar dolarlık akıllı telefon ve dizüstü bilgisayarlardı. Özellikle Apple, tedarik zincirinin büyük kısmı Çin merkezli olduğu için bu muafiyetten büyük fayda sağlayacak.
3. Tüketiciyi Bekleyen Riskler
Tarife oranlarının %125’e ulaşması, maliyetlerin tüketiciye doğrudan yansıtılmasına neden olabilir. Peterson Institute’tan Chad Bown’a göre bu hız ve kapsamda uygulanan tarifeler, önceki döneme göre daha doğrudan fiyat artışlarıyla sonuçlanacak.
Michigan State Üniversitesi’nden Prof. Jason Miller ise bazı ithalatçıların ürünleri tamamen çekme riskine dikkat çekiyor:
“Tüketiciler için en büyük tehdit, ithalatçıların bu maliyetleri yansıtamayıp Çin’den ithalatı tamamen durdurmaları.”
4. Tedarik Zincirlerini Yeniden Kurmak Zor
Eski Birleşik Krallık Ticaret Bakanlığı yetkilisi Allie Renison’a göre, firmalar Çin dışına yönelse bile hâlâ Çin menşeli ham madde ve parçalara bağımlı.
“Alternatif üretici bulmak mümkün olsa da, ürün bazlı kuralların ve ABD ile yapılacak anlaşmaların içeriği belirleyici olacak.”
5. Karmaşık Elektronik Üretimi Çin’e Bağımlı
Akıllı telefon ve oyun konsolu üretimi, nitelikli iş gücü, karmaşık bileşenler ve entegre tedarik zincirleri nedeniyle Çin dışına taşınması en zor sektörlerden.
Bank of America analisti Wamsi Mohan’a göre, Apple Hindistan’da ürettiği tüm iPhone’ları ABD’ye ayırsa bile, talebin ancak yarısını karşılayabilir.
Sonuç:
Trump’ın yeni tarifeleri, küresel tedarik zincirlerindeki Çin merkezli yapının etkilerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Amerikan tüketiciler için fiyat artışları kaçınılmaz olabilir, özellikle de yaz aylarında klima, vantilatör ve mutfak ürünleri gibi ithal mallarda. Çin’den üretimin kaydırılması zaman ve ciddi yatırım gerektirirken, kısa vadede tüketiciye düşen pay maliyetin artması olacak.
