BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Altın vadeli işlemlerinin fiyatı ilk kez ons başına 4.000 dolara ulaştı. Sarı metalin fiyatı bu yıl Donald Trump’ın dengesiz ticaret politikalarının yatırımcıların dolara ve Amerikan tahvillerine olan güvenini sarsmasının ardından yüzde 50’den fazla arttı. Son yükseliş ise, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz oranlarını düşüreceğini açıklamasının ardından ülkede enflasyonun kalıcı olacağına dair korkularla birlikte geldi.
Trump, Kanada’nın Amerika ile ticaret müzakerelerinden “çok mutlu” ayrılacağını öngördü. Kanada Başbakanı Mark Carney’in Washington’a görüşmeler için gelmesiyle Beyaz Saray’da konuşan Trump, anlaşmaya varmanın “karmaşık” olduğunu çünkü komşu ülkelerin “doğal bir iş çatışması” yaşadığını söyledi. Carney ise Kanada’nın “doğru anlaşmayı” elde edeceğini belirtti.
Suriye hükümeti yetkilileri, Amerika destekli Kürt grubu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) temsilcileriyle Şam’da bir araya geldi. Salı günü taraflar, kuzey Suriye’deki çatışmaların ardından ateşkes konusunda anlaşmıştı. Bu sırada Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa, Amerikalı yetkilileri kabul etti. Görüşmelerde Mart ayında SDG ile varılan ve grubun Suriye ordusuna entegre edilmesini öngören planların ele alındığı bildirildi.
New York Borsası’nın ana şirketi Intercontinental Exchange (ICE), kripto para tabanlı tahmin piyasası Polymarket’e 2 milyar dolara kadar yatırım yapacak. Tahmin piyasaları, kullanıcıların spor karşılaşmaları veya seçimler gibi olayların sonuçları üzerine spekülasyon yapmasına olanak tanıyarak kumar ve ticaret arasındaki çizgiyi bulanıklaştırıyor. ICE ayrıca Polymarket’in verilerinin dağıtıcısı olacak. Anlaşma Polymarket’i yaklaşık 8 milyar dolar değerinde kılıyor.
Jaguar Land Rover, 31 Ağustos’taki bir siber saldırının ardından durdurduğu İngiltere’deki üretim faaliyetlerini kademeli olarak yeniden başlatmaya başladı. Şirket ayrıca tedarikçilere erken ödeme yapabilmek için bir finansman planı üzerinde anlaşmaya vardı. Küresel çapta yaşanan duruş, tedarikçilerin işlerini ve yaklaşık 200.000 bağlantılı işi riske sokmuştu. Daha önce İngiliz hükümeti, tedarikçilerini desteklemek için JLR’ye 1,5 milyar sterlinlik kredi sağlamıştı.
Avrupa Komisyonu, gümrüksüz çelik ithalatını yılda yaklaşık yarı yarıya azaltarak 18,3 milyon tona düşürmeyi ve bu kotanın üzerindeki ithalatlara uygulanan vergileri yüzde 50’ye çıkarmayı önerdi. Plan, özellikle Çin kaynaklı küresel kapasite fazlası nedeniyle zorlanan AB’nin çelik endüstrisini desteklemeyi amaçlıyor. Değişiklikler, ihracatının yüzde 80’i Avrupa’ya giden İngiliz çelik sektörü için tehdit oluşturuyor.
Fizik dalında Nobel Ödülü, 1980’lerde kuantum mekaniği üzerine yaptıkları çalışmalarla üç Amerikalı bilim insanına verildi. John Clarke, Michel Devoret ve John Martinis, atom altı parçacıkların garip davranışlarını, elde tutulabilecek kadar büyük devrelerde sergileyen sistemler inşa ettiler. Çalışmaları sonunda bugün birçok kuantum bilgisayarında kullanılan süperiletken kübitin geliştirilmesine yol açtı.
Britanya ve Hindistan yakınlaşıyor
Sir Keir Starmer ve Narendra Modi’nin yılları oldukça çalkantılı geçti. Görevde sadece 16 aydır bulunan Britanya Başbakanı, skandallar nedeniyle zayıfladı. Hindistan’daki mevkidaşı da sorunlarla karşılaştı. Amerika Başkanı Donald Trump, Ağustos ayında Hindistan’a %50’lik bir “ceza” tarifesi uyguladı. Her iki ülkede de muhalefet partileri bu zayıflıkları fırsat olarak görüyor.
