- Trump yönetimi, TikTok’un ABD operasyonlarını 14 milyar dolarlık satış planıyla Amerikan yatırımcıların kontrolüne geçirmeye çalışıyor.
- Başkan, 170 milyon ABD’li kullanıcısı olan TikTok’u hem seçimlerdeki etkisi hem de ulusal güvenlik riski nedeniyle öncelikli bir dosya olarak görüyor.
- Oracle, Silver Lake ve küresel yatırımcılar sürece dahil olurken, algoritmanın kime ait olacağı ve Çin’in tavrı anlaşmanın kaderini belirleyecek.
ABD Başkanı Donald Trump, TikTok’un Amerikan operasyonlarının satış sürecini hızlandırmak için başkanlık kararnamesi yayımladı. Bu adım, yalnızca veri güvenliği ve ulusal güvenlik gerekçeleriyle değil, aynı zamanda iç siyasetteki güç dengeleriyle de yakından bağlantılı. Trump, bir yandan Çin ile pazarlık yürütürken diğer yandan ABD iç siyasetinde teknoloji ve genç seçmenler üzerinden üstünlük sağlamayı hedefliyor.
14 milyar dolarlık değerleme tartışması
Başkan Yardımcısı JD Vance, yeni kurulacak ABD merkezli şirketin değerinin 14 milyar dolar olacağını açıkladı. Bu rakam, analistlerin daha önce belirttiği 30–40 milyar dolarlık tahminlerin oldukça altında. Çinli ana şirket ByteDance’in kendi iç değerlemesinde ise TikTok’un katkısıyla şirket toplamda 330 milyar dolar seviyesinde fiyatlanıyordu. Bu fark, satışın ne kadar siyasi ağırlıklı olduğunun da göstergesi.
Trump, satışın tamamlanmasıyla TikTok’un tamamen Amerikan kontrolünde olacağını söyledi. Yatırımcılar arasında Michael Dell, Rupert Murdoch gibi iş dünyasının ağır toplarının yanı sıra Oracle ve Silver Lake gibi devler yer alıyor. İlk aşamada Oracle ve Silver Lake’in yaklaşık %50 hisseye sahip olacağı, mevcut ByteDance yatırımcılarının ise %30 civarında pay koruyacağı belirtiliyor. Abu Dabi merkezli MGX’in de süreçte rol aldığı iddia ediliyor.
Xi’den onay, Trump’tan siyasi kazanç
Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yaptığı görüşmede satış planını anlattığını ve “go ahead with it” yanıtını aldığını açıkladı. Bu ifade, Çin tarafında da kontrollü bir onayın alındığına işaret ediyor. Ancak kritik nokta, TikTok’un en değerli varlığı olan öneri algoritmasının kime ait olacağı. Washington’da, algoritmanın tamamen ABD kontrolüne geçmemesi halinde ulusal güvenlik riskinin devam edeceği görüşü hâkim.
Trump’ın bu konuyu bu kadar önemsemesinin iki temel nedeni bulunuyor. İlki, veri güvenliği ve Çin etkisi. ABD’de TikTok’un Çin hükümetiyle bilgi paylaşımı yapabileceğine dair endişeler uzun süredir gündemde. İkincisi ise tamamen siyasi. TikTok, ABD’de 170 milyon kullanıcıya, Trump’ın kişisel hesabında ise 15 milyon takipçiye sahip. Trump, geçtiğimiz yılki seçim zaferinde TikTok’un kampanyasına katkısını açıkça kabul etmişti. Genç seçmenlerle bağ kurmanın en etkili araçlarından biri olan bu platformu kaybetmek istemiyor. Bu nedenle TikTok’un varlığı Trump için yalnızca bir ulusal güvenlik meselesi değil, aynı zamanda seçim stratejisinin de parçası.
Kongre’nin gözü algoritmada
Cumhuriyetçi kongre üyeleri Brett Guthrie, Gus Bilirakis ve Richard Hudson, anlaşmanın detaylarının şeffaf olması gerektiğini ve Çin ile “tam bir kopuş” sağlanması gerektiğini vurguladı. Bu açıklamalar, özellikle algoritmanın mülkiyetinin belirlenmesinde büyük siyasi baskının olacağını gösteriyor. Çünkü algoritma olmadan TikTok’un rekabet gücü ve popülaritesi büyük ölçüde azalacak.
Yeni kurulacak ABD merkezli şirketin yönetiminde 7 kişilik bir kurul olacak. 6 üye Amerikalı, 1 üye ise ByteDance tarafından atanacak. ByteDance’in TikTok ABD’deki payı %20’nin altına düşecek. Bu yapı, 2024 yasasının şartlarını karşılamak için oluşturuldu.
Piyasa ve teknoloji açısından sonuçlar
Anlaşmanın piyasa etkileri çok yönlü. ABD teknoloji hisseleri üzerinde kısa vadede belirsizlik yaratırken, uzun vadede yatırımcıların TikTok’un gelir potansiyelini nasıl fiyatlayacağı kritik olacak. Wedbush analisti Dan Ives’e göre, algoritma hariç bile TikTok’un 30–40 milyar dolar değerinde olması gerekiyordu. Bu nedenle 14 milyar dolarlık değerleme “siyasi indirim” olarak görülüyor.
Trump’ın bu süreçteki ısrarı, aynı zamanda ABD’nin Çin karşısında teknoloji üstünlüğü kurma çabasının bir parçası. TikTok’un ABD’de kapanması, genç seçmenler açısından olumsuz tepki doğurabilirdi. Ancak satış yoluyla hem platformun devamlılığı sağlanıyor hem de Çin’e karşı stratejik üstünlük elde ediliyor.
Sonuç
Trump için TikTok meselesi, yalnızca bir uygulamanın satışı değil. Bu, ABD veri güvenliğini Çin etkisinden arındırma hamlesi, aynı zamanda da 2026 seçimlerine giden süreçte genç seçmenlerle bağını koruma aracı. Önümüzdeki haftalarda anlaşmanın detayları netleştikçe, algoritmanın sahipliği, yatırımcı dağılımı ve Çin’in son tavrı piyasalar ve siyaset için belirleyici olacak.
