BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Dünyanın en popüler kısa video uygulamasının kime ait olması gerektiğine dair uzun süren hikâye neredeyse sona eriyor. 25 Eylül’de Donald Trump, uygulamanın Amerika’da faaliyet göstermeye devam etmesine izin veren bir başkanlık kararnamesi imzaladı. Karar, Çinli sahibi ByteDance’in TikTok’un Amerikan operasyonlarındaki hissesinin büyük bölümünü satması şartına bağlı. ByteDance uygulamanın %20’sinden daha azına sahip olacak; geri kalan büyük kısmı ise Amerikalı yatırımcılar tarafından satın alınacak. 120 gün içinde tamamlanması gereken bu anlaşma, yasak tehditleri ve başkanlar arasındaki gergin telefon görüşmeleriyle geçen yıllar süren sürecin sonunun başlangıcını işaret ediyor. Grafiklerimiz, çok tartışılan bu platformda kimlerin ve nelerin öne çıktığını gösteriyor.
Başkanın platforma olan ilgisi esasen erişim ve etkiden kaynaklanıyor. Her ay 116 milyondan fazla Amerikalı TikTok kullanıyor. Uygulama özellikle genç Amerikalılar arasında popüler. En yoğun kullanıcılar 18–25 yaş arası gençler; haziran ayında günde neredeyse bir saatlerini video izleyerek ya da paylaşarak geçirdiler. Gençler içinse TikTok tercih edilen uygulama: YouTube ve Instagram’ın toplamından daha fazla zamanlarını TikTok’ta harcıyorlar (bkz. grafik 1). Bay Trump, geçen yılki seçimde genç seçmenler arasında beklenenden daha iyi performans göstermesini TikTok içeriklerine bağladı. Başkan muhtemelen platformun kendisini desteklemeye devam etmesini umuyor—yeni sahipler arasında müttefiklerinin kontrolündeki birkaç firma bulunuyor.
Bu erişim TikTok’u ticari bir güç merkezine dönüştürüyor. Analistler, ağırlıklı olarak reklam ve e-ticaretten elde edilen Amerikan gelirlerinin bu yıl 20 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor. Araştırma şirketi eMarketer’a göre, önümüzdeki yıl Amerika’daki reklam satışları neredeyse dörtte bir oranında büyüyecek. Bir yasak ihtimali gündemde olmasına rağmen, başka bir araştırma şirketi olan Sensor Tower’a göre, TikTok bu yıl Amerika’da en çok indirilen uygulamalardan biri olmaya devam etti. Ancak çatlaklar da oluşmaya başlıyor. Amerikalıların platformda geçirdiği süre düşüyor (bkz. grafik 2); bunun nedeni Instagram ve YouTube gibi rakiplerin TikTok’un özelliklerini taklit etmesi ve birçok kullanıcının (ya da ebeveynlerinin) telefonda geçirilen zamanı sınırlamaya çalışması.
TikTok’ta kullanıcıların ne gördüğünü tam olarak değerlendirmek ise daha zor. Diğer sosyal medya şirketleri gibi platform da verilerini ketum bir şekilde saklıyor ve paylaşılan içeriklere dair merkezi bir genel bakış sunmuyor. Neyse ki bu yıl Mayıs ayında yayımlanan bir çalışma taslağında, araştırmacı Benjamin Steel ve birlikte çalıştığı yazarlar, kısa zaman aralıkları içinde platformda yayımlanan her videoyu yakalamanın akıllıca bir yolunu geliştirdi. Yazarlar, geçen yıl rastgele bir gün (10 Nisan 2024) yayımlanan gönderilerin bir örneklemini The Economist ile paylaştı. Bu da tam olarak ne kadar ve ne tür içerik paylaşıldığına dair bir fikir veriyor.
Sonuçlar, uygulamanın hafiflik ve estetiğe yönelik ününü doğruluyor. TikTok, videolara kategori etiketleri atıyor. Etiketsiz videolar çıkarıldığında (örneklemin yaklaşık %30’unu oluşturuyordu), içeriklerin %23’ünün eğlence ve pop kültürle ilgili olduğu, buna dudak senkronizasyonlarının da dâhil olduğu görüldü. %13’ü güzellik ve modayla ilgiliydi (bkz. grafik 3). Yaklaşık %42’si ise TikTok’un belirsiz “rastgele çekim” kategorisine girdi. Çarpıcı bir bulgu da içerikte çocukların yaygınlığı oldu. TikTok’un kendi etiketlerine göre gönderilerin %4’ünde bebekler yer aldı; bu da onu tekil kategoriler içinde dördüncü sıraya taşıdı. Steel ve meslektaşları, videolarda çocukları tespit etmek için bir makine öğrenimi modeli eğittiler ve örneklemlerindeki tüm gönderilerin neredeyse beşte birinde reşit olmayanların bulunduğunu ortaya koydular.
TikTok’un kategorileri dikkatle değerlendirilmelidir—örneğin siyaset ya da çatışma için bir etiket bulunmuyor ve şirket gönderilerin nasıl sınıflandırıldığını açıklamıyor. Hashtag’ler ise çapraz kontrol sunuyor: #fyp (For You Page’in kısaltması, TikTok’un ana sayfası) ve #viral gibi genel etiketlerin ötesinde, 1,9 milyon videoluk veri setinde en popüler etiket 16.000’den fazla kez kullanılan “#duet” oldu. “#politics” etiketi ise yalnızca 58 videoda göründü.
Kullanıcıların gerçekte ne gördüğünü TikTok’un öneri algoritması belirliyor. Uygulamayı bu kadar popüler yapan “gizli sos” bu ve aynı zamanda Trump’ın uygulamayı Amerikan kontrolüne almak istemesinin nedenlerinden biri. TikTok’un yeni Amerikan sahipliği altında cazibesini koruyup korumayacağı, bu verilerin devralınıp alınmayacağına bağlı olabilir. Eğer devralınmazsa algoritmanın kullanıcıların zevklerini en baştan öğrenmesi gerekecek. Yıllarını kendi akışlarını eğitmeye harcayan milyonlar için bu, uygulamayı terk etmelerine yetecek bir sebep olabilir.
