Kritik metallere muafiyet: Trump’ın kararnamesiyle tungsten, uranyum, grafit ve külçe altın küresel tarifelerden muaf tutuldu.
Silikon ürünlerine vergi: Stratejik önem nedeniyle silikon ürünlerine gümrük tarifesi getirildi.
Piyasa ve jeopolitik etki: Altın fiyatları yükseldi; hamle, ABD’nin müttefikler ve Çin’le ticaret dinamiklerini değiştirebilir.
Altın, Uranyum ve Tungsten Küresel Tarifelerden Muaf
ABD Başkanı Donald Trump, 6 Eylül 2025’te imzaladığı bir kararnameyle grafit, tungsten, uranyum, külçe altın ve diğer bazı metalleri küresel gümrük tarifelerinden muaf tutarken, silikon ürünlerine ise vergi uygulanacağını duyurdu. Kararname, 8 Eylül Pazartesi günü yürürlüğe giriyor. Bu hamle, Trump’ın “ülke bazlı tarifeler” politikasında önemli bir istisna oluştururken, savunma, enerji ve teknoloji sektörlerinde tedarik zinciri güvenliğini ön plana çıkarıyor.
📊 Muafiyetin Kapsamı ve Yeni Vergi Hedefleri
Muaf tutulan metaller arasında savunma sanayisi için kritik öneme sahip tungsten, nükleer enerji üretiminde kullanılan uranyum, elektronik ve elektrikli araç bataryalarında vazgeçilmez olan grafit ve finansal bir güvenli liman olan külçe altın yer alıyor. Buna karşılık, silikon ürünleri, reçine ve alüminyum hidroksit gibi ürünlere tarife uygulanması kararlaştırıldı. Beyaz Saray, bu değişiklikleri ulusal güvenlik ve acil durum koşullarına bağlı olarak gerekli gördüğünü açıkladı.
Piyasa Tepkileri ve Altın Fiyatlarındaki Sıçrama
Kararnamenin duyurulmasıyla birlikte küresel emtia piyasalarında hızlı bir hareketlilik yaşandı. Altın fiyatları, spot piyasada %1.4 artışla ons başına 3.596,55 dolara, Aralık vadeli işlemlerde ise %1.3 yükselişle 3.653,30 dolara ulaştı. 2025 yılında altın, %37’lik bir getiriyle yatırımcılar için cazip bir araç olmayı sürdürüyor. Analistler, belirsizlik ortamında altının güvenli liman olarak önemini vurgularken, fiyatların 4.000 dolar seviyesine çıkma potansiyeli taşıdığını ifade ediyor.
Jeopolitik ve Ekonomik Arka Plan
Trump’ın tarife politikaları, “Amerika First” (Önce Amerika) doktrini çerçevesinde şekilleniyor. Nisan 2025’te ilan ettiği ülke bazlı tarifeler, Çin, AB ve diğer ülkelere yönelik ticaret dengesizliklerini gidermeyi ve ulusal güvenliği güçlendirmeyi hedefliyor. Ancak bu hamle, ABD’nin en yakın müttefikleriyle olan ticari ilişkilerinde de gerginliklere neden oldu. Örneğin, Kanada ve Meksika’ya yönelik tarifeler kısmen duraklatılsa da, otomotiv ve çelik sektörlerinde misilleme vergileri gündeme geldi.
Savunma ve Enerji Tedarik Zinciri Güvenliği
Muafiyet kararı, savunma ve enerji sektörlerinin ithalat bağımlılığını azaltmayı amaçlıyor. Tungsten, askeri teçhizat ve zırh delici mermilerde; uranyum, nükleer santraller ve savunma sistemlerinde; grafit ise elektrikli araç bataryaları ve ileri teknoloji ürünlerde kullanılıyor. Trump yönetimi, bu metallere erişimin kesintisiz olmasını ulusal güvenlik açısından hayati görüyor.
AB ve Diğer Ülkelerle Ticaret Müzakereleri
Kararname, ABD Ticaret Temsilciliği ve Ticaret Bakanlığı’na, AB, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerle yapılan anlaşmaları hızlandırma yetkisi veriyor. Bu, Trump’ın önceden imzaladığı çerçeve anlaşmaların uygulanmasını kolaylaştırarak, beyaz eşya, uçak parçaları ve jenerik ilaçlar gibi ürünlerde tarifelerin kaldırılmasını öngörüyor. AB Ticaret Şefi Maros Sefcovic, bu adımı otomotiv sektörü tarifelerinin %15’e düşürülmesi ve muafiyetler açısından olumlu karşıladı.
Yasal ve Siyasi Tepkiler
Trump’ın tarife politikaları, yargı ve kongre cephesinde tartışmalara neden oldu. New York’taki bir federal mahkeme, Mayıs 2025’te Trump’ın acil durum yetkilerini kullanarak tarifeleri dayatmasını anayasaya aykırı buldu. Ancak temyiz mahkemesi, davası sonuçlanana kadar tarifelerin yürürlükte kalmasına karar verdi. Demokratlar ve bazı Cumhuriyetçiler, tarifelerin tüketici maliyetlerini artıracağı ve ekonomiyi olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu.
Küresel Ekonomiye Olası Etkiler
Trump’ın korumacı politikaları, küresel ticaret savaşları riskini artırıyor. Tarifelerin enflasyonist baskı yaratması ve büyümeyi yavaşlatması bekleniyor. Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell, belirsizlik ortamının yatırım kararlarını olumsuz etkilediğini vurgularken, Trump, faiz indirimi talebiyle merkez bankasına baskı uygulamayı sürdürüyor. Avrupa ve Asya borsaları, tarife haberleriyle sert düşüşler yaşarken, yatırımcılar güvenli varlıklara yöneliyor.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Trump’ın metal muafiyeti kararı, küresel tedarik zincirlerini yeniden şekillendirebilecek stratejik bir adım olarak öne çıkıyor. Ancak, tarife politikalarının yasal ve ekonomik meşruiyeti sorgulanmaya devam ediyor. Önümüzdeki dönemde, ABD ile Çin, AB ve diğer ülkeler arasındaki ticaret müzakereleri, küresel ekonominin seyrini belirleyecek kritik bir role sahip olacak.
