BS Ekonomi Bağımsız Medyasını Destekleyin
Eğer abone iseniz giriş yapınız.
İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından yayımlanan “ilk soruşturma raporu”, pazartesi günü Hamas tarafından yerleştirildiği öne sürülen bir “kameranın tespit edilmesinin ardından” askerlerin Gazze’nin güneyindeki Nasser hastanesine saldırdığını iddia etti. En az 20 kişi öldü; bunların arasında beş gazeteci de vardı. Aynı gece Gazze kentindeki İsrail bombardımanı ise en az 34 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Salı günü İsrail’de protestocular, rehinelerin serbest bırakılması ve savaşın sona ermesi çağrısında bulundu.
Lisa Cook, Donald Trump’ın kendisini ABD Merkez Bankası (Fed) Yönetim Kurulu’ndan “yasadışı şekilde” görevden alma girişimini engellemek için dava açacağını duyurdu. Fed ise “her türlü mahkeme kararına uyacağını” açıkladı. Salı günü iki yıllık ve 30 yıllık Hazine tahvili getirileri arasındaki fark 2022 başından bu yana en geniş seviyesine ulaştı. Cook’un ipotek sözleşmelerinde yanlış beyanda bulunduğu iddia ediliyor.
Avustralya, geçen yıl Sydney’deki bir Yahudi restoranı ve Melbourne’deki bir sinagogda meydana gelen kundaklama saldırılarından İran’ı sorumlu tuttu. Canberra, İran ile diplomatik ilişkileri kesti ve diplomatlarını sınır dışı etti. Ayrıca İran rejiminin muhafız gücü olan Devrim Muhafızları Ordusu’nun terör örgütü ilan edileceğini açıkladı.
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Trump yönetiminin savunma şirketlerinde hisse satın almayı değerlendirdiğini ima etti. CNBC’ye konuşan Lutnick, havacılık şirketi Lockheed Martin’i “temelde ABD hükümetinin bir uzantısı” olarak nitelendirdi ve savunma ihalelerinin “adeta bir armağan” olduğunu söyledi. Haberlerin ardından Lockheed hisseleri yükseldi. Geçen hafta ABD hükümeti, zor durumdaki çip üreticisi Intel’in %10 hissesini satın almıştı.
Amerikalı ilaç üreticisi Eli Lilly, deneysel kilo kaybı hapı orforglipron’un tip-2 diyabet hastalarının vücut ağırlıklarının yaklaşık %10’unu kaybetmesine yardımcı olduğunu açıkladı. İleri aşama denemenin ardından şirket bu yıl düzenleyici onay başvurusu yapmayı planlıyor. 2030’a kadar 95 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşması beklenen obezite ilacı pazarına şu anda enjeksiyonlar hakim; hap formundaki ilaçların daha geniş hasta kitlesine ulaşmada kritik olacağı düşünülüyor.
Trump ailesine ait medya şirketi Trump Media and Technology Group, kripto para borsası Crypto.com ve özel amaçlı satın alma şirketi Yorkville Acquisition ile birlikte bir “dijital varlık hazinesi şirketi” kuracağını açıkladı. Yeni şirket, Crypto.com’un yerel tokeni olan CRO’yu satın almak için 6,4 milyar dolar toplamayı hedefliyor. ABD Başkanı Trump, kripto dostu yasalardan yana; ailesi de dijital varlık portföyünü kademeli olarak genişletiyor.
Türkiye Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, direksiyon başında 225 km/s hız yaparken çektiği videoyu sosyal medyada paylaşmasının ardından yaklaşık 9.000 lira (220 dolar) para cezasına çarptırıldı. Görüntülerde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşmalarını dinlediği ve Türk halk müziği eşliğinde seyrettiği görülüyordu. Videoya #TürkiyeHızlanıyor etiketi ekleyen Uraloğlu, daha sonra hız sınırını “farkında olmadan” aştığını söyleyerek özür diledi.
