Scott Bessent’in Üçlü Mesajı: Fed, Çin ve Ticaret Vergileri Üzerinden Yeni Denge Arayışı
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Washington’da sadece piyasalara değil, doğrudan Amerikan siyasetinin ve küresel ekonominin kalbine dokunan açıklamalar yaptı. Fox Business’a verdiği röportaj, Kabine toplantısında sarf ettiği sözler ve ardından Reuters’a yansıyan notlar, aslında tek bir çerçeveye oturuyor: Trump yönetiminin ekonomi stratejisi, şeffaflık ve bağımsızlık sınavlarıyla içerde test edilirken, dışarıda gümrük vergileri ve Çin müzakereleriyle yeni bir güç oyunu kuruluyor.
1. Fed’de “İç Denetim” Çağrısı ve Cook Krizi
Bessent’in ilk gündemi, Fed Guvernörü Lisa Cook hakkındaki ipotek dolandırıcılığı iddiaları oldu. Başkan Donald Trump, Cook’u görevden almak için harekete geçerken, Cook’un avukatı dava açmaya hazırlanıyor.
Bessent, bu süreci bir kurumsal test olarak ele aldı:
- Powell’a “dışarıdan inceleme yapılmadan önce Fed içinde kendi iç denetimini yapması” çağrısında bulundu.
- Fed’in hesap vermeyen bir kurum algısına karşı, “güvenin ancak şeffaflıkla yeniden tesis edilebileceğini” söyledi.
- Özellikle altını çizdiği nokta: Cook’un iddialara doğrudan “ben yapmadım” demekten kaçınması ve sürekli “başkan beni alamaz” söylemine yaslanması.
Buradaki mesaj açık: Trump yönetimi, Fed üzerindeki etkisini artırırken, Bessent bu süreci “kurumsal güven” çerçevesinde yeniden paketliyor.
2. Powell Sonrası: Fed Başkanlığı İçin Kulis
Powell’ın görev süresi Mayıs 2026’da sona eriyor. Bessent, İşçi Bayramı tatilinden sonra adaylarla görüşmelere başlayacağını, sonbaharda Trump’a üç-dört isimlik bir liste sunacaklarını belirtti.
Bu, Trump’ın “ben başkanım, istediğimi yaparım” söylemiyle birleşince, Fed bağımsızlığı tartışmalarını büyütüyor. Ancak Bessent’in dili daha dengeli: “Tüm Fed yetkilileri bağımsızdır.” Bu ifade, piyasalara “kurum işlevselliğini sürdürüyor” sinyali vermeyi amaçlıyor.
3. Çin ile Masada: “Her Şey Konuşulur”
Bessent’in ikinci büyük dosyası, ABD-Çin ticari müzakereleri. Ekim sonu veya Kasım başında Çinli mevkidaşıyla görüşeceğini belirten Hazine Bakanı, “her şey masada” diyerek esneklik mesajı verdi.
- “Son derece dikkatli ilerliyoruz” ifadesi, iki tarafın da gerilimi tırmandırmak yerine, kontrollü bir sürece odaklandığını gösteriyor.
- Bu, Trump’ın seçim öncesi dönemde Çin’e karşı hem sertlik kartını açık tutmak, hem de müzakereyle “ticari kazanım” sağlamak istediğine işaret ediyor.
Çin için mesaj: Washington, masada kırmızı çizgileri değil, pazarlık alanlarını genişletmeyi hedefliyor.
4. Ticaret Vergilerinde Rekor: “Yarım Trilyonun Üstü”
Bessent’in en dikkat çeken üçüncü başlığı, gümrük vergileri oldu. Kabine toplantısında şunu söyledi:
- Temmuz’dan Ağustos’a gümrük gelirlerinde büyük bir sıçrama yaşandı.
- Eylül’de çok daha yüksek bir artış beklendiğini ifade etti.
- Yıllık 300 milyar dolar tahmininin “çok düşük” olduğunu, rakamın yarım trilyon doların üstüne, belki trilyona yaklaşabileceğini söyledi.
Rakamlar dikkat çekici:
- Temmuz 2024’te 7 milyar dolar olan aylık gümrük vergisi geliri, Temmuz 2025’te 21 milyar dolara çıktı.
- Ağustos ayında toplam 29,6 milyar dolarlık gümrük ve tüketim vergisi toplandı.
Bessent, Kongre Bütçe Ofisi’nin de projeksiyonlarını yukarı yönlü revize ettiğini, gümrük gelirlerinin on yıl içinde federal açıkları 4 trilyon dolara kadar azaltabileceğini belirtti.
5. Nvidia ve “Altın Hisse” Politikası
Fox Business’taki röportajda Bessent’e, teknoloji devlerine devlet müdahalesi de soruldu. Nvidia için “finansal desteğe ihtiyacı yok, masada değil” dedi. Ancak gemi inşaatı gibi sektörlerde devletin hisse alımları gündeme gelebilir diyerek, “Trump’ın altın hisse” stratejisini başka alanlara da açabileceğini ima etti.
Haziran’da Nippon Steel’in US Steel satın alımında Washington’un “altın hisse” alarak operasyonlarda söz hakkı elde etmesi, bu stratejinin pratiğe dökülmüş haliydi.
Bsekonomi Yorumu: Stratejinin Üç Ayağı
Bessent’in açıklamaları, Trump yönetiminin ekonomi yaklaşımını üç ana eksende özetliyor:
- Kurumlar ve Güven: Fed’deki tartışmaları “iç denetim ve şeffaflık” çağrısıyla çerçeveleyerek piyasalara güven mesajı verme.
- Küresel Müzakere: Çin ile “her şey masada” diyerek gerilimi pazarlık gücüne dönüştürme.
- Gelir ve Koruma: Gümrük vergilerini sadece korumacı bir araç değil, bütçe açığını kapatan stratejik bir gelir kalemi haline getirme.
Sonuç: Washington’da Sertlik ile Esneklik Arasında
Scott Bessent, Trump’ın ekonomik politikasında “köprü figürü” rolünü üstleniyor. Bir yandan Fed ve piyasalara şeffaflık mesajı veriyor, diğer yandan ticarette agresif vergi politikalarıyla bütçe açığını kontrol altına alma hedefini savunuyor.
Çin’le masada “her şeyin konuşulabileceğini” söylemesi, Washington’un sadece sertlik değil, kontrollü pazarlık stratejisi izlediğini gösteriyor. Ancak altın hisse ve gümrük vergilerinde sertlik, Trump döneminin ekonomik kimliğini yeniden tanımlayan temel unsurlar olmaya devam ediyor.
Kısacası Bessent, Fed’den Pekin’e, gümrük gelirlerinden Nvidia’ya uzanan geniş bir dosya üzerinden Trump ekonomisinin yeni manifestosunu şekillendiriyor: güven tesis ederek içeriyi yatıştırmak, sert müzakereyle dışarıda avantaj kazanmak.
