• Trump, hükümetin 1 Ekim’de kapanabileceğini söyledi; piyasalarda ihtimal %69’a yükseldi.
• Kongre’de bütçe anlaşmazlığı sürerken, federal kurumlara kalıcı işten çıkarma planı hazırlamaları istendi.
• Olası kapanma, havacılıktan sosyal yardımlara kadar kamu hizmetlerinde aksama riski yaratıyor.
Trump’ın Sert Çıkışı: “Gerekirse Kapanırız”
ABD Başkanı Donald Trump, bütçe krizinin çözülemediği takdirde hükümetin 1 Ekim’de kapanacağını açıkladı. Bu açıklama, piyasalarda ihtimali %60–69 bandında fiyatlanan senaryoyu daha da güçlü hale getirdi. Beyaz Saray, kapanmanın sorumluluğunu Demokratlara yüklerken, Senato’daki kısa vadeli fonlama tasarısı reddedildi. Demokratlar sağlık harcamaları ve sosyal programların korunmasını isterken, Cumhuriyetçiler “şartsız” bir bütçe talebinde ısrarcı.
Kapanma Senaryosunda Farklılık: Kalıcı Tasfiye Hazırlığı
Trump yönetimi, bu kez önceki kapanmalardan farklı olarak federal kurumlara kalıcı işten çıkarma planları hazırlamaları talimatı verdi. “Reduction in force” adı verilen bu uygulama, geçici izin yerine devlet çalışanlarının tamamen işten çıkarılması anlamına geliyor. Yaklaşık 300 bin kişiyi bulabilecek bir tasfiye listesi, Washington’da büyük endişe yaratıyor. Bu durum, kapanmayı geçici bir siyasi krizden çıkarıp yapısal bir küçülme operasyonuna dönüştürebilir.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler: Zincirleme Riskler
Olası bir kapanmanın en hızlı etkisi kamu hizmetlerinde görülecek. Uçuş kontrolörlerinin eğitimi durabileceği için havacılık sektörü aksamalardan en fazla etkilenecek alanlardan biri olacak. Sosyal yardım ödemeleri ve sağlık hizmetlerinde kesinti riski gündeme gelirken, güvenlik ve savunma harcamaları ise “öncelikli” kategoride tutulmaya çalışılacak. Piyasalarda ise geçmiş kapanmalara kıyasla daha sert bir tepki olasılığı konuşuluyor; çünkü bu kez kapanma sadece bütçe açığını değil, kamu çalışanı yapısını da kalıcı olarak değiştirme hedefi taşıyor.
Bu tablo, ABD’de yaklaşan “shutdown” riskinin sıradan bir Washington pazarlığı olmadığını, ekonomik ve kurumsal yapıyı dönüştürebilecek bir kriz potansiyeli taşıdığını gösteriyor.
