- Erdoğan Washington’da F-35 programına dönüş, yaptırımların kalkması ve teknoloji yatırımları arayacak.
- Trump ise savunma satışları, Boeing anlaşması ve 100 milyar dolarlık ticaret hedefini yeniden gündeme getirecek.
- Gazze–İsrail dosyası, iki liderin farklı önceliklerle masaya koyacağı en kritik siyasi başlık olacak.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın bu hafta yapacağı görüşme, iki ülke arasındaki en kapsamlı müzakere dosyalarından birine sahne olacak. Beş yıldır Beyaz Saray’a gitmeyen Erdoğan, Washington’da hem kişisel dostluğu öne çıkararak Trump ile ilişkilerini tazelemeyi hem de Türkiye’nin askeri ve ekonomik çıkarlarını yeniden masaya yatırmayı hedefliyor.
Savunma ve F-35 Dosyası
Görüşmenin en kritik başlıklarından biri, Türkiye’nin 2017’de Rusya’dan aldığı S-400 sistemleri nedeniyle dışlandığı F-35 programı olacak. Ankara, ödenen 1,4 milyar doların telafisini ve yeniden programa girişin önünü açmayı bekliyor. Trump kanadı ise Kongre ve İsrail’in güçlü itirazları nedeniyle yalnızca sınırlı söylemsel destek verebilecek. Buna rağmen F-16 modernizasyonu ve Boeing uçak satışları üzerinden kısa vadeli işbirliği öne çıkacak.
Suriye ve YPG/SDG Gerilimi
ABD tarafı, Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) sahada dengeleyici unsur olarak tutmak isterken, Türkiye’nin önceliği YPG/PKK bağlantılı yapının tamamen tasfiyesi. Ankara, sınır güvenliği ve alternatif terörle mücadele planlarını masaya koyacak. Trump yönetimi ise SDG’nin Suriye ordusuna entegrasyonunu tartışmaya açık görünüyor. Bu başlık, görüşmenin en çetin pazarlık alanı olacak.
Gazze–İsrail Çizgisi
Trump yönetimi İsrail’in güvenliğini öncelik kabul ediyor ve uluslararası baskıları dengelemeye çalışıyor. Erdoğan ise Gazze’de ateşkes, insani yardım ve Filistin devletinin tanınması şartlarını öne sürüyor. Ankara’nın İsrail ile normalleşmeyi bu koşullara bağlaması, masada farklı önceliklerin çarpışmasına yol açacak.
Ekonomi ve Küresel Denge
Trump tarafı kısa vadeli savunma, havacılık ve TRIPP projelerine odaklanırken, Türkiye ABD’den teknoloji yatırımları ve finansman arıyor. 100 milyar dolarlık ticaret hedefi yeniden canlandırılmak isteniyor. Ayrıca, Ukrayna savaşı sonrası Karadeniz güvenliği ve Türkiye’nin Rusya–Çin dengesini gözeten politikası da liderler arasında ele alınacak.
Trump–Erdoğan görüşmesi, askeri satışların yanı sıra Gazze’nin küresel gündemdeki rolü ve iki ülkenin farklılaşan stratejik öncelikleriyle öne çıkacak. Görüşme, Washington’da Türkiye’nin görünürlüğünü artırırken, iki liderin kişisel diplomasisine dayalı “zor konuların” test edildiği bir buluşma olacak.
