BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Donald Trump, Güney Kore’de Şi Cinping ile yaptığı görüşmenin ardından Çin’e uygulanan genel gümrük vergisi oranını yüzde 57’den yüzde 47’ye düşüreceğini açıkladı. Çin’in ABD’ye fentanil akışını durdurma çabalarını teşvik etmek amacıyla getirilen ek vergiler ise yarıya indirilerek yüzde 10’a çekilecek. Trump, karşılığında Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına devam edeceğini, fentanil ticaretini sıkı şekilde denetleyeceğini ve ABD’den soya fasulyesi alımlarını yeniden başlatacağını belirtti. Ayrıca Nisan ayında Çin’i ziyaret etmeyi planladığını duyurdu.
Avrupa Merkez Bankası (ECB), gösterge faiz oranını üst üste üçüncü toplantıda da yüzde 2 seviyesinde sabit tuttu. ECB Başkanı Christine Lagarde, ekonominin toparlanma sinyalleri vermeye başladığını belirterek para politikasının “uygun bir konumda” olduğunu söyledi. Ancak, ABD’nin gümrük vergilerinin büyüme üzerinde olumsuz etki yaratabileceğine dikkat çekerek ileride faiz indirimi ihtimalini dışlamadı.
Trump ayrıca, Savaş Bakanlığı’na 1992’den bu yana ilk kez nükleer silah testlerine derhal başlanması talimatı verdiğini açıkladı. Öte yandan Vladimir Putin, “mevcut hiçbir savunma sistemiyle engellenemeyen” Poseidon adlı su altı nükleer dronunun başarıyla test edildiğini duyurdu. Nükleer enerjiyle çalışan ve nükleer kapasiteye sahip bu silahın 10.000 kilometre menzile, saatte 185 kilometre hıza ulaşabildiği ve tsunamilere yol açabilecek güçte olduğu bildirildi.
İlaç devi Novo Nordisk, rakibi Pfizer’in 7,3 milyar dolarlık Metsera satın alma teklifine karşılık, 9 milyar dolara kadar çıkabilecek yeni bir teklif sundu. Obeziteyle mücadele eden ilaçlar geliştiren biyoteknoloji girişimi Metsera’yı satın alması halinde Novo Nordisk, Pfizer’in son derece kârlı GLP-1 kilo verme ilaçları pazarına girişini engellemiş olacak. Metsera yönetim kurulu teklifleri şu anda değerlendirme aşamasında.
Tanzanya’da, Çarşamba günü yapılan ve şiddet olaylarının gölgesinde geçen seçimlerde Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan’ın yeniden seçilmesinin ardından protestolar patlak verdi. Ülkenin en büyük şehri Darüsselam’da polis, seçimlerin tekrarlanmasını talep eden kalabalıkları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Aktivistler, ülke genelinde ilan edilen sokağa çıkma yasağı ve internet kesintisi sırasında çok sayıda ölüm bildirildiğini açıkladı.
Volkswagen, üçüncü çeyrekte 1,3 milyar avro (1,5 milyar dolar) faaliyet zararı açıkladı. Şirketin iştiraki Porsche’nin bazı elektrikli araç projelerini ertelemesi ve hibrit ile benzinli modellere yönelmesi, grup genelinde 4,7 milyar avroluk ek maliyete neden oldu. ABD’nin uyguladığı gümrük vergilerinden beklenen 5 milyar avroluk zarar da eklendiğinde, Volkswagen kârlılığını yeniden inşa etmek için maliyetleri daha da kısmayı planlıyor.
Hollanda genel seçimlerinde liberal D66 partisinin en fazla sandalyeyi kazandığı görülüyor. Oylama, Geert Wilders liderliğindeki aşırı sağcı PVV’nin en büyük parti olduğu kısa ömürlü ve dağınık hükümetin Haziran ayında çökmesinin ardından yapıldı. Çıkış anketlerine göre D66, 150 sandalyenin 27’sini kazandı. Parti lideri Rob Jetten’in koalisyon kurup başbakan olması neredeyse kesin.
Şimdilik bir gümrük barışı
Donald Trump, Perşembe günü Güney Kore’de düzenlenen Asya-Pasifik zirvesi kapsamında Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile bir araya geldi. Bu, iki liderin 2019’dan sonraki ilk buluşmasıydı. Piyasalar görüşme öncesinde yükseliş yaşadı; yatırımcılar, iki ülkenin yürüttüğü ekonomik savaşı yumuşatacağına dair umut besliyordu. Hafta başında iyimser açıklamalarda bulunan Trump, “çok iyi bir sonuç” beklediğini söylemişti.
İki ülkenin müzakerecileri, şimdiden bir “anlaşma çerçevesi” üzerinde uzlaştı. Görüşmenin ayrıntıları hâlâ ortaya çıkıyor, ancak ABD’nin Çin mallarına yönelik yeni gümrük vergilerini ertelemesi ve mevcut vergileri düşürmesi bekleniyor. Trump, Çin’in daha fazla Amerikan soya fasulyesi satın alacağını belirterek bunu “Amerikalı çiftçiler için büyük bir kazanç” olarak nitelendirdi. Ayrıca Çin’in, yüksek teknoloji ürünlerinde kullanılan nadir toprak elementlerinin ihracatına getirdiği kısıtlamaların uygulanmasını da erteleyebileceği bildirildi.