Bu nedenle, Sir Keir’in Çarşamba günü Hindistan’a gerçekleştirdiği ilk resmi ziyaret dikkat çekici bir zamana denk geliyor; yükselen bir güç ile gerileyen bir gücün liderlerini bir araya getiriyor. Hindistan’ın ekonomisi son yıllarda hızla büyüdü: 2021’de Britanya’yı geride bırakarak dünyanın beşinci büyük ekonomisi oldu. Britanya ise durgunluk yaşıyor. Temmuz ayında iki ülke otomobil, viski ve kıyafetlerde tarifeleri düşüren bir ticaret anlaşması imzaladı. Savunma ve teknoloji konularında da ek anlaşmalardan söz ediliyor. Modi için bu, Hindistan’ın yükselişini destekleyecek istikrarlı ortaklar bulmayı hedeflediği bir “Avrupa’ya yöneliş” anlamına gelebilir. Sir Keir içinse bu, sadece ülkesindeki sorunlardan biraz uzaklaşma fırsatı olabilir.
Ukrayna, Amerika’nın Tomahawk füzelerine göz dikiyor
Ukrayna savaşı, karadan çok havada daha dinamik ilerliyor. Her iki tarafın da fiber optik (parazit önleyici) dronlarının menzili arttı ve bu durum cephe hattı boyunca neredeyse hiçbir şeyin vurulmadan hareket edemeyeceği bir alan oluşturdu. Bu, Rusya’nın yaz taarruzunun duraklamasının nedenlerinden biri. Rus ordusu, Eylül ayında Ağustos ayına kıyasla yarısı kadar toprak ele geçirdi.
Cephede sıkışan Rusya, Ukraynalı sivilleri ve enerji altyapısını hedef alan daha fazla drone ve füze saldırısı başlatıyor. Ukrayna ise Rusya’nın petrol rafinerilerine yönelik drone saldırılarını yoğunlaştırdı. Bu saldırılar rafinerilerin neredeyse yarısını vurdu ve yakıt sıkıntılarına yol açtı.
Donald Trump, Ukrayna’ya Tomahawk füzeleri satma fikrini dile getirdi. Bu uzun menzilli silahlar, Rusya’nın arka bölgesindeki yeni hedeflere — cephe hattının 1.300 km gerisindeki Yelabuga’daki en büyük Gerbera-drone fabrikası da dahil olmak üzere — ulaşabilir. Ancak Ukrayna, Tomahawk almadan da yakında kendi geliştirdiği Flamingo seyir füzesiyle bu tür tesisleri vurmaya başlayabilir; zira bu silah seri üretim aşamasına yaklaşıyor.
Hamas ve İsrail’in nefes kesen barış görüşmeleri
Gazze’deki savaş üçüncü yılına girerken, onu sona erdirmeye yönelik müzakereler de üçüncü gününe girdi. Çarşamba günü diplomatlar, ateşkes için Donald Trump’ın planını görüşmek üzere Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde yeniden bir araya gelecek. Hava iyimser. Trump, bir anlaşma için “gerçekten iyi bir şans” olduğunu düşünüyor. Mısırlı yetkililer de görüşmelerin olumlu geçtiğini söylüyor. Ancak Hamas’ın silahsızlandırılmasından İsrail’in Gazze’den ne ölçüde çekileceğine kadar en çetin konularda henüz somut bir uzlaşma işareti yok.
Savaş 7 Ekim 2023’te başladığında kimse bu kadar uzun süreceğini tahmin etmemişti. Fakat her iki taraf da inatçı çıktı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, iktidar koalisyonunu parçalayabilecek bir ateşkesten kaçındı. Hamas ise Gazze’deki yıkıma rağmen silah bırakmayı reddetti. Amerika ve Arap ülkelerinin baskısı tarafları masaya oturttu, ancak henüz onları anlaşmaya zorlayabilmiş değil.
Göksel bir gösteri
Bu hafta gökyüzüne bakmak alışılmadık derecede ödüllendirici olabilir. Salı günü, Dünya’ya en yakın noktasında yükselen dolunay, “süper Ay” yaratarak normalden daha büyük ve parlak görünmesini sağladı. Aynı zamanda Hasat Ayı olarak da bilinen bu manzara, Çarşamba sabahının erken saatlerine kadar büyülemeye devam edecek, ardından küçülmeye başlayacak. Bu yıl bitmeden meydana gelecek üç süper Aydan ilki bu.
Hasat Ayı, bu haftaki tek göksel şölen değil. Britanya Meteoroloji Ofisi, Salı ve Çarşamba günleri artan jeomanyetik aktivite öngörüyor; bu da kuzey ışıklarını görme ihtimalini artırıyor. Ayrıca, kuzey yarımküreden izlenebilen yıllık Ejderha (Draconid) meteor yağmurunun da Çarşamba akşamı zirveye ulaşması bekleniyor. Kuyrukları yaklaşık bir saniye süren birçok kayan yıldız görülebilir. Ancak bu göksel şölenler aynı gökyüzünü paylaşmak zorunda olduğundan, parlak Hasat Ayı muhtemelen diğerlerini gölgede bırakacak—ki bu da onun ayrıcalığı.