Trump’ın Fed ile Savaşı
Pazar günü Donald Trump, Fed Guvernörü Lisa Cook’u, ipotek başvurularında yalan beyanda bulunduğu iddiasıyla görevden almak istediğini açıkladı. Cook herhangi bir suçla itham edilmedi, ancak Adalet Bakanlığı bir soruşturma açmayı planladığını duyurdu. Cook ise istifa etmeyi reddederek bu girişimi yasadışı olarak nitelendirdi.
Fed üzerindeki baskı aylardır artıyor. Trump, merkez bankasının faizleri daha hızlı düşürmesini istiyor—bu da, tarifeler enflasyonu %2 hedefinin üzerinde tutarken, oldukça zorlu bir beklenti. Trump, Washington’daki Fed binalarındaki pahalı bir tadilatı gerekçe göstererek Başkan Jerome Powell’ı görevden almayı da düşündüğünü dile getirdi. Ancak başkanın üst düzey Fed yetkililerini görevden alma yetkisi hukuken belirsiz ve bugüne kadar test edilmemiş durumda. 1935 tarihli bir Yüksek Mahkeme kararı, başkanın guvernörleri “geçerli bir sebep olmaksızın” görevden alamayacağını hükme bağlıyor. Ancak son dönemdeki mahkeme kararları bu emsalin zayıflamasına yol açtı. Bundan sonra ne olacağı mahkemelerin kararına bağlı olacak.
Çin, Nvidia’nın Ufuklarını Bulutlandırıyor
Amerikan çip üreticisi Nvidia’nın çarşamba günü güçlü bir kazanç raporu açıklaması bekleniyor. Amerika’nın teknoloji devleri arasında yapay zekâ donanımına yönelik patlayan talep, özellikle de yeni Blackwell çiplerinin sevkiyatlarının artmasıyla, gelirlerini yukarı taşıyor. Dünyanın en değerli şirketi, ikinci çeyrek gelirlerinin 45 milyar dolar olacağına dair gayriresmî bir yönlendirme yapmıştı; ancak analistler bunun en az 1 milyar dolar üzerinde gerçekleşmesini bekliyor.
Üçüncü çeyrek öngörüsü ise 54 milyar dolara veya daha da üzerine çıkabilir. Bunun daha ileri gidip gidemeyeceği ise jeopolitiğe bağlı. Bu ayın başlarında Trump yönetimi, Nvidia’ya Amerikan ihracat kontrollerine uyum için tasarladığı H20 çiplerini Çin’e satmaya yeniden başlaması için izin verdi. Ancak Çin hükümeti bu çiplerin güvenlik riski taşıdığını belirterek müşterileri satın almamaları konusunda uyardı.
Şimdi Nvidia, Trump’ın Çin’e değiştirilmiş Blackwell çipleri satmasına izin vermesi için lobi yapıyor. Eğer başarılı olursa, gelirler daha da yükselebilir. Ancak Trump, bu satışlardan Amerikan hükümetinin pay almasını istiyor—bu da Nvidia’nın kârlarını zedeleyebilir.
Avrupa, Moldova’nın Arkasında
Moldova, 27 Ağustos 1991’de Sovyetler Birliği’nden bağımsızlığını ilan etti. Çarşamba günü Fransa Cumhurbaşkanı, Almanya Şansölyesi ve Polonya Başbakanı, Moldova’yı yeniden Rusya’nın yörüngesine girmekten korumaya çalışan Cumhurbaşkanı Maia Sandu’ya destek vermek için ülkeyi ziyaret edecek. Emmanuel Macron, Friedrich Merz ve Donald Tusk; Ukrayna ile Romanya arasında sıkışmış, 2,4 milyon nüfuslu (Rusça ve Rumence konuşan toplulukları barındıran) Moldova’yı Avrupa güvenliği açısından hayati görüyor.