Tüm bu adımlar, iki liderin şimdilik bir “ticaret ateşkesi” ilan etmesine imkân tanıyabilir. Ancak geçmişte iki süper güç arasında yapılan benzer uzlaşmaların uzun ömürlü olmadığını tarih defalarca göstermişti.
Avrupa ekonomisinde toparlanma sinyalleri
Avrupa ekonomisi son birkaç yıldır zorlu bir dönemden geçiyor. Enflasyon ve enerji krizi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle daha da derinleşti; en yakın müttefiki olan Amerika korumacılığa yöneldi; bir zamanlar hayati bir ihracat pazarı olan Çin ise artık ucuz mallarla Avrupa pazarını dolduran güçlü bir rakip haline geldi. Tüm bunlara ek olarak, aşırı sağ partilerin güçlenen oy oranları birçok hükümeti gerekli reformları yapmaktan ve kamu harcamalarını kısmaktan alıkoydu. Buna rağmen, euro bölgesinin GSYH’si üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2 büyüyerek beklentilerin biraz üzerinde gerçekleşti. Bu toparlanmada özellikle Fransa etkili oldu.
Umudu artıran başka işaretler de var. Son aylarda iş dünyası güvenini ölçen anketlerde iyileşme gözleniyor ve euro bölgesi şirketleri siparişlerin arttığını bildiriyor. Finansal veri sağlayıcısı S&P Global’e göre, Alman üreticiler bile yurt dışından artan talep görmeye başladı.
Şimdi Avrupa’nın ihtiyacı olan şey, tüketici güveninde bir canlanma. 2025’in ilk yarısında hanehalkı gelirlerinin daha büyük bir kısmını tasarrufa yöneltti. Eğer bu eğilim tersine dönerse, ekonomik toparlanma ivme kazanabilir.
Japonya’nın faiz dengesi oyunu
Japonya Merkez Bankası (BoJ), Perşembe günü gösterge faiz oranını yüzde 0,5 seviyesinde sabit tuttu. Banka bu yılın başlarında faiz artırarak ülkenin uzun süredir devam eden deflasyonist döneminin sona erebileceğine dair sinyaller vermişti. Ancak belirsizlikler sürüyor. Donald Trump’ın yeni gümrük tarifeleri, ihracatçıların görünümünü gölgeliyor; reel ücretlerdeki düşüş ise tüketici harcamalarını zayıflatmaya devam ediyor. Büyümenin yavaş seyretmesi ve yen üzerindeki baskı nedeniyle politika yapıcılar şimdilik beklemede kalmayı tercih etti.
Siyasi belirsizlikler de tabloyu karmaşıklaştırıyor. Japonya’nın yeni başbakanı Takaichi Sanae, selefine kıyasla hanehalkını enflasyonun etkisinden korumak için vergi indirimleri ya da mali teşvikleri desteklemeye daha eğilimli. Ancak Takaichi’nin genel ekonomik gündemi hâlâ net değil. Yeni maliye bakanı ise daha güçlü bir yen görmek istediğini ima etti — bunun için faizlerin yükseltilmesi gerekecek. Yine de BoJ aceleci görünmüyor. On yıllar süren deflasyonla mücadelenin ardından birkaç ay daha beklemek Japonya için çok da büyük bir fark yaratmayacak gibi görünüyor.
Gazze’de kırılgan bir barış
Gazze’deki kırılgan ateşkes yeniden sınanıyor. İsrail, Salı günü Hamas’ı anlaşmayı ihlal etmekle suçladı; gerekçe olarak Refah yakınlarında askerlerine ateş açılmasını (bir asker hayatını kaybetti) ve esirlerin cesetlerinin geri tesliminde yaşanan gecikmeleri gösterdi. Filistinli yetkililere göre, İsrail bu olayın ardından düzenlediği hava saldırılarında 100’den fazla kişi hayatını kaybetti.
Amerika, İsrail’e ateşkese bağlı kalması yönünde baskı yapıyor. Donald Trump, yaşanan olayın ateşkesin çökmesi anlamına gelmediğini söyleyerek, “Hiçbir şey bunu tehlikeye atmayacak,” ifadelerini kullandı. Gerçekten de saatler süren bombardımanın ardından İsrail ordusu ateşkesin yeniden yürürlükte olduğunu açıkladı.
Şimdilik gergin bir sükûnet hakim. Ancak Hamas’ın silahsızlandırılması ya da uluslararası bir barış gücünün oluşturulması yönünde kayda değer bir ilerleme sağlanmış değil. Bu iki adım, İsrail’in askeri çekilmesinin bir sonraki aşaması için ön koşul olarak görülüyor. Gazze’nin geleceği ise hâlâ belirsizliğini koruyor.
