BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
Ukrayna hükümetine göre Rusya’nın başkent Kiev’e düzenlediği “büyük” saldırıda en az dört kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi de yaralandı. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Rusya’nın gece boyunca çeşitli hedeflere yaklaşık 600 insansız hava aracı ve 50’ye yakın füze fırlattığını, ancak çoğunun düşürüldüğünü açıkladı. Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Amerika, Avrupa ve G20’yi Rusya’ya karşı “kararlı adımlar” atmaya çağırdı.
Danimarka’daki askeri tesislerin yakınlarında gece boyunca yeniden insansız hava araçları görüldü. Hafta başında yaşanan benzer ihlaller, bazı havaalanlarının kapatılmasına yol açmıştı. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, daha önce Rusya’nın bu olaylarda parmağı olabileceğini söylemişti. Kremlin ise sorumluluğu reddetti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, cumartesi günü yaptığı açıklamada ülkesinin NATO veya AB ülkelerine saldırma niyetinde olmadığını yineledi.
Donald Trump’ın salı günü, Virginia’daki Quantico Deniz Piyadeleri üssünde Amerika’nın üst düzey askeri komutanlarıyla yapılacak bir toplantıya katılması bekleniyor. Savunma Bakanı Pete Hegseth, dünya genelinde görev yapan yüzlerce general ve amirali toplantıya çağırdı. Yönetim toplantının amacını açıklamazken, askeri personelin bakım ve disiplin standartlarının gündeme geleceği bildirildi.
New York Belediye Başkanı Eric Adams, yeniden adaylık kampanyasını sonlandırdı. 2022’de Demokrat Parti’den göreve gelen Adams, partisi tarafından, Trump yönetiminin göçmenlik politikalarıyla iş birliği yapmayı kabul ettiği şüphesiyle karşı karşıya kalmıştı. İddiaya göre bu mutabakat, hakkındaki yolsuzluk suçlamalarının düşürülmesiyle bağlantılıydı. (Adams hem usulsüzlük hem de pazarlık iddialarını reddediyor.) Bağımsız aday olarak yarışan Adams, anketlerde üç adayın gerisinde kalmıştı. Seçim 4 Kasım’da yapılacak.
İran, BM’nin yaptırımları yeniden devreye sokma kararını “temelsiz ve gerekçesiz” olarak nitelendirdi. Geçen ay Britanya, Fransa ve Almanya, İran’a Amerika ile müzakerelere yeniden başlaması da dahil olmak üzere birkaç koşulu yerine getirmesi için 30 gün süre tanımış, aksi takdirde nükleer programı nedeniyle uygulanan yaptırımların geri getirileceğini bildirmişti. Bu hafta İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Amerika ile müzakereyi “teslimiyet” anlamına geleceği gerekçesiyle reddetti.
Hindistan’da polis, aktörden politikacıya dönüşen Vijay’ın üç yardımcısını, Tamil Nadu eyaletindeki bir mitingde yaşanan izdiham nedeniyle “kasten adam öldürme” ve “ihmal” suçlamalarıyla itham etti. Olayda en az 40 kişi hayatını kaybetti, 100’den fazla kişi yaralandı. Hindistan’da benzer kazalar daha önce de yaşandı; ocak ayında Maha Kumbh Mela adlı dini festivalde 30 kişi izdihamda ölmüştü.
Seyşeller’deki başkanlık seçimlerinde hiçbir aday zafer için gerekli oy çoğunluğunu elde edemedi. İki aday 9-11 Ekim tarihlerinde yapılacak ikinci turda karşı karşıya gelecek. Birleşik Seyşeller Partisi’nden Patrick Herminie oyların %48,8’ini, mevcut Başkan Wavel Ramkalawan ise Linyon Demokratik Seselwa Partisi adına %46,4’ünü aldı.
Tayland’ın yeni başbakanı için geri sayım başladı.
Geçen ay Tayland’ın yeni başbakanı Anutin Charnvirakul, muhalefetteki Halk Partisi ile bir anlaşma yaptı. Halk Partisi, Anutin’in Bhumjaithai Partisi liderliğindeki bir azınlık hükümetini destekleyecek. Buna karşılık Anutin, hükümetinin politikalarını açıklayan meclis konuşmasını yaptıktan sonraki dört ay içinde seçim çağrısı yapma sözü verdi. Bu konuşmasını bugün gerçekleştirecek.