Tabii! Paylaştığınız beklenti, ortak nokta ve farklılıkları temiz bir tablo halinde aşağıda düzenledim:
Trump–Erdoğan Görüşmesi Beklentiler Tablosu
| Konu Başlığı | Trump / ABD Tarafı Beklentileri | Erdoğan / Türkiye Tarafı Beklentileri |
|---|---|---|
| Liderlik & İlişki | Kişisel dostluk; Erdoğan’ı “ortak” olarak öne çıkarma; diyalog vurgusu | Trump ile kişisel dostluğu öne çıkarma; Washington’da hâlâ ilgi odağı olduğunu gösterme |
| Savunma & F-35 / F-16 | Boeing satışları, F-16 anlaşması; F-35 konusunda söylemsel esneklik; Kongre’ye rağmen çözüm arayışı | F-35’e yeniden giriş; ödenen 1,4 milyar $’ın telafisi; F-16 modernizasyonu; CAATSA yaptırımlarının kalkması |
| S-400 / Yaptırımlar | Orta yol arayışı; yaptırımların kısmen hafifletilmesi | S-400 konusunda “orta yol” çözümü; yaptırımların tamamen kaldırılması |
| Suriye / YPG & SDG | SDG’yi sahada dengeleyici güç; Suriye ordusuna entegrasyon; yeniden inşa fırsatları | ABD’nin YPG/SDG desteğini sonlandırması; sınır güvenliği; PKK bağlantılı grupların temizlenmesi |
| Gazze & İsrail | İsrail’in güvenliğine tam destek; uluslararası baskıyı dengeleme; arabuluculuk ihtimali | Gazze’de ateşkes; insani yardım; iki devletli çözüm; İsrail’le normalleşmeyi bu koşullara bağlama |
| Ekonomi & Ticaret | 100 milyar $ ticaret hedefi; savunma & inşaat sektörleri; TRIPP projesi üzerinden fırsatlar | İhracat artışı; ABD’den yatırım ve finansman (Eximbank); savunma ve teknoloji işbirliği |
| Rusya & Çin | Türkiye’yi Rusya/Çin’e kaptırmamak; NATO bağlarını güçlendirmek | NATO üyesi kimliği koruyarak Rusya ve Çin ile denge siyaseti sürdürmek |
| Ukrayna | Tavizlerle bitiş; Karadeniz güvenliği | Karadeniz güvenliğinin sağlanması; savaş sonrası çözümde arabuluculuk |
| Demokrasi & İnsan Hakları | Trump için gündem dışı; Kongre ve AB için sorunlu alan | İçeride baskıların sürmesi; dış ilişkilerde demokrasi dosyasının engel olmaması beklentisi |
| Genel Strateji | “Önce Amerika”; kısa vadeli ticari ve askeri kazanımlar | Washington’da görünürlük; askeri satışların önü açılırken Gazze’nin küresel gündemde tutulması |
Ortak Noktalar
| ABD / Trump | Ortak Noktalar | Türkiye / Erdoğan |
|---|---|---|
| F-35 konusunda sınırlı destek, Kongre/İsrail engeli | Kişisel dostluk ve lider diplomasisi | F-35’e dönüş, yaptırımların kaldırılması |
| SDG’yi güvenlik aktörü olarak görme | Suriye sonrası yönetim ve entegrasyon | YPG/SDG desteğinin tamamen bitmesi |
| İsrail’in güvenliği öncelik | 100 milyar $ ticaret hedefi | Filistin devleti, ateşkes, şartlı normalleşme |
| Demokrasi Trump için gündem dışı | Rusya–Çin dengesinde işbirliği | İç baskılara rağmen dış ilişkilerde sorun olmaması |
| Savunma & TRIPP odaklı ekonomi | Ukrayna’da tavizlerle barış | Teknoloji yatırımı ve finansmana erişim isteği |
| Çatışma yerine diyalog vurgusu |
Farklılıklar
| Konu Başlığı | ABD / Trump Beklentileri | Türkiye / Erdoğan Beklentileri |
|---|---|---|
| F-35 & S-400 | Kongre ve İsrail engeli nedeniyle sınırlı destek; teslimatlar gecikmeli olabilir | F-35’e yeniden giriş; 1,4 milyar $’ın telafisi; CAATSA yaptırımlarının kaldırılması |
| YPG / SDG Politikası | SDG’yi güvenlik aktörü olarak görme; entegrasyona açık | YPG/SDG desteğinin tamamen bitmesi; PKK bağlantılarının temizlenmesi |
| Gazze & İsrail | İsrail’in güvenliğine tam destek; dengeleme politikası | Ateşkes, insani yardım, Filistin devletinin tanınması; normalleşmeyi buna bağlama |
| Demokrasi & İnsan Hakları | Trump için gündem dışı ama Kongre/AB için kritik sorun | İçeride baskılar sürerken, dış ilişkilerde engel olmaması beklentisi |
| Ekonomik Yaklaşım | Savunma, havacılık ve TRIPP gibi kısa vadeli projelere odaklı | Savunma ve inşaatın ötesinde teknoloji yatırımı ve finansmana erişim |