Yolsuzlukla mücadele kampanyalarıyla tanınan ve Ukrayna’nın kararlı bir müttefiki olan Sandu, ülkesini Avrupa Birliği üyelik adaylığı sürecinde yönlendiriyor. Rusya ve Moldova’daki müttefikleri tarafından organize edildiği öne sürülen dezenformasyon ve oy satın alma girişimlerine rağmen geçen yıl yeniden seçilmeyi başardı. Ancak 28 Eylül’de yapılacak parlamento seçimlerinde partisinin çoğunluğu kaybetmesi muhtemel.
Fransa özellikle endişeli. Ülkenin siber güvenlik ajansı Moldova ile yakın çalışıyor ve Macron’un da Rus müdahalesi konusunda kendi tecrübeleri bulunuyor. Avrupa liderleri, bu yüksek profilli ziyaretin Sandu’nun desteğini pekiştirmesine yardımcı olmasını umuyor.
CrowdStrike, Yapay Zekâ Dalgasıyla Yükseliyor
Çarşamba günü CrowdStrike çeyreklik kazançlarını açıklayacak. Amerikan siber güvenlik devinin görünümü güçlü; bu da sektör genelindeki patlamayı yansıtıyor. Küresel siber güvenlik harcamalarının bu yıl 213 milyar dolara ulaşması, 2024’teki 193 milyar dolardan yükselmesi bekleniyor. Dijital savunma sağlayan büyük şirketleri izleyen NASDAQ CTA Siber Güvenlik Endeksi son 12 ayda %20’den fazla artış kaydetti. CrowdStrike hisseleri ise aynı dönemde %55’in üzerinde yükseldi.
Ana itici güç yapay zekâ. Daha akıllı modeller, kötü amaçlı yazılımları, güvenlik açıklarını ve şüpheli ağ davranışlarını tespit etme konusunda gelişim sağlıyor. CrowdStrike’ın da aralarında bulunduğu bazı firmalar, tehditlere otomatik olarak yanıt veren “ajan” sistemlere yatırım yapıyor. Ancak yapay zekâ silahlanma yarışı çift taraflı ilerliyor. Suçlular da bu teknolojiyi daha gizli kötü amaçlı yazılımlar ve daha ikna edici oltalama tuzakları üretmek için kullanıyor. Nisan ayında FBI, Amerika’nın internet suçlarından kaynaklanan kayıplarının 2024’te %33 artışla 17 milyar dolara yükseldiğini açıkladı.
Sörf Tahtı İçin Mücadele Başlıyor
Çarşamba günü Dünya Sörf Ligi (World Surf League), 2025 şampiyonlarını belirlemek için dokuz günlük final penceresini açıyor. Sörf müsabakaları tamamen deniz koşullarına bağlı olduğundan, lig finalleri düzenleyebilmek için kendine bir haftadan fazla zaman tanıyor. Bu yıl finaller, Fiji kıyılarındaki ücra bir mercan kayalığı olan Cloudbreak’te yapılıyor. Hızı ve büyüklüğüyle bilinen dalgalar, dünyanın en zorlu —ve en etkileyici— sörf alanları arasında kabul ediliyor.
Format istikrara ödül veriyor. Ocak ayından bu yana sörfçüler, dünya genelinde 11 farklı lokasyonda yarıştı. Şimdi ise en iyi beş erkek ve kadın sporcu, Fiji’de eleme usulü serilerde karşı karşıya geliyor: beşinci dördüncüyle, kazanan üçüncüyle, derken son olarak rakip en üst sıradaki sporcuya çıkıyor.
Kadınlar kategorisinde Avustralyalı Molly Picklum lider durumda. Onun yanı sıra iki eski Amerikalı şampiyon Caroline Marks ve Caitlin Simmers da yarışıyor. Erkeklerde ise Brezilyalı Yago Dora zirvede yer alıyor. Erkekler çekilişinde yer alan tek eski şampiyon, beşinci sıradaki Italo Ferreira. Ancak unvanı yeniden kazanabilmesi için olağanüstü bir performans sergilemesi gerekecek.