Anutin, seçim şansını artırmak için elindeki zamanı en iyi şekilde değerlendirmeyi planlıyor. Bu kapsamda “yarı-yarıya” teşvik programını yeniden hayata geçiriyor: pandemi döneminde uygulanan ve hükümetin küçük işletmelerden yapılan temel ihtiyaç alışverişlerinin yarısını karşıladığı bir plan. Bu adım, seçim kazanması için yeterli desteği sağlamasına yardımcı olabilir. Ancak iktidarda kalmasının başka bir yolu da var. Küçük partilerden milletvekilleri Bhumjaithai Partisi’ne destek vermeye başladı. Anutin önümüzdeki dört ay içinde yeterince destekçi toplayabilirse, seçim çağrısı yapmasına gerek kalmadan parlamentoda çoğunluğu elde edebilir.
Amerikan Kongresi hükümetin kapanmasını önleyebilir mi?
Donald Trump ile yüz yüze görüşmek kolay değil, özellikle de sizden hoşlanmıyorsa. Geçen hafta Kongre’nin Demokrat liderleri Hakeem Jeffries ve Chuck Schumer, başkanla buluşacaktı ancak Trump toplantıyı iptal etti. Şimdi pazartesi günü görüşmeleri planlanıyor. İki taraf, kısa süre içinde parası bitecek olan hükümetin nasıl finanse edileceği konusunda müzakere ediyor. Bir anlaşma olmazsa, hükümet çarşamba günü kapanacak.
Demokratlar yıl sonunda süresi dolacak olan sağlık sigortası kredilerinin uzatılmasını ve yoksullar için sağlık sigortası programı olan Medicaid’deki kesintilerin geri alınmasını istiyor. Cumhuriyetçiler ise hükümet harcamalarının mevcut seviyelerde kalmasını talep ediyor. Her iki taraf da iddialı; kamuoyunun hükümetin kapanması halinde karşı tarafı suçlayacağına güveniyor. Ancak Demokratlar daha zor bir durumda. Çünkü yönetim, kapanma olursa federal çalışanları işten çıkarma tehdidinde bulundu. Ayrıca sağlık sigortasında şimdi kazanılacak bir zafer, gelecek yıl yapılacak ara seçimlerde Cumhuriyetçilere karşı kullanabilecekleri bir kozu da ellerinden alabilir.
“Trump Planı” Gazze için
Donald Trump’ın gün içindeki diğer büyük görüşmesi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile olacak. Amerikalı ve İsrailli diplomatlar, bu toplantının 2023 Ekim’inde Hamas’ın saldırısıyla başlayan Gazze savaşını sona erdirmede kritik olacağını öngörüyor. Trump beklentileri yükseltti. Görüşmeden bir gün önce sosyal medyadan “HERKES ÖZEL BİR ŞEY İÇİN MASADA. İLK KEZ. BUNU BAŞARACAĞIZ!!!” diye yazdı.
“Trump Planı” olarak anılan öneri, Hamas’ın tüm İsrailli rehineleri derhal serbest bırakmasını ve silahsızlanmasını öngörüyor. Buna karşılık İsrail, Gazze’den tamamen çekilecek ve sivil işlerin yönetimini Filistinli teknokrat bir hükümete bırakacak. Güvenlikten ise uluslararası bir barış gücü sorumlu olacak.
Planın, İsrail ve Hamas’ın kabul etmekte zorlanacağı unsurlar içerdiği açık. Trump ve planın hazırlanmasına katkı veren Arap rejimlerinin tarafları buna zorlayıp zorlayamayacağı ise henüz belirsiz.
Rusya’nın maliyesi baskı altında
Rusya 2022’de Ukrayna’yı işgal ettiğinde, birçok kişi ekonomisinin kısa sürede çökeceğini düşünmüştü. Bu öngörüler boşa çıktı. Kısa bir resesyonun ardından 2023–24’te askeri harcamaların tetiklediği bir büyüme yaşandı. Ayrıca, başlıca gelir kaynağı olan petrol ihracatı yaptırımlardan sıyrılmayı başardı. Ancak üç buçuk yıl süren savaşın ardından Rus ekonomisi sendelemeye başladı. Petrol fiyatlarının düşmesiyle, ekonomi temmuz ayında yıllık bazda yalnızca %0,4 büyüdü.
Pazartesi günü Rusya hükümetinin, onay makamı gibi çalışan parlamentosuna 2026 bütçe taslağını sunması bekleniyor. Hedefi, GSYH’nin yaklaşık %2’sine ulaşan ve 2025 hedefinin yaklaşık dört katı olan bütçe açığını azaltmak. Bunun için Katma Değer Vergisi artırılacak ve işletmeler için vergi eşiği yıllık 60 milyon rubleden (720 bin dolar) sadece 10 milyon rubleye düşürülecek. Savaşın maliyetini karşılamak için paranın giderek daha fazla halkın cebinden çıkması, Rusların homurdanmasına yol açacak.
