- AB, ABD Başkanı Trump ile yapılan telefon görüşmesinin ardından Rusya’ya karşı 19. yaptırım paketini—özellikle kripto, bankacılık ve enerji sektörlerini hedef alacak şekilde—bu Cuma üye ülkelere sunmayı planlıyor.
- Von der Leyen, AB ülkelerinden Rus fosil yakıt ithalatını 2027 sonundan önce tamamen sonlandırma hedefini daha da öne çekmek istiyor; Trump ise Çin ve Hindistan’a Rus petrolü alımından dolayı %100’e varan gümrük tarifeleri uygulanmasını öneriyor.
- Yeni yaptırım paketi, Moskova’nın savaş ekonomisine finansman sağlayan gelir akışlarını kısıtlamayı amaçlayacak; ancak AB içinde Rusya ile enerji ilişkilerinde farklı düzeylerde bağımlılığı olan ülkelerin tavrı uygulamanın hızını etkileyebilir.
AB’den Yeni Yaptırımlar: Rusya’ya Yoğun Baskı Geliyor
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 17 Eylül’de yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna işgalinden bu yana uygulanacak olan 19. yaptırım paketini bu haftasonu sunacaklarını bildirdi. Paket, kripto varlıkların kullanılmasına sınırlamalar, Rus bankalarının itibarının zedelenmesine neden olacak önlemler ve enerji sektöründeki kısıtlamalar gibi alanları kapsayacak. Bu karar, von der Leyen ile ABD Başkanı Donald Trump arasında yapılan telefon görüşmesinden sonra geldi. Görüşmede Trump, AB’ye Rus petrolü alımını durdurması ve Çin ile Hindistan’dan gelen petrol alımlarını da yaptırımlarla engellemesini önerdi. Von der Leyen’in de enerji ithalatının aşamalı olarak kesilmesi hedefini erkene çekme isteği bu koordinasyonun önemli bir parçası.
Yeni Yaptırım Paketi Ne Getirecek?
- Sektörel Hedefler: Paket, öncelikle kripto para işlemleri, bankacılık sektörü ve Rusya’nın enerji sektörüne yönelik kısıtlamaları içerecek. Bu alanlar Moskova’nın finansal gelir kaynaklarını zayıflatmak için kritik görülüyor.
- Enerji İthalatı ve Zamanlama: AB daha önce Rus fosil yakıt ithalatını 2028 yılına kadar tamamen kesmeyi hedeflemişti. Von der Leyen bu tarihin öne çekilmesini savunuyor, Trump ise AB ülkelerinin Rus petrolü alımını derhal durdurmasını talep ediyor.
- ABD Baskısı ve Küresel Etki: Trump yönetimi, Çin ve Hindistan’ın Rus petrolü alımına yüksek gümrük vergileri konulmasını isterken, AB’den de benzer adımlar bekliyor. Bu durum uluslararası ticaret ilişkilerinde yeni sürtüşmelere yol açabilir.
Riskler & Uygulamadaki Zorluklar
- Enerji Bağımlılığı: AB içinde bazı ülkeler, özellikle enerji ithalatında Rusya’ya bağımlılığı hâlâ yüksek olan ülkeler bu kararlara katılım konusunda isteksiz. Budapeşte ve Bratislava gibi ülkeler yaptırım ve kısıtlama hedeflerinden sapma eğilimindeler.
- Yaptırımların Etkisi: Kripto veya bankalar üzerindeki sınırlamalar ve enerji ithalatının azaltılması gibi tedbirler zamanla etkisini gösterse de, anlık maliyetler ve siyasi direnç yüksek olabilir. Ayrıca, Çin ve Hindistan’dan gelen petrol alımları tam olarak kesilmezse, Moskova’nın gelir kaynaklarını daraltma çabaları sınırlı kalacaktır.
- Zamanlama ve Koordinasyon: Paket Cuma sunulacak gibi görünüyor, ancak von der Leyen, Trump’la yapılan görüşmeden sonra zamanlamanın büyük ölçüde ABD ile koordinasyona bağlı olduğunu belirtti. Bazı kaynaklar uygulama takviminde ve üye ülkeler arasındaki anlaşmada gecikmeler yaşanabileceğini öngörüyor.
Sonuç: Bundan Sonra Ne Bekleniyor?
Bu 19. yaptırım paketi, AB ile ABD arasındaki stratejik uyumu güçlendirme çabası içinde Moskova’ya karşı ekonomik baskıyı artırmayı amaçlıyor. Ancak yaptırımın etkin olması, uygulamanın hızı, enerji bağımlılığı olan ülkelerin tavrı ve başta Çin ile Hindistan olmak üzere küresel enerji pazarındaki satın alım pratiklerine bağlı olacak.
Uygulamanın başarılı olması durumunda Rus petrolü ihracat gelirlerinde ciddi düşüş, enerji fiyatlarında ise Avrupa’da kısa vadeli dalgalanma beklenebilir. Buna karşılık, ticaret ortaklarıyla olan ilişkiler gerginleşebilir; özellikle ABD’nin yaptığı “tarifeler karşılığı” baskılar AB içindeki bazı ülkelerde sert siyasi tartışmalara zemin hazırlayabilir.
Bu paket, Avrupa’nın gelecek enerji politikası, dış ticaret stratejisi ve küresel diplomasi mesajında önemli bir dönemeç olabilir.
